POLEN, DIE UKRAINE, BELARUS RADAR magazyn literacki Kraków 2013, nr 07 e-mail: redakcja.<strong>radar</strong>@villa.org.pl REDAKCJA Renata Serednicka (redaktor naczelna) Urszula Pieczek (serwis internetowy) zespół redakcyjny Birgit Bauer Małgorzata Buchalik Iryna Chadarenka Robert Ostaszewski Ostap Sływynski Natalka Śniadanko Andreas Volk współpracownicy Iwona Boruszkowska Alexander Lay RADAR ONLINE www.e-<strong>radar</strong>.pl RADAR literaturmagazin Krakau 2013, Nr. 07 e-mail: redakcja.<strong>radar</strong>@villa.org.pl REDAKTION Renata Serednicka (chefredakteurin) Urszula Pieczek (internetseite) redaktionsmitglieder Birgit Bauer Małgorzata Buchalik Iryna Khadarenka Robert Ostaszewski Ostap Slywynski Natalka Sniadanko Andreas Volk zusammenarbeit Iwona Boruszkowska Alexander Lay RADAR ONLINE www.e-<strong>radar</strong>.pl РАДАР літературний журнал Краків 2013, № 07 e-mail: redakcja.<strong>radar</strong>@villa.org.pl РЕДАКЦІЯ Pената Cередніцька (головний редактор) Уршуля Пєчек (веб-редактор) редколегія Бірґіт Бауер Малґожата Бухалік Pоберт Oсташевський Oстап Cливинський Наталка Cняданко Aндреас Фольк Ірина Хадаренка співпраця Iвона Борушковська Александер Лей РАДАР ОНЛАЙН www.e-<strong>radar</strong>.pl РАДАР літаратурны часопіс Кракаў 2013, № 07 e-mail: redakcja.<strong>radar</strong>@villa.org.pl РЭДАКЦЫЯ Рэната Серадніцка (галоўны рэдактар) Уршуля Печэк (вэб-рэдактар) рэдкалегія Роберт Асташэўскі Біргіт Баўэр Малгажата Бухалік Андрэас Вольк Астап Слівінскі Наталка Сняданка Ірына Хадарэнка супрацоўнікі Івона Барушкоўска Аляксандр Лэй РАДАР ОНЛАЙН www.e-<strong>radar</strong>.pl Sie halten die siebte Nummer von „Radar“ in den Händen, die diesmal noch grenzübergreifender und interkultureller ist – und das nicht nur, weil wir mit Valžyna Mort, Andrej Fiedarenka und Uladzimier Arloŭ erneut weißrussische Autoren vorstellen. Wir präsentieren zudem Autoren, oder vielmehr Autorinnen, mit interessanten, nicht immer geradlinigen Lebensläufen, deren Biographien sich in ihren Texten niederschlagen: zum Beispiel in der Erzählung Der Befreite von Aida Amer, der polnisch-palästinensischen Autorin des vorzüglichen Romans Rantis, in dem der Niedergang einer palästinensischen Welt geschildert wird, oder in den Gedichten der ukrainischen Dichterin Oksana Lutsyshyna, die in den Vereinigten Staaten lebt. Im Übrigen ist fast die gesamte Nummer Schriftstellerinnen gewidmet. Wieso das so ist „Radar“ nimmt zum zweiten Mal am Projekt „tranzyt“ teil, einem Programm der Stiftung für deutsch-polnische Zusammenarbeit, der Robert Bosch Stiftung und der Leipziger Buchmesse, das Literatur aus Polen, der Ukraine und Belarus fördert. Entsprechend dem Programmschwerpunkt von „tranzyt. kilometer 2013“ konzentrieren wir uns diesmal auf das literarische Schaffen von Schriftstellerinnen und setzen uns mit Problemen nationaler Identität auseinander. Daher die vielen interessanten und