plik pdf 11.50MB - Polska Izba Inżynierów Budownictwa

samorząd zawodowy
■ dr hab. inż. Zbigniew Rusin, prof. PŚk. – prorektor Politechniki
Świętokrzyskiej, przewodniczący Komitetu Organizacyjnego
Konferencji;
■ prof. dr hab. inż. Antoni Szydło – przewodniczący Stowarzyszenia
Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczypospolitej
Polskiej (SITK RP), Politechnika Wrocławska;
■ prof. dr hab. inż. Marian Tracz – wiceprzewodniczący KILiW
PAN, Politechnika Krakowska;
■ doc. dr inż. Stanisław M. Wierzbicki – członek KILiW PAN,
Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie.
Na część problemową konferencji zostały przygotowane referaty
przez autorów krajowych (w tym przedstawicieli trzech
patronujących konferencji ministerstw) oraz zagranicznych.
Wszystkie referaty były zamówione przez organizatorów konferencji
w porozumieniu z jej Komitetem Naukowym. Księga
z tymi referatami stanowi załącznik do niniejszego opracowania.
Obrady części problemowej przebiegały podczas 4. sesji plenarnych
zatytułowanych:
■ Sesja 1 – „Kształcenie zawodowe na poziomie zasadniczym
i średnim – propozycje zmian systemowych”;
■ Sesja 2 – „Kształcenie inżynierów dla budownictwa – ocena
jakości kształcenia, propozycje zmian”;
■ Sesja 3 – „Kształcenie inżynierów dla budownictwa – uwarunkowania
systemowe, propozycje zmian”;
■ Sesja 4 – „Kształcenie ustawiczne i specjalistyczne”.
Tytuły sesji wskazują na dążenie do wspomnianego już całościowego
ujęcia procesu kształcenia kadr technicznych dla budownictwa.
Ponadto odbyła się Sesja 5, w ramach której przeprowadzono
dyskusję generalną oraz podsumowanie problemowej części
konferencji.
Ważnym argumentem uzasadniającym tematykę części problemowej
jest również to, że według szacunków MNISzW w 2013
roku w polskim przemyśle może zabraknąć blisko 47 tysięcy inżynierów,
w sferze zaś usług niedobór ten może sięgać 22 tysięcy.
Obecna struktura kształcenia w całym obszarze techniki nie sprosta
szybkiemu wyrównaniu tych braków. Jest tak między innymi
dlatego, że na wszystkich kierunkach technicznych kształci się
obecnie tylko 6,8% całej studiującej młodzieży (najwięcej, bo aż
około 33%, studiuje na kierunkach ekonomicznych i administracyjnych).
Struktura kształcenia nie odpowiada więc potrzebom
rynku i oczekiwaniom pracodawców. Dotyczy to w dużej mierze
także kierunku „budownictwo”.
Jednym z podstawowych założeń problemowej części konferencji
było to, aby żadne istniejące przepisy nie stanowiły ograniczeń
postulowanego systemu kształcenia. Wręcz przeciwnie
– jeśli z przebiegu obrad wynikać będzie potrzeba ich zmiany, to
trzeba będzie wnioskować o ich dokonanie. Przyjęto tylko dwa
następujące warunki wyjściowe jako niezmienne:
■ tzw. deklarację bolońską o trójstopniowym systemie studiów,
bo uznaje ją cała niemal Europa (choć są w odniesieniu do niej
również i głosy krytyczne);
■ żadna droga kształcenia nie może być zamknięta, bo to jest
sprawa o podstawowym znaczeniu społecznym.
Zamówione referaty oraz głosy w dyskusji, w której zabierało
głos wiele osób reprezentujących różne związane z budownictwem
środowiska (także pracodawców i pracobiorców, co
zasługuje na szczególne podkreślenie), stanowią podstawę do
sformułowanych i przedstawionych dalej wniosków i postulatów
(punkt 2). Zostały one – zgodnie z postanowieniem konferencji
– opracowane przez zespół tożsamy z Komitetem Naukowym
jej części problemowej. Postanowiono, aby wnioski te przekazać
odpowiednim władzom państwowym oraz opublikować w prasie
technicznej i naukowo-technicznej związanej z budownictwem
oraz drogownictwem.
2. Wnioski i postulaty
2.1. Poziom finansowania
Konieczne jest podniesienie poziomu finansowania szkolnictwa
w ogóle, zawodowego zaś w szczególności, oraz szkolnictwa wyższego,
szczególnie technicznego. Pod względem nakładów na jednego
ucznia i studenta Polska jest obecnie w Europie na jednym
z końcowych miejsc. Postulat zwiększenia finansowania nie wynika
z postawy roszczeniowej, jest natomiast silnie umotywowany
świadomością roli kształcenia w życiu gospodarczym, społecznym
i kulturalnym w skali nie tylko kraju, ale w skali światowej. Żyjemy
i żyć będziemy w czasach, w których osiągnięcia techniczne i sukcesy
ekonomiczne oparte są na wiedzy. Wiedza staje się, a właściwie
już jest, przedmiotem ostrej konkurencji globalnej. Kształcenie jest
procesem ciągłym, jego zaniedbań nie można odrobić w sposób
skokowy (np. zapóźnienia technologiczne można odrobić skokowo,
choćby przez zakup licencji). Te podstawowe prawdy nie mogą
w skuteczny sposób dotrzeć w naszym państwie do decydentów.
Proponowane dalej zmiany w systemie kształcenia kadr dla budownictwa
nie wymagają w istotnym stopniu zwiększenia finansowania
(przynajmniej przez MEN i MNiSzW), ale nie są jednak działaniami
o zerowych kosztach. Trzeba mieć tego świadomość.
2.2. Odbudowa zasadniczego i średniego szkolnictwa zawodowego
Należy odbudować dobrze kiedyś rozwinięte szkolnictwo zawodowe,
zasadnicze i średnie. Szczególnie ważne są technika budowlane, których
ukończenie powinno być związane z uzyskaniem matury. Stwarzałoby
to perspektywy dalszego rozwoju i możliwości kształcenia na
poziomie wyższym dla absolwentów tych szkół – techników budownictwa.
Obecnie, przy braku matury, takie perspektywy nie istnieją.
2.3. Kształcenie zawodowe w przedsiębiorstwach
Należy nakłonić przedsiębiorstwa budowlane – na przykład
przez odpowiedni system ulg podatkowych – do prowadzenia
10
INŻYNIER BUDOWNICTWA