Wybrane dokumenty represji i życia codziennego - Fundacja Polsko ...

Fűhrerschein – „prawo jazdy”,pow. ChoszcznoKorespondencja – przez cały okres wojny korespondencja robotników przymusowychwywiezionych do Niemiec podlegała kontroli. Do 1940 roku kontrole te przeprowadzało losowoGestapo. W 1941 roku w każdym okręgu administracyjnym powstały Auslandbriefprűfstelle– „urzędy kontroli korespondencji zagranicznej” współpracujące w tych działaniach policją.Zważano zwłaszcza na przekazywanie informacji dotyczących wojska i obiektów pod szczególnąochroną, wiadomości o nastrojach w Rzeszy. Nie można było też pisać na temat warunkówpracy przymusowej. W praktyce robotnicy, przynajmniej w tym ostatnim przypadku, przepisówniemieckich nie przestrzegali (min. po ich listach załamała się w kraju akcja werbunkowaprowadzona na zasadzie dobrowolnych zgłoszeń). Ton wielu listów jest dość swobodny i niebrak jest w nich kąśliwych uwag na temat niemieckich pracodawców. Swoboda korespondencjibyła większa w przypadku zakwaterowywania poza obozami zbiorczymi lub przyfabrycznymi.Tam niekiedy zezwalano na wysłanie tylko jednego listu miesięcznie. Innym razem wydawanospecjalne dwuczęściowe kartki pocztowe, służące jednocześnie do sporządzenia odpowiedziprzez adresata kartki, co przypominało procedurę korespondencyjną stosowaną w obozachjenieckich i obozach koncentracyjnych. Na kartkach tego typu można było zamieścić bardzoograniczoną ilość słów. Zabroniono też Polakom wysyłania gdziekolwiek widokówek – choćprzepis ten również często był przez nich nie respektowany. Dodatkowym obostrzeniem byłoniszczenie przez władze niemieckie listów i kart pocztowych napisanych niewyraźnie i nieczytelnie.Na skutek tego przepisu znaczna część korespondencji nie trafiała do adresatów. Dlawielu z deportowanych, którzy ukończyli kilka klas szkoły powszechnej i nie posługiwali siępismem na co dzień – ich charakter pisma był nie wyrobiony – oznaczało to zerwanie kontaktuz najbliższymi; podobnie było w przypadku dzieci.Karta pocztowa robotnicyprzymusowej z Calw, Schwarzwalddo ojca przebywającegow Sochaczewie, GG (z adnotacjąo zwrocie do nadawcy)38