bela-knjiga za websajt.pdf - Centar za regionalizam

19u slučajevima državne sukcesije, svaka država-članica koje se to tiče, posebno uzeti u obzir:a) suštinsku i stvarnu vezu neke osobe sa tom državom;b) stvarno prebivanje osobe u vreme državne sukcesije;c) želju osobe o kojoj je reč;d) sa koje teritorije osoba potiče”. 15Za korišćenje državljanstva kao instrumenta zaštite stečenih ljudskih prava i rešavanjamnogih životnih problema „novih“ stranaca na prostorima nekadašnje zajedničke državeposebno su značajna pravila o nediskriminaciji i o poštovanju izražene volje odnosnoglica sadržana u Konvenciji o izbegavanju apatridnosti u vezi sa sukcesijom država. 16Iz napred navedenih principa proizilazi jasna obaveza svake države – naslednice bivšeSFRJ da olakša sticanje svog državljanstva za osobe koje su bile državljani druge republikebivše SFRJ i koje su imale stalni boravak na njenoj teritoriji u vreme državne sukcesije.Sticanje državljanstva Bosne i Hercegovine od strane državljana drugih republika bivšeSFRJ uređeno je u čl. 38. st. 3. i 4. Zakona o državljanstvu BiH (“Službeni glasnik BiH”,br. br. 4/97, 13/99,41/02, 6/03, 14/03, 82/05 i 43/09). U skladu s međunarodnimstandardima, Zakon im je, kao bivšim državljanima SFRJ, omogućio olakšanu naturalizacijuu državljanstvo BiH. Olakšavajuće okolnosti za sticanje državljanstva BiH sastoje se,pored ostalog, u tome da ne postoji obaveza odricanja ili na neki drugi način gubljenjaranijeg državljanstva nakon stjecanja državljanstva BiH, što znači da ove osobe postajudvojni državljani. Osim toga, za razliku od redovne naturalizacije, kada nadležni organima pravo na diskrecionu ocenu, tj. može ali i ne mora pozitivno rešiti zahtev za prijemu državljanstvo BiH, u ovom slučaju, ako su ispunjene napred navedene pretpostavke,nadležni organ mora doneti rešenje o prijemu u državljanstvo BiH. 17Zahvaljujući i propisima susednih zemalja, a naročito nakon ratifikovanja bilateralnihsporazuma, može se zaključiti da ne postoje izrazitiji problemi u rešavanju državljanstvalica sa prostora bivše Jugoslavije koja se nalaze u Bosni i Hercegovini. Veliki broj državljanaBiH (praktično svi) hrvatske nacionalnosti imaju i hrvatsko državljanstvo, a tome se15Stav 3. određuje da će u slučaju da sticanje državljanstva podleže gubitku stranog državljanstva, važiti odredbečlana 16. ove Konvencije, po kojem takav gubitak neće biti preduslov u situacijama gdje to nije moguće ili se nemože razumno tražiti. U Obrazloženju donošenja Evropske konvencije o državljanstvu člana 16 - Čuvanje prethodnogdržavljanstva navodi se da „postojanje nerazumnih, činjeničnih ili pravnih uslova proceniće se u svakom pojedinačnomslučaju od strane državnih tela države ugovornice čije državljanstvo osoba traži. Na primer, od izbeglica se ne možeopšte tražiti da se vrate u svoju zemlju porekla ili tražiti od njihovog diplomatskog ili konzularnog predstavništva da seodrekne ili da pribave njihovo otpuštanje iz državljanstva.“ S obzirom na to da je ovaj član iznimno važan u slučajevimadržavne sukcesije, član 18 u stavu 3 čini posebnu referencu za član 16, što je bitno u pogledu ograničenja da državeizraze rezerve na pojedine odredbe ove konvencije.16Prilikom primene ove Konvencije, odnosne države ne smiju diskriminisati bilo koje odnosno lice po osnovu pola, rase,boje kože, jezika, vjere, političkog ili drugog mišljenja, nacionalnog ili socijalnog porekla, povezivanja sa nacionalnommanjinom, svojstvom, rođenjem ili drugim statusom.(član 4.) Država pravni sledbenik neće odbiti mogućnost da dâsvoje državljanstvo u skladu sa članom 5 stav 1 tačka b, u slučajevima kada se odluka za prihvatanje državljanstvatemelji na izraženoj volji odnosnog lica, s obrazloženjem da takvo lice može da dobije državljanstvo druge odnosnedržave na osnovu odgovarajuće veze sa tom državom. (član 7.)17U Bosni i Hercegovini je vršeno i preispitivanje statusa osoba koje su državljanstvo BiH primili u periodu od 6.aprila 1992. do 1. januara 2006. godine (preko 10.000 lica) i ovaj postupak je završen bez nekih značajnijih korekcijaprimljenog državljanstva, a radilo se uglavnom o osobama sa područja bivše SFRJ. Nakon toga preispitivan je i prijemu državljanstvo BiH lica koja nisu imala matični broj sa područja bivše SFRJ (oduzeto oko 1000 državljanstava licimaafroazijskog porekla, od kojih većina u momentu preispitivanja nije boravila na području BiH). Za određen broj ovih licajoš uvijek se vodi postupak proterivanja i oni se nalaze već više godina u Azilantskom centru.