Idazlan-sorta

eztakit noiz arteraño egongo ote nitzan era onetan,
aur negarra aditu ezpanu nere aldeano Begiraturik,
ikusi nituen eskutxoak elkarri emanik bi aur txiki
belauniko erregutzen, eta oen ondoan emakume
beltzez jantzitako bat; zan alargun bat bere biotzeko
puxka gaixoakin. lruak zeuden negarrez! Alargunaren
malkoak jotzen zuten lurra umezurtzentzat aita
esnatu naiean bezela, eta biltzen zizkaten berenak
bere umeai, gorde naiean bezela. Ain ziran ederrak
ama tristearentzat! O Jaungoikoa!. .. Guztien erreguak
entzuten badituzu, nola entzungo dituzun
alargun eta umezurtzenakl
Irten nitzan elizatik; illunabarra zan; nola ez
nekiela pasa zitzaizkidan orduak elizan, eta ez da
milagro. Zer da denbora, betiraunde edo etemidadeaz
oroitzen geranean? Etxetik urruti arkitzen nitzan,
eta erabaki nuen edozeiñ baserritan gauba
pasatzen gelditzea.
Mendi egal luze baten bidexigor batetik nijoala,
ikusi nituen artzai batzuek, baña ixillik zeuden.
Etzan entzuten euskal mendietan denbora bateko
uju eta irrintzi pozkidatsurik; eguzkiak agurtzen
zuen betiko egun ura; txoriak ixiltzen ziran; illargia
ateratzen zan; zerupea apaindu zan; euskal izar dizdizaria
aurrean neukan; aritz-ostoak erortzen ziran
nere esperantza maite batzuen eraraz; lurgaña loak
artzen zuen, eta arkaitz zirrituetatik agertzen ziran
urak, ziran, nere anima tristearentzat, nere euskal
mendien negarrak! Nere biotza lertuko zan, negarrez
asi ezpanitz, aritz ostoakin negar au txukaturik.
Gauba nuen gañean, eta zan Azaroko gauba, defuntu
gauba, beti izango dana nere gogoan! Intxaur­
-arbola aundi baten pian ageri zan untzak erdi
estaldutako baserri zar bat, gurdi bat eta iñoxtorra
pillaka atarian zituela; ateak zeuzkan zabalik.
- Abe Maria! -euskaldunok etxeetan sartzeko
ditugun itz pozgarri oekin, erantzun zien barrendik
86