Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
sistem smjenjuje drugi, ali nijedan novi ne desakralizira<br />
imaginarnoga Oca ili Brata.<br />
Ovo se ponajbolje vidi na primjeru hiperprodukcije tzv.<br />
knjiga za ž ene, onih š to osim ilustracije zavodljivoga<br />
skrivenoga i otkrivenog tijela i umetnutoga ženskoga imena<br />
ne polučuju nikakav smisao za same ž ene. Tek konstituciju<br />
beskrajnih zatvora.<br />
Nikada nije prevođeno i priređivano više knjiga o pravima<br />
žena u religijskim zajednicama i nikada manje realiziranih<br />
prava za iste; a te knjige su najčešće produkti manipulativnih<br />
i mračnih umova muškaraca u cilju instrumentalizacije i<br />
onesposobljavanja ž ena za moć istupa u javni prostor. Nikada<br />
se nije više pozivalo na svetu tradiciju islama, kršćanstva,<br />
judaizma, i interpretiralo muškim umovima kleronacionalista.<br />
Smijenjen je jedan sistem bratstva i jedinstva <strong>–</strong><br />
promaknut je drugi. Klerofašističko ustrojstvo svelo je žene<br />
na dvostruku marginu društva i njegovih odnosa. Feminizam<br />
i njegovo djelovanje pojmovi su što se brišu i nasilno<br />
progone iz diskurzivnih praksi.<br />
Interpretacija ž enskih subjekata u književnoj tradiciji je<br />
zaobilazna ili pak idealizirajuća slika kolektiva, panerotičkih<br />
elemenata, žudnje, čežnje, ne i pobune protiv istoga<br />
šovinizma koji i današnju ženu stigmatizira, marginalizira,<br />
ograničava, zatvara, jednom rječju potčinjava.<br />
Živimo u društvu podvojenih identiteta, amoralnih ljudi i<br />
vođa. Ovdašnje obrazovne institucije koncipirane u kleronacionalnoj<br />
ideologiji neprestano razvijaju strategije poricanja<br />
i zaborava ž ena u njima samima, one su najčešće jednorodno<br />
i jednospolno obilježene, uz iznimku malog procenta<br />
Druge i njene Drugosti.<br />
A one su ili ideološki podobne ili u vlastitoj osviještenosti<br />
potpuno marginalizovane. Stoga su naše obrazovne i druge<br />
institucije muškorodne i muškospolne kao i samo društvo i<br />
sistem čiji su proizvodi. Vođe istih bez iole moralne i društvene<br />
odgovornosti seksualno iskorištavaju studentice i<br />
djevojčice na vjerskim poukama. Nesposobni da reagiraju<br />
ili u strahu pred javnim istupom njihove kolege su na braniku<br />
''istine'' ili pak zauvijek ć ute smatrajući da se takvi<br />
sporadični ekscesi trebaju potisnuti i opravdati pred<br />
naličjem zaštite nacionalno-religijskih interesa kolektiva.<br />
Feminističke i rodne studije najčešće su osporavane strate-<br />
62<br />
gije č itanja književnosti, kulture, društvene i političke<br />
prakse.<br />
Marginalne koliko i njihove sudionice i interpretatorice, u<br />
kleronacionalnim umovima bivaju proglašavane prijetnjom<br />
i sumnjivim disciplinama koje u bošnjačko- -muslimanskoj<br />
kulturi i miljeu i nisu potrebne, jer kod nas je i harem čak<br />
bivao toposom najuzvišenije ženske emancipacije i afirmacije!<br />
A robinje?, ne, vjerovatno su nam tu i takvu teoriju i<br />
fakt podmetnuli zapadnohrišćanski naučnici/neprijatelji.<br />
Naši kanoni književnosti, svakako muškocentrično programirani,<br />
tek po jednu ili nijednu podobnu književnicu<br />
stavljaju na spisak petogodišnjeg studija, iako nezavisno od<br />
toga djeluju i pišu autorice uspostavljajući alternativni<br />
kanon i prostor za artikulaciju ženskoga glasa. Takve nisu<br />
dobrodošle u akademske institucije. O ovim i mnogostrukijim<br />
strategijama potiskivanja ženskog roda i spola u ovdašnjim<br />
kleronacionalnim društvima može se i ima se što pisati.<br />
Feministička revolucija i bunt ž ena na Zapadu su barem<br />
donekle doprinijeli mogućnostima propitivanja patrijarhalnih<br />
ideja i normi klerikalnih društava š to je konstituisalo<br />
novi prostor djelovanja i bitisanja žena i drugih marginalija.<br />
Obnova klerikalnih i nacionalnih ideologija u našim društvima<br />
ugušila je bunt istih, i nažalost tek sa devedesetim<br />
pokrenulo pitanja koja su negdje tamo već propitana. Odgovor<br />
na njih je davno donesen. Pravni i politički zakoni<br />
ponovno doneseni, ili prekvalifikovani. Kultura revidirana i<br />
desakralizirana.<br />
Ma koliko bizarno i groteskno zvučalo sve navedeno, iako<br />
pokrenuta, ta borba za ž enska i druga marginalna prava u<br />
ovome bosanskohercegovačkom društvu i njegovim nacionalnim<br />
i klerikalnim institucijama, čekat će još dugo na svoju<br />
realizaciju. A do tada, ma koliko nekome zvučalo dosadno i<br />
'nepotrebno', glas o ovome mora biti artikulisan.
Change language