bela-knjiga za websajt.pdf - Centar za regionalizam

56poteškoće nosilaca stanarskih prava bile najznačajniji problem u realizaciji otkupa većinedruštvenih stanova u Hrvatskoj, iako su oni privatizovani po otkupnoj ceni od svega cca10% njihove tržišne vrednosti. 69 Finansijske poteškoće korisnika stambenog zbrinjavanjau pogledu mogućnosti otkupa su tim veće jer je otkupna cena, utvrđena ovom odlukom,nekoliko puta veća od cene otkupa po kojoj je privatizovana većina društvenih stanova uHrvatskoj. 70 Osim toga, korisnici stambenog zbrinjavanja su bili ili su još uvek u izbegličkomstatusu i kao takvi, u socio-ekonomskom smislu, jedna su od najranjivijih društvenihgrupa zbog čega je potrebno definisati dodatne programe i mere afirmativne akcije,tj. uvesti pozitivnu diskriminaciju kako bi na taj način prevladali svoj ranjiviji socijalnipoložaj. Međutim, upravo su oni ovom odlukom, stavljeni u najnepovoljniji položaj kadase radi o načinu izračunavanja i visini otkupne cijene stana.Prodaja kuća i stanova u državnom vlasništvu koji se koriste na osnovu programastambenog zbrinjavanja nije uređena na jedinstven način, već partikularnim propisimarazličitog pravnog ranga (različite pravne snage), u kojima su propisani nejednaki usloviza privatizaciju stanova. Građani se međusobno razlikuju po obimu prava koja impripadaju. Iako su u sličnoj pravnoj situaciji nekima se kuće i stanovi poklanjaju, a nekisamo otkupom mogu privatizovati kuću ili stan, pri čemu je i različit način izračunavanjaotkupne cene stana, različiti su uslovi i u vezi s popustima kod isplate otkupne cenestana a različiti su uslovi i u vezi s rokovima obročne otplate i visine kamate kod obročneotplate. Neusklađen pravni okvir stvorio je osnovu za diskriminaciju građana ili stavljanjeu nepovoljniji položaj jednih u odnosu na druge.Zaključno se može konstatovati da i dalje postoje ozbiljni nedostaci, kako u nedorečenostipravnog okvira tako i u sprovođenju predviđenih mera stambenog zbrinjavanja. Uzsvu komplikovanost i nedorečenost, program stambenog zbrinjavanja je nepovoljan ineprihvatljiv za izbeglice koje trajno rešenje vide van opcije povratka u Hrvatsku. Sadašnjijoš uvek mali broj zahteva za stambenim zbrinjavanjem i otkupom stanova posledica jerestriktivnih uslova za ostvarivanje stambenog zbrinjavanja, kao i nedostatka neophodnihsocioekonomskih mera koje bi obezbedile održivost povratka.U situaciji kada je u vezi s oduzimanjem stanarskih prava učinjen fait accompli (svršenčin), rešenja se ne mogu tražiti u povraćaju stanarskih prava, jer ta kategorija više nepostoji u pravnom sistemu RH, a nijedna nepravda se ne može uklanjati nanošenjemdruge (onima koji su po postojećim propisima postali najmoprimci tih stanova i otkupiliih ili dobili na poklon). 7169U istraživanju koje je u junu 1992. godine proveo Zavod za sociologiju Filozofskog fakulteta u Zagrebu u četiri gradau Hrvatskoj: Zagrebu, Rijeci, Splitu i Osijeku na ukupnom uzorku od 1000 ispitanika, navode se kao otežavajući, međuostalim, i sledeći uslovi: nedostatak finansijskih sredstava (43% ispitanika), cena stana je previsoka (27% ispitanika).Zato kao jedna od preporuka iz ovog istraživanja navodi se snižavanje cene otkupa stana. (Ognjen Čaldarović,PRIVATIZACIJA KROZ OTKUP STANARSKIH PRAVA: PRVI SOCIOLOGIJSKI NALAZI I ASPIRACIJE, DRUŠ.ISTRAŽ. ZAGREB 8/GOD. 2(1993), br. 6, str.1021-1040.)70Po popisu iz 1991. god. u Hrvatskoj je bilo je ukupno 1.575.644. stanova, za stalno stanovanje, od čega u privatnomvlasništvu 1.182.402, a u društvenom vlasništvu 393.242 stanova. Od tog broja stanova u društvenom vlasništvu,privatizirano je do kraja 1997. godine 299.136 ili 76%. (Mladen Mirko Tepuš, Analiza modela stambenog finansiranjau Republici Hrvatskoj, Hrvatska narodna banka, novembar 2004.) Prema podacima Ministarstva graditeljstva i zaštiteokoliša, krajem 1992., u Hrvatskoj je „12.500 društvenih stanova porušeno, a 36.000 je na okupiranim područjima.“Gojko Bežovan, PRIVATIZACIJA STANOVANJA - DJELOTVORNIJA STAMBENA OPSKRBA, DRUŠ. ISTRAŽ. ZAGREB 3/GOD.2 (1993), br. 1, str. 107-12471U svojoj Preporuci od 28. januara 2010. godine [(REC 1901 (2010)] „Rješavanje imovinskih pitanja izbjeglica iprognanika“, Parlamentarna skupština Saveta Evrope dala je primedbe kako sledi:“…i za izbeglice i za prognanike,