prawo © V. Ya k o b c h u k – Fo t o l i a.c o m zażądać zwrotu od projektanta całej wypłaconej mu zaliczki, gdyż na przeszkodzie realizacji tego żądania stoi bezwzględnie obowiązujące prawo twórcy (projektanta), wyraźnie przewidziane w art. 55 ust. 1 zdanie 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Czy projektant może zatrzymać całą zaliczkę? Przedmiotowe prawo projektanta jako twórcy do zachowania otrzymanej zaliczki jest procentowo limitowane. Powyższy przepis stwierdza, że projektant może zatrzymać otrzymaną część wynagrodzenia, ale nie wyższą niż 25% wynagrodzenia umownego. Można to ograniczenie zilustrować następującym przykładem. Załóżmy, że wynagrodzenie projektanta określone zostało umownie na 10 tys. zł. W umowie przewidziane zostało wypłacenie projektantowi zaliczki przed dostarczeniem projektu w kwocie 3 tys. zł i cała ta kwota została projektantowi wypłacona przez zamawiającego przed złożeniem projektu. Po dostarczeniu projektu zamawiający uznał, że projekt został wykonany wadliwie, co spowodowało wyznaczenie projektantowi dodatkowego terminu na usunięcie wskazanych przez zamawiającego usterek. Projektant nie zgodził się z zastrzeżeniami zamawiającego i nie zastosował się do jego wskazówek, co spowodowało odstąpienie przez zamawiającego. Jednocześnie zamawiający wystąpił do projektanta o zwrot całej wypłaconej zaliczki w kwocie 3 tys. zł. Zgodnie z art. 55 ust. 1 zdanie 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych projektant nie musi zastosować się w pełni do żądania zamawiającego odnośnie do zwrotu całej wypłaconej zaliczki. Niestety, projektant nie może jednak zatrzymać zaliczki, bo w powyższym przypadku stanowi ona więcej niż 25% umownie ustalonego wynagrodzenia, czyli 30% tego wynagrodzenia. Zgodnie z prawem projektant powinien zatem zwrócić zamawiającemu nadwyżkę ponad powyższy limit, czyli 500 zł, informując jednocześnie zamawiającego, powołując się na powyższy przepis, że żądanie zwrotu pozostałej części zaliczki, czyli kwoty 2500 zł, jest bezpodstawne. Okazuje się, że omówiony wyżej mechanizm ochronny stanowi swego rodzaju barierę przed zbyt pochopnym odstępowaniem przez zamawiających od umów z projektantami z powodu mniej istotnych usterek (wad) projektów, skoro odstąpienie od umowy naraża zamawiającego na utratę istotnej części wypłaconego już zaliczkowo wynagrodzenia, przy jednoczesnym braku możliwości korzystania z danego, wadliwego zdaniem zamawiającego, projektu. Analogicznie przedmiotowy mechanizm ochronny może zostać zastosowany, jeśli projektant otrzymał zaliczkę na poczet umownie ustalonego wynagrodzenia, zamawiający uznał projekt za wadliwy, projektant nie zastosował się do usunięcia usterek w odpowiednim terminie, a zamawiający nie zdecydował się na odstąpienie od umowy, tylko ograniczył się do odpowiedniego obniżenia umownego wynagrodzenia. Jeśli projektant np. otrzymał tytułem zaliczki 20% umownego wynagrodzenia, zamawiający nie może forsować obniżenia jego wysokości o 90% i żądać, aby projektant zwrócił nadwyżkę, czyli połowę otrzymanej zaliczki, gdyż powołując się na bezwzględnie obowiązującą zasadę z art. 55 ust. 1 zdanie 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, projektant może zatrzymać całą otrzymaną zaliczkę, skoro nie przekracza ona 25% umownego wynagrodzenia. Jak więc z powyższych uwag wynika, w interesie projektanta leży, aby w umowie o prace projektowe przewidziane zostało wypłacenie części wynagrodzenia umownego tytułem zaliczki, oczywiście jak najwyższej, najlepiej w wysokości nie mniejszej niż 25% wynagrodzenia umownego, gdyż pozwoli to projektantowi na zatrzymanie całej lub istotnej części zaliczki, jeśli zamawiający z uwagi na usterki (wady) projektu będzie zainteresowany obniżeniem wynagrodzenia albo odstąpieniem od umowy. Należy przy tym zaznaczyć, że projektant nie może powoływać się na powyższy mechanizm ochronny, jeśli w ogóle nie podjął realizacji projektu, gdyż wówczas wypłacona już zaliczka, w przypadku zatrzymania jej przez projektanta, mogłaby zostać potraktowana jako świadczenie nienależne, bezpodstawne, tym bardziej że art. 55 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych może być stosowany tylko wtedy, gdy projektant zamówiony projekt wykona i przedłoży go do akceptacji, ale zamawiający podniesie jego wadliwe sporządzenie. Rafał Golat radca prawny 30 INŻYNIER BUDOWNICTWA
prawo Niezawodność gwarantowana! Vito. Korzystna rata leasingowa. Teraz 3 lata gwarancji. Mercedes-Benz Vito od 580 zł miesi´cznie. Trzeci rok gwarancji jako ubezpieczenie kosztów naprawy. Prowadzisz małe lub Êrednie przedsi´biorstwo? Szukasz rozwiàzaƒ, które gwarantujà same korzyÊci? Mamy dla Ciebie pracownika doskonałego! Vito. Wielozadaniowy. Funkcjonalny. Ekonomiczny. Bezpieczny. Niedrogi. Z 3-letnià gwarancjà. Stworzony, by pracowaç na Twój sukces! Szczegó∏y na stronie www.mercedes-benz.pl grudzień 09 [68] 31
Change language