CamSep 3 S

PROSTA METODYKA ROZDZIELANIA I OZNACZANIA SŁODZIKÓW
I CUKRÓW W PRODUKTACH SPOŻYWCZYCH Z ZASTOSOWANIEM
TECHNIK WYSOKOSPRAWNEJ CHROMATOGRAFII CIECZOWEJ
Paweł KWIATKOWSKI, Mariusz JASZCZOŁT, Marian KAMIŃSKI *
/RP-HPLC, HILIC, RID, UV-VIS/DAD/
1 Katedra Inżynierii Chemicznej i Procesowej, Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska,
ul. G. Narutowicza 11/12 80-233 Gdańsk, PL, * mknkj@chem.pg.gda.pl
Produkty o obniżonej zawartości cukru wykazują wzrastający udział w produkcji środków
spożywczych. Dodatkowo zwiększa się liczba produktów spożywczych, w których cukier naturalny
został całkowicie zastąpiony przez inne substancje, pochodzenia naturalnego, lub syntetycznego,
zwane słodzikami. Stosowanie półsyntetycznych i syntetycznych substancji słodzących stanowi
alternatywę w stosunku do „klasycznych” substancji słodzących (węglowodanów), ze względu na
ich niską kaloryczność, a jednocześnie wysoką „słodkość” (są od 100 do 1000 razy słodsze, niż
sacharoza (zwana ostatnio – „cukrozą”) i wiele innych węglowodanów. Jednak słodziki wykazują
również właściwości niekorzystne, do których można zaliczyć: występowanie ubocznych
produktów syntezy oraz powstawanie w organizmie człowieka produktów będących wynikiem
przemian metabolicznych, szczególnie słodzików syntetycznych. Z drugiej strony, ze względu na
znacznie niższy koszt, słodziki bywają dodawane do produktów spożywczych zamiast cukru, co
oznacza - w istocie - fałszowanie produktu. Z tych powodów szczególnie ważne jest dysponowanie
prostymi metodami identyfikacji i oznaczania jednocześnie podstawowych cukrów stosowanych
w przemyśle spożywczym, szczególnie sacharozy, a także glukozy i fruktozy, jak i głównych
słodzików, dopuszczonych tam do stosowania. Korzystne by było dysponowanie także metodyką
identyfikacji oraz oznaczania „ubocznych” składników powstających podczas syntezy głownie
stosowanych słodzików.
Praca stanowi pierwszą z serii prac dotyczących powyższej problematyki. Przedstawiono
wyniki badań nad opracowaniem optymalnych warunków rozdzielania oraz oznaczania wybranych
słodzików, dopuszczonych do stosowania na terenie RP oraz wybranych cukrów. Zastosowano
rozdzielanie wielowymiarowe z elucją izokratyczną i technikę wysokosprawnej chromatografii
cieczowej w warunkach odwróconych układów faz (RP-HPLC) oraz z zastosowaniem oddziaływań
hydrofilowych (HILIC), w połączeniu z detekcją refraktometryczną (RID) oraz
spektrofotometryczną (UV-VIS/DAD). W warunkach odwróconych układów niemożliwe jest
rozdzielanie i oznaczanie poli-oli, którymi są niektóre słodziki, a także cukrów. Natomiast,
w warunkach oddziaływań hydrofilowych (HILIC), z elucją izokratyczną i z zastosowaniem
przepływu zwrotnego eluentu w kolumnie ulegają rozdzieleniu w satysfakcjonującym stopniu
wszystkie badane substancje. słodzące. Dzięki zastosowaniu prostego i mało kosztownego detektora
RID, można je następnie oznaczyć.
23