Wybrane dokumenty represji i życia codziennego - Fundacja Polsko ...

Dokumentacja fotograficzna – w przypadku robotników przymusowych możemy japodzielić na instytucjonalną i nieinstytucjonalną. Ta pierwsza to zwłaszcza dokumentacja niemieckichurzędów pracy i organów policyjnych w postaci portretowych zdjęć identyfikacyjnych(jej cechy omówiliśmy w punkcie dotyczącym dokumentu Arbeitsbuch) w dokumentach tożsamościi dokumentach zatrudnienia. Ta druga to przede wszystkim ikonografia „ofiar” – są tozdjęcia dokumentujące codzienność prac przymusowych wykonane najczęściej przez niemieckichpracodawców, pracowników nadzoru itd. Zdjęcia wykonane przez „ofiary” – robotnikówprzymusowych należą do rzadkości, co ma swoją przyczynę w zakazie posiadania aparatówfotograficznych przez deportowanych do Rzeszy. Zdarzały się, co prawda, i takie zdjęcia, np.zrobione podczas przepustek, po usunięciu lub zasłonieniu rozpoznawczej „Petki”, przy użyciuukrytego bądź wypożyczonego od zaprzyjaźnionego pracodawcy czy niemieckiego współpracownikaaparatu – są to jednak wyjątki. Inną grupę zdjęć stanowią fotografie wykonanew zakładach fotograficznych – są często stylizowane, mają charakter „pamiątkowy”. Zdjęciaautorstwa niemieckich pracodawców to fotografie wykonane w zakładach pracy, gospodarstwachrolnych itd., w których kontakt z pracodawcą (pracownikami nadzoru) nie obfitowałw napięcia. Pracodawca dokumentował niejako historię swojej firmy, gospodarstwa i odbitkępodarowywał pracownikowi. To często zdjęcia „rzetelnej załogi”. Fotografie przedstawiająceciężar pracy, poniżenie robotników są rzadsze – mogły się znaleźć w posiadaniu pracownikaprzymusowego po wojnie, po ucieczce lub śmierci niemieckiego pracodawcy. Dużą grupęzdjęć stanowią fotografie wykonane już po wyzwoleniu.Robotnicy przymusowi zatrudnieniw zakładach stalowych,Linz, luty 1944 – kwiecień 1945Praca na rzecz Kolei Niemieckiej,rejon Tarnopola43