Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ในการปกครองระดับชาติ เพื่อเป็นการฝึกหัด<br />
ให้องคมนตรีรู้จักวิธีการประชุมปรึกษาแบบ<br />
รัฐสภา มีดำริให้ปรับปรุงสภาองคมนตรีใหม่<br />
เรียกว่า กรรมการสภาองคมนตรี ให้ยกร่าง<br />
รัฐธรรมนูญขึ้นมาพิจารณาถึง ๒ ฉบับ ในตอน<br />
ต้นรัชกาลฉบับหนึ่ง และก่อนการเปลี่ยนแปลง<br />
การปกครอง พ.ศ.๒๔๗๕ เล็กน้อยอีกฉบับ<br />
ทรงมีพระราชดำริว่า "ถ้ามีการยอมรับกัน<br />
ว่า วันใดวันหนึ่งเราอาจจะต้องถูกบังคับให้<br />
มีประชาธิปไตยแบบใดแบบหนึ่งในประเทศ<br />
สยาม เราจะต้องเตรียมตัวของเราเองอย่าง<br />
ค่อยเป็นค่อยไป เราจะต้องเรียนรู้และจะ<br />
ต้องให้การศึกษาแก่ตัวของเราเอง เราจะต้อง<br />
เรียนและทดลอง เพื่อที่จะได้รู้ว่า ระบอบการ<br />
ปกครองแบบรัฐสภาจะดำเนินไปได้อย่างไรใน<br />
ประเทศสยาม เราต้องพยายามให้การศึกษาแก่<br />
ประชาชนเพื่อที่จะให้ประชาชนมีความสำนึก<br />
ทางการเมือง ที่จะตระหนักถึงผลประโยชน์<br />
ที่แท้จริงเหล่านี้ เพื ่อที่ประชาชนจะได้ไม่ถูก<br />
ชักนำไปโดยพวกนักปลุกระดมหรือพวกนักฝัน<br />
หวานถึงพระศรีอารย์ ถ้าเราจะต้องมีรัฐสภา<br />
เราจะต้องสอนประชาชนว่าจะออกเสียง<br />
อย่างไร และจะเลือกผู้แทนที่จะมีจิตใจฝักใฝ่<br />
กับประโยชน์ของพวกเขาอย่างแท้จริงอย่างไร"<br />
แนวความคิดที่จะให้มีรัฐธรรมนูญเป็นหลัก<br />
ในการปกครองประเทศได้มีขึ้นเป็นครั้งแรก<br />
ในสมัยรัชกาลที่ ๕ ดังจะเห็นได้จากคำกราบ<br />
บังคมทูลความเห็นของเจ้านายและข้าราชการ<br />
เมื่อ ร.ศ.๑๐๓ แต่เนื่องจากพระบาทสมเด็จ<br />
พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวมีพระราชดำริว่า<br />
สิ่งที่จำเป็นจะต้องทำก่อนอื่นมีอยู่ ๒ ประการ<br />
คือ การปฏิรูปการบริหาร เพื่อที่จะให้ข้าราชการ<br />
ทุกกรมมีงานทำอย่างเต็มที่ มีความรับผิดชอบ<br />
ในหน้าที่การงานของตน และมีการประสาน<br />
งานระหว่างกัน อีกประการก็คือ ทรงเห็นว่า<br />
จำเป็นจะต้องมีผู้ร่างกฎหมาย ซึ่งจะต้องเป็น<br />
ผู้ตริตรอง ตรวจการทุกสิ่งทุกอย่าง รวมทั้งเป็น<br />
ผู้พิจารณาแก้ไขข้อขัดข้องด้วย โดยทรงพระ<br />
ราชดำริว่า ถ้าการเรื่องนี้ยังไม่เป็นที่เรียบร้อย<br />
การอื่น ๆ ยากนักที่จะตลอดไปได้ ดังนั้น<br />
คำกราบบังคมทูลความเห็นของเจ้านายและ<br />
ข้าราชการเมื่อ ร.ศ.๑๐๓ จึงยังไม่ได้รับการ<br />
สนองตอบ<br />
ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้า<br />
เจ้าอยู่หัว คณะผู้ก่อการ ร.ศ.๑๓๐ ได้คิด<br />
ทำการปฏิวัติเพื่อเปลี่ยนแปลงระบอบการ<br />
ปกครอง และสถาปนาให้มีรัฐธรรมนูญเป็น<br />
หลักในการปกครองประเทศ แต่คณะผู้ก่อการ<br />
ได้ถูกจับกุมเสียก่อน สำหรับพระบาทสมเด็จ<br />
พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชดำริที่<br />
จะพระราชทานรัฐธรรมนูญแก่พสกนิกรของ<br />
พระองค์ตั้งแต่ต้นรัชกาล แต่ทรงเห็นว่าคนไทย<br />
เราโดยทั่วไปพร้อมอยู่หรือยังที่จะใช้อำนาจ<br />
เลือกผู้แทนของตัวเองทำการปกครอง มีความ<br />
เสียใจที่ยังแลไม่เห็นว่าจะทำการเช่นนั ้นสำเร็จ<br />
ได้ เพราะแม้แต่การเลือกกรรมการสุขาภิบาล<br />
ประจำตำบลซึ่งเป็นขั้นแรกแห่งการเลือกผู้<br />
ปกครองตนเองก็ยังทำไม่ได้จริงจัง เจ้าหน้าที่<br />
ฝ่ายเทศาภิบาลต้องคอยเสี้ยมสอนอยู่ทุก<br />
แห่งไป การเลือกกำนันผู้ใหญ่บ้านซึ่งต่ำลงไป<br />
กว่านั้น และทำได้ง่ายกว่าก็ยังทำกันเหมือน<br />
เล่นละครตลก ด้วยเหตุนี้พระบาทสมเด็จ<br />
พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงได้ทรงระงับพระ<br />
ราชดำริที่จะพระราชทานรัฐธรรมนูญไว้ก่อน<br />
48<br />
จุฬาพิช มณีวงศ์
Change language