inspirierenden Texte von Frauen in dieser Nummer: zum Beispiel die Erzählung Demerara von Zośka Papużanka, der mit Witzbude im letzten Jahr ein aufsehenerregendes Romandebüt in Polen gelang, der Prosatext Sonnenuntergang in Urisch der Ukrainerin Halyna Pahutiak, der dem magischen Realismus zuzurechnen ist, einer Strömung, die in der Ukraine als „Prosa mit Schimären“ bezeichnet wird, oder das Prosafragment der Weißrussin Palina Kačatkova Unter alledem. In diesem Zusammenhang darf der Hinweis auf Dariusz Nowackis Skizze Stolz und Vorurteile nicht fehlen, in der er analysiert, wieso von Frauen geschriebene Prosa in den letzten Jahren in Polen einen derartigen Boom erlebt. Was die Identitätsproblematik betrifft, empfehlen wir die Lektüre des Essays Das ABC des Nationalisten von Mykola Riabchuk, in dem auf witzige und zugleich scharfsinnige Weise schmerzbehaftete Elemente der nationalen ukrainischen Identifikation beschrieben werden. Und das ist nur ein Teil dessen, was die neue Nummer zu bieten hat. Es gibt wie immer viel Lyrik, Prosa von Switlana Powaljajewa, Erzählungen von Daniel Odija, ein auf Russisch geschriebenes Drama von Dmitri Bogoslawski, ein Essay von Valancin Akudowič, der die Frage beantwortet, wann langweilt sich ein Weißrusse … Es genügt, einen Blick ins Heft zu werfen! die Redaktion die Redaktion die Redaktion die Redaktion die Redaktion die Redaktion die Redaktion die Redaktion PROJEKT GRAFICZNY, ILUSTRACJE, SKŁAD Dorota Gawryszewska Anna Jaworska-Kruk (Pracownia Grafiki), Warszawa www.pracowniagrafiki.pl GRAPHIK, ILLUSTRA- TIONEN, SATZ Dorota Gawryszewska Anna Jaworska-Kruk (Pracownia Grafiki), Warschau www.pracowniagrafiki.pl ГРАФІЧНИЙ ДИЗАЙН, ІЛЮСТРА- ЦІЇ, ВЕРСТКА Дорота Ґавришевська Аня Яворська-Крук (Pracownia Grafiki), Варшава www.pracowniagrafiki.pl ГРАФІЧНЫ ДЫЗАЙН, ІЛЮСТРАЦЫІ, ВЁРСТКА Дарота Гаўрышэўска Ганна Яворска-Крук (Pracownia Grafiki), Варшава www.pracowniagrafiki.pl POLSKA, UKRAINA, BIAŁORUŚ PROJEKT OKŁADKI Anna Jaworska-Kruk WYDAWCA Stowarzyszenie Willa Decjusza ul. 28 Lipca 17a PL 30-233 Kraków www.villa.org.pl DRUK Drukarnia Leyko ul. Romanowicza 11 PL 30-702 Kraków www.leyko.pl NAKŁAD 1.000 egzemplarzy UMSCHLAGGESTALTUNG Anna Jaworska-Kruk HERAUSGEBER Verein Villa Decius ul. 28 Lipca 17a PL 30-233 Kraków www.villa.org.pl DRUCK Druckerei Leyko ul. Romanowicza 11 PL 30-702 Kraków www.leyko.pl AUFLAGE 1.000 Exemplare ПРОЕКТ ОБКЛАДИНКИ Аня Яворська-Крук ВИДАВЕЦЬ Aсоціація Вілла Деціус вул. 28 Липня 17а PL 30-233 Kраків www.villa.org.pl ДРУК Друкарня Лейко вул. Романовіча 11 PL 30-702 Краків www.leyko.pl НАКЛАД 1.000 примірників ПРАЕКТ ВОКЛАДКІ Ганна Яворска-Крук ВЫДАВЕЦ Таварыства Віла Дэціюша вул. 28 Ліпеня 17а PL 30-233 Kракаў www.villa.org.pl ДРУК Друкарня Лейка вул. Рамановіча 11 PL 30-702 Кракаў www.leyko.pl НАКЛАД 1.000 асобнікаў Oddajemy w Państwa ręce siódmy numer „Radaru”, tym razem jeszcze bardziej transgraniczny