niu widzi on pośrednią fazę w procesie„bielenia umaszczenia”, co spotykasię również u innych ras.Według informacji uzyskanychod rolników, którzy utrzymują jeszczebydło białogrzbiete, odznaczasię ono właściwościami cechującymipopulacje autochtoniczne, takimijak: duża odporność i zdrowotność,długowieczność, bardzo dobra płodność,lekkie porody, duża żywotnośćcieląt i łatwość ich odchowu. Istotneznaczenie ma też doskonałe przystosowanietego bydła do trudnychwarunków środowiska, niewybrednośćw doborze pasz, zdolność doograniczania wydajności, umożliwiającaprzetrwanie sezonowychniedoborów paszowych, jak też dośćszybkie regenerowanie utraconejkondycji. Cechy te powodują, żebydło tej rasy jest dobrze przystosowanedo trudnych warunków bytowaniai produkcji (np. na Podlasiu).Charakterystyczną cechą tego bydła(od niej wywodzi się nazwa) jestumaszczenie, które najczęściej jestczarne, rzadziej czerwone, z białympasem na grzbiecie – wąskim na kłębiei rozszerzającym się ku zadowi,brzeg barwnego obrzeżenia nieregularny,„poszarpany”, brzuch i wewnętrznastrona nóg często łaciatelub mocno nakrapiane. Cechy budowy:łeb ciężki, skrzyniasty, oczodołyo wysklepionym obramowaniu,szyja długa z wyraźnym podgardlem,tułów długi, głęboki, kończynykrótkie, silne i prawidłowo ustawione,wymię prawidłowo zbudowanei zawieszone.W strukturze rolnej drobnychgospodarstw położonych na terenach,gdzie naturalne warunki niesprzyjają intensywnemu sposobowiprodukcji rolnej, np. na obszarachchronionych (Podlaski, Biebrzańskii Narwiański Park Narodowy itp.)białogrzbiety mogą być konkurencjąwobec ras wysoko produkcyjnych.W tych warunkach rasy intensywnenie mogą bowiem wykazać swychdużych walorów użytkowych, a tymsamym nie zapewniają lepszej opłacalnościprodukcji.Wartościowe cechy białogrzbietówsą związane z założeniami genetycznymiich protoplastów i stanowiąmiędzy innymi o dużej wartości tegobydła dla zachowania bioróżnorodnościgatunku. Konieczność restytucji,a następnie ochrony zasobów genetycznychtej rodzimej rasy wynikarównież z jej wartości dla narodowejkultury rolniczej. Stanowi ona cennymateriał dla rolnictwa ekologicznego,nie tylko w znaczeniu biologicznym,ale także krajobrazowymi etnograficznym.Populacja białogrzbietów zlokalizowanaw rejonie nadbużańskimi na Podlasiu liczy około100 sztuk krów. Utrzymywane sąone w 17 gospodarstwach. Średniawydajność mleczna tych krów wynosiław 2005 roku: 3500 kg mlekao zawartości tłuszczu 3,98% i białka3,34%. Stwarza to możliwość rozpoczęciaprac nad restytucją tej rasyi uratowaniem jej od całkowitegowyginięcia.16
Krowa rasy białogrzbietej (fot. W. Chabuz, P. Jankowski)Wzorzec rasowy dla bydła białogrzbietego objętego programem ochronyzasobów genetycznych:— typ użytkowy mięsno-mleczny;— wysokość w krzyżu zwierząt dorosłych: buhaje około 140 cm, krowy około130 cm;— umaszczenie czarne, rzadziej czerwone z białym pasem na grzbiecie – wąskimna kłębie i rozszerzającym się ku zadowi, brzeg barwnego obrzeżenianieregularny, „poszarpany”, brzuch i wewnętrzna strona nóg częstołaciate lub mocno nakrapiane;— cechy budowy: łeb ciężki, skrzyniasty, oczodoły o wysklepionym obramowaniu,szyja długa z wyraźnym podgardlem, tułów długi, głęboki,kończyny krótkie, silne i prawidłowo ustawione, wymię prawidłowo zbudowanei zawieszone;— średnia wydajność mleczna populacji chronionej: około 4000 kg za laktację,przy zawartości tłuszczu 3,8–4,0% i białka 3,2–3,4%.17
- Page 1: INSTYTUT ZOOTECHNIKIPAŃSTWOWY INST
- Page 4 and 5: 31-047 Kraków, ul. Sarego 22 tel.
