20.04.2013 Views

Mortalidad en la niñez : una base de datos - Cepal

Mortalidad en la niñez : una base de datos - Cepal

Mortalidad en la niñez : una base de datos - Cepal

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Alg<strong>una</strong>s <strong>en</strong>cuestas, como <strong>la</strong>s DHS, pued<strong>en</strong> contribuir<br />

tanto con estimaciones directas basadas <strong>en</strong> historias <strong>de</strong><br />

nacimi<strong>en</strong>to así como con estimaciones indirectas a partir<br />

<strong>de</strong> información sobre el número <strong>de</strong> hijos nacidos vivos e<br />

hijos sobrevivi<strong>en</strong>tes. Con el objetivo <strong>de</strong> t<strong>en</strong>er <strong>la</strong> certeza<br />

que <strong>una</strong> única fu<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>datos</strong> no ejerza <strong>de</strong>masiada influ<strong>en</strong>cia<br />

sobre el resto <strong>de</strong> <strong>la</strong>s fu<strong>en</strong>tes, <strong>la</strong>s pon<strong>de</strong>raciones<br />

asignadas a cada <strong>una</strong> <strong>de</strong> éstas se reduce a <strong>la</strong> mitad. Así,<br />

todas <strong>la</strong>s estimaciones <strong>de</strong>rivadas <strong>de</strong> <strong>la</strong> DHS o <strong>de</strong> cualquier<br />

<strong>en</strong>cuesta <strong>en</strong> particu<strong>la</strong>r, ti<strong>en</strong><strong>en</strong> un peso total <strong>de</strong> cinco, <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong>s cuales <strong>la</strong> mitad provi<strong>en</strong>e <strong>de</strong> estimaciones directas y <strong>la</strong><br />

otra mitad <strong>de</strong> <strong>la</strong>s estimaciones indirectas.<br />

La ecuación expresada <strong>en</strong> el Recuadro 1. se ajusta usando<br />

regresión <strong>de</strong> mínimos cuadrados pon<strong>de</strong>rados para cada<br />

país y para q(1) y q(5). Con el propósito <strong>de</strong> mant<strong>en</strong>er <strong>la</strong><br />

consist<strong>en</strong>cia <strong>en</strong>tre q(1) y q(5), y <strong>en</strong> aus<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> registros<br />

vitales <strong>de</strong> bu<strong>en</strong>a calidad o <strong>de</strong> <strong>datos</strong> <strong>de</strong> registro muestrales,<br />

q(5) se toma como <strong>base</strong> para <strong>de</strong>rivar q(1) usando <strong>una</strong><br />

tab<strong>la</strong> <strong>de</strong> vida mo<strong>de</strong>lo apropiada.<br />

Para cada país, <strong>la</strong> incertidumbre se incorpora al mo<strong>de</strong>lo<br />

spline por medio <strong>de</strong> 10 000 simu<strong>la</strong>ciones aleatorias y el<br />

consecu<strong>en</strong>te cálculo <strong>de</strong> <strong>la</strong> mortalidad estimada/predicha<br />

<strong>en</strong> un punto dado <strong>en</strong> el tiempo. El intervalo <strong>de</strong> incertidumbre<br />

correspon<strong>de</strong> a los 2,5ésimo y 97,5ésimo cintiles<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> distribución <strong>de</strong> dichos estimados/predicciones.<br />

Variación <strong>de</strong> <strong>la</strong> tasa <strong>de</strong> cambio<br />

RECUADRO 1. Mo<strong>de</strong>lo estadístico para estimar t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cias (Hill et al., 1999)<br />

ln(nq0)i = b0 + b1(date) + b2(postk1) + b3(postk2) + b4(postk3) +...+ ei<br />

En el ajuste <strong>de</strong> <strong>una</strong> t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia a un conjunto <strong>de</strong> puntos <strong>de</strong><br />

<strong>datos</strong>, un mo<strong>de</strong>lo simple supone que <strong>la</strong> tasa <strong>de</strong> cambio<br />

sigue si<strong>en</strong>do <strong>la</strong> misma durante todo el período <strong>en</strong> estudio.<br />

En <strong>la</strong> realidad, sin embargo, <strong>la</strong> mortalidad pue<strong>de</strong> disminuir<br />

fuertem<strong>en</strong>te <strong>en</strong> algunos años más que <strong>en</strong> otros, o pue<strong>de</strong><br />

estancarse o incluso aum<strong>en</strong>tar. Por lo tanto, el mo<strong>de</strong>lo<br />

utilizado por el IGME permite a <strong>la</strong> tasa <strong>de</strong> mortalidad infantil<br />

y <strong>de</strong> m<strong>en</strong>ores <strong>de</strong> 5 años experim<strong>en</strong>tar cambios <strong>en</strong><br />

el tiempo. El mo<strong>de</strong>lo supone que <strong>una</strong> serie <strong>de</strong> estimaciones<br />

directa o indirecta <strong>de</strong> <strong>una</strong> <strong>en</strong>cuesta es sufici<strong>en</strong>te<br />

para <strong>de</strong>finir <strong>una</strong> t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia. Basándose <strong>en</strong> este principio,<br />