i międzykulturowy niż zwykle – i to nie tylko dlatego że znowu zaprosiliśmy na nasze łamy autorów z Białorusi, takich chociażby jak Walżyna Mort, Andrej Fiedarenka czy Uładzimir Arlou. Prezentujemy także pisarzy, a właściwie – pisarki o ciekawych, powikłanych biografiach, które mocno odciskają się w ich tekstach, choćby opowiadanie Uwolniony Aidy Amer, w połowie Polki, w połowie Palestynki, autorki wybornej powieści Rantis, ukazującej zmierzch palestyńskiego świata, czy ukraińską poetkę Oksanę Łucyszynę, mieszkającą na stałe w Stanach Zjednoczonych. Zresztą, cały numer „Radaru” poświęcony jest głównie piszącym kobietom. Dlaczego Już po raz drugi „Radar” bierze udział projekcie „tranzyt”, promującym z inicjatywy Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, Fundacji Roberta Boscha i Lipskich Targów Książki, literaturę z Polski, Ukrainy i Białorusi. Zgodnie z tematami przewodnimi programu "tranzyt. kilometer 2013" koncentrujemy się na twórczości pisarek i problemach z tożsamością narodową. Stąd wzięło się tyle interesujących i inspirujących tekstów kobiet, na przykład opowiadanie Demerara Zośki Papużanki, autorki najgłośniejszego polskiego debiutu zeszłego roku, powieści Szopka, czy też proza Ukrainki Hałyny Pahutiak, zatytułowana Zachód słońca w Urożu, należąca do nurtu realizmu magicznego, nazywanego za polską wschodnią granicą „prozą z chimerami” oraz fragment prozy Białorusinki Paliny Kaczatkowej Poza wszystkim. W tym kontekście warto zwrócić uwagę na szkic Dariusza Nowackiego Duma i uprzedzenia, będący próbą analizy fenomenu niezwykłego w ostatnich latach rozkwitu prozy pisanej przez kobiety w Polsce. Jeśli chodzi o kwestię tożsamości, wart polecenia jest esej Mykoły Riabczuka Leksykon nacjonalisty, w którym dowcipnie i wnikliwie opisane są najbardziej bolesne elementy kształtujące ukraińską identyfikację narodową. Wydano z finansowym wsparciem Fundacji Współpracy Polsko- -Niemieckiej Herausgegeben mit finanzieller Unterstützung der Stiftung für deutsch-polnische Zusammenarbeit Видано за фінансової підтримки Фундації польсько-німецької співпраці Выдадзена пры падтрымцы Фонда польска-нямецкага супрацоўніцтва A przecież to jedynie część z tego, co zamieściliśmy w nowym numerze. Jest dużo poezji, proza Switłany Powalajewej, opowiadania Daniela Odiji, dramat Dmitrija Bogosławskiego w języku rosyjskim, esej Walancina Akudowicza z odpowiedzią na pytanie, kiedy Białorusin się nudzi… Wystarczy zajrzeć do środka numeru! Partnerem Projektu jest Województwo Małopolskie Partner des Projektes ist die Woiwodschaft Kleinpolen Партнером прoекту є Малопольське воєводзтво Партнёрам праекту зьяўляецца Малапольскае ваяводства redakcja redakcja redakcja redakcja redakcja redakcja redakcja redakcja redakcja redakcja redakcja redakcja redakcja GRAFIKA © Michał Aniempadystau GRAFIK © Michal Aniempadystau ГРАФІКА © Мiхал Анемподистов ГРАФИКА © Міхал Анемпадыстаў