- Page 7 and 8: SŁOWO WSTĘPNEHodowla zwierząt na
- Page 9 and 10: Rolnik hodowca, po zapoznaniu się
- Page 11 and 12: BYDŁONa wniosek Małopolskiego Tow
- Page 13 and 14: 100 krów matek buhajów, co umożl
- Page 15 and 16: Krowy rasy pc w górach (fot. M. Ry
- Page 17: Bydło białogrzbieteW podręczniku
- Page 21 and 22: Bydło rasy polskiej czerwono-biał
- Page 23 and 24: Bydło rasy czerwono-białej (fot.
- Page 25 and 26: TRZODA CHLEWNAW Polsce programami o
- Page 27 and 28: stadach w gospodarstwach rodzinnych
- Page 29 and 30: Świnie złotnickie odmiany białej
- Page 31 and 32: Knur rasy złotnickiej białej (fot
- Page 33 and 34: Locha rasy złotnickiej pstrej (fot
- Page 35 and 36: OWCEOwce, spośród wszystkich zwie
- Page 37 and 38: Owca rasy wrzosówka (fot. J. Sikor
- Page 39 and 40: Owca świniarka z jagniętami (fot.
- Page 41 and 42: Tryk polskiej owcy górskiej odmian
- Page 43 and 44: Owca merynos barwny z jagniętami (
- Page 45 and 46: Owca pomorskaOwca pomorska to rodzi
- Page 47 and 48: Owca kamienieckaPrace hodowlane nad
- Page 49 and 50: dowa - 120%. Wczesne dojrzewaniepł
- Page 51 and 52: Masa ciała dorosłych trykówwynos
- Page 53 and 54: wiły maciorki merynosowe z rejonup
- Page 55 and 56: KONIEProgramami ochrony zasobów ge
- Page 57 and 58: Ogier rasy Konik polski, Stadnina P
- Page 59 and 60: Ogier Lotnik rasy huculskiej, Stadn
- Page 61 and 62: Konie małopolskieTermin „Małopo
- Page 63 and 64: powinien być to koń wszechstronny
- Page 65 and 66: chu - dopuszczona, postawa francusk
- Page 67 and 68: Drobiu”. Przeprowadzone w okresie
- Page 69 and 70:
Żółtonóżka kuropatwiana (Ż-33
- Page 71 and 72:
wego i hobbistycznego, szczególnie
- Page 73 and 74:
około 220 jaj - ród A-33 i około
- Page 75 and 76:
Leghorn (G-99, H-22)Rasa Leghorn wy
- Page 77 and 78:
jaj i wylęgu piskląt. Nadają si
- Page 79 and 80:
Obecnie populacja gęsi kieleckichl
- Page 81 and 82:
monijna budowa ciała. Masa ciała1
- Page 83 and 84:
Gęsior i gęś suwalskie (Su) (fot
- Page 85 and 86:
Gęsi Landes mają szare upierzenie
- Page 87 and 88:
Gęsi Słowackie mają białe upier
- Page 89 and 90:
Zatorska (ZD-1)Gęsi zatorskie (ZD-
- Page 91 and 92:
Kaczki mają białe upierzenie,nogi
- Page 93 and 94:
Kaczki mają jasnobrązową barwęp
- Page 95 and 96:
ło 153 jaja w pierwszym i 135 jajw
- Page 97 and 98:
zwierzęta futerkoweInstytut Zootec
- Page 99 and 100:
sokiej wydajności rzeźnej, sięga
- Page 101 and 102:
oraz brzuch. Brązowe włosy pokryw
- Page 103 and 104:
W 1986 r. Ministerstwo Rolnictwa,Le
- Page 105 and 106:
ybyKarpieCelem ochrony jest zachowa
- Page 107 and 108:
licyjskiego w populacji hodowlanejk
- Page 109 and 110:
Tarlak - karp zatorski(fot. M. Liga
- Page 111 and 112:
Polski szczep jesiennego tarłaSele
- Page 113 and 114:
Pszczoła środkowoeuropejska (fot.
- Page 115 and 116:
około 10 km oraz strefę izolacyjn
- Page 118:
Notatki