plik pdf 11.50MB - Polska Izba Inżynierów Budownictwa
plik pdf 11.50MB - Polska Izba Inżynierów Budownictwa
plik pdf 11.50MB - Polska Izba Inżynierów Budownictwa
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ciekawe realizacje<br />
Odbudowa biblioteki<br />
oo. benedyktynów w Tyńcu<br />
zwanej Wielką Ruiną<br />
Odbudowa Wielkiej Ruiny była<br />
przedsięwzięciem trudnym<br />
i ryzykownym.<br />
Burzliwe dzieje opactwa tynieckiego oraz<br />
utrata dokumentów pisanych pozostawiają<br />
wiele białych plam w historii klasztoru.<br />
Dotychczas opublikowane prace dotyczące<br />
początków opactwa tynieckiego nie pozwalają<br />
z całą dokładnością na odtworzenie historii<br />
klasztoru od jego założenia.<br />
Skrzydło południowo-zachodnie klasztoru<br />
zamykające dziedziniec od południa powstało<br />
w XV wieku przez dobudowanie do wcześniejszego<br />
muru obronnego budowli gospodarczych.<br />
Na piętrze zlokalizowano bibliotekę<br />
wzniesioną w XVIII wieku przez opata Floriana<br />
Amanda Janowskiego (1762–1788). Na<br />
potrzeby niniejszego opracowania związanego<br />
z odbudową tzw. Wielkiej Ruiny istotne<br />
znaczenie ma okres od drugiej połowy XVIII<br />
wieku do chwili obecnej. Jest on dobrze rozpoznany<br />
i przebadany.<br />
Biblioteka tyniecka swój największy rozkwit<br />
przeżyła w XVIII wieku, gdzie funkcjonowało<br />
tzw. studium commune dla wszystkich<br />
opactw. Niestety rozwój biblioteki tynieckiej<br />
został zahamowany w czasie potopu szwedzkiego.<br />
Szwedzi ograbili Tyniec z wielu wartościowych<br />
dzieł. W czasie konfederacji barskiej<br />
w 1769 r. przybyli do Tyńca inżynierowie<br />
wojskowi, którzy zamienili klasztor w twierdzę<br />
będącą główną bazą konfederatów.<br />
Wojska rosyjskie pod dowództwem A. Suworowa<br />
20 maja 1771 r. przypuścili szturm na<br />
klasztor. Walki w okolicy Tyńca trwały kilkanaście<br />
miesięcy, co doprowadziło do zamiany<br />
klasztoru w ruinę.<br />
Cesarz Austrii Franciszek<br />
I zadekretował<br />
kasatę benedyktynów<br />
w Tyńcu<br />
(1816–1817). Klasztor<br />
benedyktyński<br />
przez ponad 120<br />
lat był opuszczony.<br />
W maju 1939 r. arcybiskup<br />
Adam Sapiecha,<br />
książę metropolita<br />
krakowski,<br />
przekazał dawne tereny<br />
klasztorne – kościół,<br />
zabudowania<br />
klasztorne – ojcom<br />
benedyktynom.<br />
Opactwo Tynieckie<br />
powstało około 960<br />
lat temu. Zostało<br />
Rys. 1 | Rzut poziomy opactwa oo. benedyktynów w Tyńcu<br />
zniszczone w czasie<br />
Wybrane daty związane<br />
z odbudową w początkowym<br />
okresie<br />
14 lipiec 1993 – Komisja pod<br />
przewodnictwem prof. T. Chrzanowskiego<br />
podjęła decyzję natychmiastowego<br />
przystąpienia do prac zabezpieczających,<br />
grudzień 1993 – Opracowano projekt<br />
(Z. Janowski) wzmocnienia Ruiny (etap I),<br />
maj 1994 – Opracowano projekt techniczny<br />
zabezpieczenia muru zachodniego skrzydła<br />
wraz z architekturą dachu (Z. Janowski,<br />
W. Niewalda),<br />
sierpień 1994 – Przystąpiono<br />
do odtwarzania i naprawy murów<br />
piwnicznych pod stropy żelbetowe.<br />
Wykonawca PRZ w Krakowie,<br />
styczeń 1995 – Betonowanie klatki<br />
schodowej,<br />
luty 1995 – Zakończono prace przy<br />
stropie poddasza (z przeznaczeniem<br />
na cele mieszkalne), zakończenie stanu<br />
surowego.<br />
konfederacji barskiej i ulegało dalszej dewastacji<br />
do 1945 r. Po drugiej wojnie światowej<br />
odremontowano uszkodzone dachy i wieże<br />
kościelne oraz pomieszczenia mieszkalne dla<br />
mnichów, którzy po kasacie zakonu zostali ponownie<br />
sprowadzeni do Tyńca w lipcu 1939 r.<br />
Pierwszy kompleksowy projekt odbudowy<br />
opactwa wykonał Adolf Szyszko-Bohusz.<br />
W 1943 r. rozpoczął szeroko zakrojone badania,<br />
w następstwie których sporządził dokumentację<br />
techniczną. Po wojnie generalny<br />
konserwator zabytków – Jan Zachwatowicz<br />
– sprzeciwił się jednak powołaniu Adolfa<br />
Szyszko-Bohusza na stanowisko głównego<br />
projektanta odbudowy. W pierwszym etapie<br />
odbudowy klasztoru prace rozpoczęto od<br />
jego części południowo-zachodniej.<br />
W 1977 r. rozpoczęto przygotowania<br />
do drugiego etapu odbudowy opactwa.<br />
Odbudowę tzw. Wielkiej Ruiny przewidziano<br />
w trzecim etapie. W latach 1986–1987 W. Niewalda<br />
przeprowadził badania architektoniczne<br />
INŻYNIER BUDOWNICTWA<br />
70
Change language