TechnologiePrzepisy przeciwpożarowew projektowaniu i użytkowaniuobiektów budowlanych - cz. IZapewnienie warunków bezpieczeństwa pożarowegow obiekcie budowlanym to podstawowe kryteriumjego dopuszczenia do użytkowania. W części Iartykułu omówiono zagadnienie uzgadnianiaprojektu budowlanego pod względem ochronyprzeciwpożarowej.Szczególne znaczenie w procesiebudowlanym ma art. 5 ustawyz dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane[1] określający podstawowewymagania zapewniające prawidłoweprojektowanie, budowę i utrzymanieobiektu budowlanego. Obiekt budowlanywraz ze związanymi z nim urządzeniamibudowlanymi można uważaćza prawidłowo zaprojektowany,budowany i oddany do użytkowaniaoraz utrzymany, jeśli nastąpiło to lubnastępuje zgodnie z obowiązującymiprzepisami, przy uwzględnieniu zasadwiedzy technicznej. Podstawowymwarunkiem tej prawidłowościjest zapewnienie w danym obiekciebudowlanym między innymi wymagańdotyczących bezpieczeństwapożarowego. Pojęcie bezpieczeństwapożarowego jest ściśle związanez obowiązującymi przepisami w tymzakresie, przy czym można rozróżnićdwa sposoby ich formułowania:1)2)w postaci nakazów i zakazów odnoszącychsię do pewnych charakterystyk,w postaci wymagań użytkowych.W pierwszym przypadku przepisymają w dużym stopniu charakterformalnoprawny, a miarą bezpieczeństwapożarowego jest zgodnośćwykonania budynku z podanymiw tych przepisach wymaganiami. Je-żeli nie są spełnione którekolwiekz wymagań zawartych w przepisach,to bezpieczeństwo pożarowe w budynkunie jest zapewnione, natomiastjeżeli wszystkie wymagania zawartew przepisach zostały spełnione, tomożna założyć, że jest on prawidłowozabezpieczony przed pożarem lubmiejscowym zagrożeniem. W drugimprzypadku miarą bezpieczeństwa pożarowegojest czas do osiągnięcia stanówkrytycznych konstrukcji w poszczególnychczęściach budynku.Uzgadnianie projektu budowlanegopod względem ochrony przeciwpożarowejFundamentalnym aktem prawnymw zakresie bezpieczeństwa pożarowegojest ustawa z dnia 24 sierpnia1991 r. o ochronie przeciwpożarowej[2]. Ustawa ta była – z różnych powodów– wielokrotnie nowelizowana.Aktualnie obowiązująca treść opublikowanazostała w Dz. Ustaw z 2002 r.nr 147, poz 1229. Art. 6 ust. 2 tej ustawyzobowiązuje autorów dokumentacjiprojektowej do zapewnienia jejzgodności z wymogami ochrony przeciwpożarowej,co jest odzwierciedleniemart. 20 ustawy – Prawo budowlanenakładającego na projektantaobowiązek uzyskania wymaganychopinii, uzgodnień i sprawdzeń rozwiązańprojektowych między innymipod względem bezpieczeństwa pożarowego.Szczegóły tego obowiązkuokreślił minister właściwy do sprawwewnętrznych w rozporządzeniuz dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawieuzgadniania projektu budowlanegopod względem ochrony przeciwpożarowej[5]. Wynika z niego, iż niekażdy projekt budowlany wymaga takiegouzgodnienia, lecz jedynie projektydotyczące obiektu budowlanego,w stosunku do którego PaństwowaStraż Pożarna, zgodnie z przepisamiPrawa budowlanego, ma prawo zająćstanowisko przed przystąpieniem dojego użytkowania. Projektami budowlanymiwymagającymi uzgodnieńpod względem ochrony przeciwpożarowejobjęte są następującerodzaje obiektów:1) budynki zawierające strefę pożarowązakwalifikowaną do kategoriizagrożenia ludzi ZL I lub ZL II;2) budynki należące do grupy wysokości:średniowysokie, wysokielub wysokościowe, zawierającestrefę pożarową zakwalifikowanądo kategorii zagrożenia ludzi ZLIII, ZL IV lub ZL V;42 Inżynier budownictwa Grudzień 2006
Technologie3)4)5)6)7)8)9)10)budynki niskie zawierające strefępożarową o powierzchni przekraczającej1000 m 2 , zakwalifikowanądo kategorii zagrożenia ludziZL III, obejmującą kondygnacjęnadziemną inną niż pierwsza;budynki niskie zawierające strefępożarową zakwalifikowaną dokategorii zagrożenia ludzi ZL Vi mające ponad 50 miejsc noclegowych;obiekty budowlane inne niż budynek,przeznaczone do użytecznościpublicznej lub zamieszkania zbiorowego,w których przewiduje sięmożliwość jednoczesnego przebywaniaw strefie pożarowej ponad 50osób na powierzchni do 2000 m 2 ;budynki zawierające strefę pożarowąprodukcyjną lub magazynową,wolno stojące urządzeniatechnologiczne lub zbiornik pozabudynkami oraz plac składowyalbo wiaty, jeżeli zachodzi co najmniejjeden z następujących warunków:a) strefa pożarowa produkcyjnalub magazynowa wymienionychobiektów budowlanych