plik pdf 9.55MB - Polska Izba Inżynierów Budownictwa

TechnologieWyburzanie jest sztukąMyli się ten, kto sądzi, że łatwiej jest zburzyć, niż wybudować, choć wyburzanieniektórym wydaje się czynnością łatwą.Fot. W KołodziejczykFot 1. Wodzisław Śląski – wieżaciśnieńTerminy wyburzanie, rozbiórka,demontaż traktowane są jaksynonimy, gdyż efektem końcowymjest likwidacja konstrukcji budowlanej.Jest to raczej niszowy działrobót budowlanych.Rozbiórka (słowo używane w Prawiebudowlanym) pochodzi z czasów,gdy domy się rozbierało, deska po descei cegła po cegle, a materiały pochodzącez rozbiórki ponownie wykorzystywano.Dlatego o rozbiórkach możemy mówićraczej w odniesieniu do budynków tradycyjnych,zbudowanych z drewna, murowanychna zaprawie wapiennej, wapienno-glinianej,cementowo-wapiennej. Poodkryciu cementu i jego powszechnymużyciu tradycyjna rozbiórka stała się bardzopracochłonna, a w przypadku betonui żelbetu – ekonomicznie nieuzasadniona.Takich konstrukcji nie da sięrozebrać. Musi się je niszczyć krusząc,rozcinając, obalając, wysadzając w powietrze.Takie działanie to wyburzanie.Demontaż zgodnie z nazwą jestodwrotnością montażu. Zdemontowaćmożna coś, co zostało zmontowane.Lecz nie każdą konstrukcję zmontowanąmożna demontować, choćby zewzględu na sposób łączenia montowanychelementów. Demontować możnaelementy nie powiązane monolitycznie,np. przęsła, pomosty, konstrukcjestalowe skręcane czy nitowane, żelbetowekonstrukcje prefabrykowaneo łączach niemonolitycznych.Nie można zdemontować blokumieszkalnego, który był montowanyz prefabrykatów. W systemie wielkoblokowym,wielkopłytowym czy szkieletowymelementy i płyty połączone są zesobą zbrojeniem pętlicowym zalanymbetonem.Dzisiaj wiele obiektów wybudowanych20 i więcej lat temu zostałozlikwidowanych. Na ich miejscu powstająnowoczesne inwestycje. Alejest jeszcze bardzo dużo porzuconychobiektów. Niekiedy ruiny są bardzomalownicze, tajemnicze i pobudzająwyobraźnię. Takie były, nieistniejącejuż, wielkie ruiny dawnej Kopalni WalentyWawel w Rudzie Śląskiej.Niestety, wiele obiektów zostałowyburzonych, a na ich miejscu niepowstało nic, co uzasadniałoby ichbezpowrotne zniszczenie. Mam tuna myśli na przykład legendarną jużi kiedyś symboliczną Halę SportowąHuty Baildon w Katowicach lub żelbetowąwieżę ciśnień w sandomierskiejhucie szkła. Wiele jest jeszcze opuszczonych,zaniedbanych, popadającychw ruinę, a niezwykle pięknychobiektów. Na przykład wieże ciśnień[fot. 1] albo wieże szybowe na Śląsku.Niestety, właściciele obiektów i urządzeńprzemysłowych, będących nierazunikatowymi dziełami sztuki inżynierskieji pięknej techniki, dalecysą od myślenia perspektywicznego.Nie chcą odłogować obiektów, czylizabezpieczać sprawne technicznieobiekty, wprowadzać w stan niby-hibernacjii czekać, aż znajdzie się pomysłi inwestor, który właściwie doceniich wartość. Na szczęście sąprzykłady pozytywne, jak choćby SilesiaCity Center w Katowicach, gdziedominantą jest wieża szybowa z zamontowanymna niej logo centrumhandlowego. Szyby górnicze byływ ostatnich latach masowo wyburzane.Te piękne stare, stalowe, nitowanei te nowoczesne, basztowe, żelbetowe.Wyburzanie takich wież to sztuka.Projektant wyburzenia ma ciężki i niełatwywybór metody: najbezpieczniejszeji najtańszej. Pozornie tylko prostejest użycie materiałów wybuchowych.Najczęściej wieża szybowa otoczonajest siecią infrastruktury rurowo-kablowejalbo budynkami, które nie mogąbyć uszkodzone. Wieże stalowe możnarozbierać po kawałku za pomocą żurawiai palników. A wieże żelbetowe? Jeśli mająwysokość 60-70 m?Proces wyburzaniaWyburzanie jest niewątpliwiesztuką. Podejmują się czasem tej sztukiosoby nieświadome zagrożeń. Bywa,że roboty pozornie proste, wykonywaneprzez rutyniarzy lub dyletantów doprowadzajądo wielkich tragedii.Proces projektowania budowynowej konstrukcji przebiega z grub-58 Inżynier budownictwa Grudzień 2006