Wybrane dokumenty represji i życia codziennego - Fundacja Polsko ...

w dyspozycji pracodawcy, a cała procedura jego wystawienia toczyła się między pracodawcą,a Urzędem Pracy (zdarzało się, że robotnik przymusowy nie otrzymywał żadnego dokumentu„do ręki”). Stąd min. duża grupa Arbeitsbuchów, które zachowały się do dziś w dość dobrymstanie, ponieważ zostały wydane przez pracodawców zatrudnionym przymusowo dopiero pozakończeniu działań wojennych, albo też ci drudzy „odzyskali” je po opuszczeniu domu lubzakładu pracy przez niemieckiego pracodawcę pod koniec wojny. Przepisy niemieckie z okresuwojny zakazywały w ogóle zabierać robotnikom zagranicznym jakąkolwiek dokumentację dotyczącąpracy przy powrocie do domu. Odnośnie Polaków regulowało to specjalne zarządzeniez 18 listopada 1941. Z przepisu tego wyłączono jednak książki pracy i to tylko w przypadkuPolaków, którzy zamieszkiwali na obszarze ziem wcielonych do Rzeszy.Arbeitsbuch – „książka pracy”,wzór z 35 r., Łęczyca, UrządPracy Łódź, Kraj Warty.Stempel Nicht Reichsdeutscheri wpis Pole potwierdzająpolską narodowość posiadaczaksiążki pracy14