ma powierzchnięprzekraczającą 1000 m 2oraz gęstość obciążenia ogniowegoprzekraczającą 500 MJ/m 2 ,b) występuje zagrożenie wybuchem;garaże wielopoziomowe;obiekty budowlane objęte obowiązkiemwykonania systemusygnalizacji pożarowej lub stałychurządzeń gaśniczych;parkingi dla pojazdów przewożącychładunki niebezpieczne;przeciwpożarowe zbiorniki wodneoraz stanowiska czerpania wodydo celów przeciwpożarowych;tunele o długości ponad 100 m.11)Uzgodnieniu podlegają także rozbudowylub modernizacje obiektówalbo kapitalne remonty, jeśli charakterlub rozmiar robót wymaga sporządzeniadokumentacji projektowej.Ponadto zgodnie z postanowieniamizawartymi w art. 30ust. 3 Prawa budowlanego uzgodnieniompodlegają również projektyzagospodarowania działki lub terenuw przypadku budowy instalacjigazowej zbiornikowej na gaz płynnyz pojedynczym zbiornikiem o po-Strefa pożarowa to budynek lub jego część oddzielona od innychbudynków elementami oddzielenia przeciwpożarowego bądź też pasamiwolnego terenu o szerokości nie mniejszej niż dopuszczalne odległościod innych budynków, określone zgodnie z obowiązującymi przepisamitechniczno-budowlanymi. Częścią budynku, stanowiącą strefę pożarowąjest także jego kondygnacja, jeżeli klatki schodowe i szyby dźwigowew tym budynku są obudowane, zamykane drzwiami o klasie odpornościogniowej co najmniej EI 30, wyposażonej w urządzenia zapobiegającezadymieniu lub służące do usuwania dymu. Powierzchnia strefy pożarowejjest obliczana jako powierzchnia wewnętrzna budynku lub jego części,przy czym wlicza się do niej także powierzchnię antresoli. Dopuszczalnepowierzchnie stref pożarowych ZL, PM i IN oraz zasady ich powiększaniaokreślone zostały rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych [4].Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie warunków technicznych [4] budynkioraz ich części stanowiące odrębne strefy pożarowe z uwagi na przeznaczeniei sposób użytkowania dzieli się na:ZL – mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej(charakteryzowane kategorią zagrożenia ludzi),PM – produkcyjne i magazynowe,IN – inwentarskie (służące do hodowli zwierząt).Podstawowym parametrem, od którego uzależnione są wymagania ochronyprzeciwpożarowej, są kategorie zagrożenia ludzi. W przypadku obiektów PMoraz IN jest to wartość gęstości obciążenia ogniowego, jak również fakt, czyobiekt zawiera pomieszczenia zagrożone wybuchem. Parametrami wspólnymidla wymienionych obiektów są: wysokość, liczba kondygnacji, powierzchniaoraz liczba osób mogących przebywać w obiekcie, na poszczególnychkondygnacjach i w pomieszczeniach. Budynki oraz ich części stanowiąceodrębne strefy pożarowe, określone jako ZL, zalicza się do jednej lub do więcejniż jednej spośród następujących kategorii zagrożenia ludzi:ZL I – zawierające pomieszczenia przeznaczone do jednoczesnegoprzebywania ponad 50 osób nie będących ich stałymi użytkownikami,a nie przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolnościporuszania się,ZL II – przeznaczone przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonejzdolności poruszania się, takie jak szpitale, żłobki, przedszkola, domy dla osóbstarszych,ZL III – użyteczności publicznej, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II,ZL IV – mieszkalne,ZL V – zamieszkania zbiorowego, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II.Strefy pożarowe zaliczane z uwagi na przeznaczenie i sposób użytkowaniado więcej niż jednej kategorii zagrożenia ludzi powinny spełniać wymaganiaokreślone dla każdej z tych kategorii.jemności do 7 m 3 , przeznaczonychdo zasilania instalacji gazowychw budynkach mieszkalnych jednorodzinnych.Celem uzgodnień jest stwierdzeniezgodności zawartych w projekcierozwiązań z wymogami ochronyprzeciwpożarowej. Podstawą do dokonaniauzgodnień są dane określoneprzez projektanta, dotyczące warunkówochrony przeciwpożarowejobiektu budowlanego, obejmującew szczególności:1)2)3)powierzchnię, wysokość i liczbękondygnacji;odległość od obiektów sąsiadujących,granic działki, drogi publicznej,lasu, linii energetycznej itp.;parametry pożarowe występującychsubstancji palnych, do których zaliczasię przede wszystkim własnościfizyczne (stan skupienia, barwa, zapach,temperatura zapłonu, temperaturasamozapalenia, granice wybuchowości,ciepło spalania) orazwłasności chemiczne;Grudzień 2006 Inżynier budownictwa 43