<strong>la</strong> p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea (que repres<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> tasa <strong>de</strong> cambio<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> mortalidad) pue<strong>de</strong> cambiar cada vez que hay un<br />

número sufici<strong>en</strong>te <strong>de</strong> puntos <strong>de</strong> <strong>datos</strong>. Los mom<strong>en</strong>tos <strong>en</strong><br />

el tiempo cuando el ritmo <strong>de</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> tasa <strong>de</strong><br />

mortalidad infantil o <strong>de</strong> m<strong>en</strong>ores <strong>de</strong> 5 años cambia son<br />

d<strong>en</strong>ominados “puntos <strong>de</strong> inflexión”.<br />

En el mo<strong>de</strong>lo, los cambios <strong>de</strong> ritmo se logran mediante<br />

<strong>la</strong> inclusión <strong>de</strong> <strong>una</strong> variable <strong>de</strong> tiempo <strong>la</strong>t<strong>en</strong>te para cada<br />

estimado, que mida el tiempo <strong>de</strong>s<strong>de</strong> un “punto <strong>de</strong> inflexión”<br />

<strong>de</strong> fechas hasta el sigui<strong>en</strong>te “punto <strong>de</strong> inflexión”,<br />

siempre empezando <strong>de</strong>s<strong>de</strong> cero. La cantidad y localización<br />

<strong>de</strong> estos puntos se <strong>de</strong>fin<strong>en</strong> a partir <strong>de</strong> <strong>la</strong> cantidad y<br />

localización <strong>en</strong> el tiempo <strong>de</strong> observaciones disponibles<br />

para un país <strong>en</strong> particu<strong>la</strong>r. A mayor exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> puntos,<br />

mayor pot<strong>en</strong>cial <strong>de</strong> que <strong>la</strong> p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>la</strong> línea cambie.<br />

Las pon<strong>de</strong>raciones <strong>de</strong> <strong>la</strong>s sucesivas observaciones se suman,<br />

y un punto <strong>de</strong> inflexión se <strong>de</strong>fine cada vez que <strong>la</strong><br />

suma <strong>de</strong> pesos alcanza un múltiplo <strong>de</strong> cinco. Dado que<br />

el peso combinado total para un conjunto <strong>de</strong> estimaciones<br />

<strong>de</strong> <strong>una</strong> misma fu<strong>en</strong>te es cinco por <strong>de</strong>finición, cada<br />

<strong>una</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong>s DHS, MICS, u otra <strong>en</strong>cuesta y cada período<br />

<strong>de</strong> cuatro años <strong>de</strong> estadísticas vitales es sufici<strong>en</strong>te para<br />

<strong>de</strong>finir <strong>una</strong> p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te particu<strong>la</strong>r.<br />

La fecha variable es el año cal<strong>en</strong>dario simple; postk1 es <strong>la</strong> difer<strong>en</strong>cia <strong>en</strong>tre <strong>la</strong> fecha y <strong>la</strong> última fecha <strong>de</strong>l punto nodal<br />

si es positiva, o cero <strong>en</strong> caso contrario, y consi<strong>de</strong>ra cualquier cambio <strong>en</strong> <strong>la</strong> t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>spués <strong>de</strong>l primer nudo<br />

(note que los puntos nodales se <strong>de</strong>fin<strong>en</strong> <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el pres<strong>en</strong>te hacia atrás <strong>en</strong> el pasado, consi<strong>de</strong>rando que <strong>la</strong> <strong>de</strong>finición<br />

<strong>de</strong>l primer punto nodal garantice al m<strong>en</strong>os cinco observaciones <strong>en</strong>tre éste y el inicio <strong>de</strong> <strong>la</strong> serie); postk2 es <strong>la</strong> difer<strong>en</strong>cia<br />

<strong>en</strong>tre <strong>la</strong> fecha y <strong>la</strong> fecha <strong>de</strong>l segundo punto nodal si es positiva, o cero <strong>en</strong> caso contrario, y consi<strong>de</strong>ra cualquier<br />

cambio <strong>en</strong> <strong>la</strong> t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>spués <strong>de</strong>l segundo punto nodal, y así sucesivam<strong>en</strong>te. Así, el número <strong>de</strong> cambios<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>te varía con el número y peso <strong>de</strong> <strong>la</strong>s observaciones <strong>en</strong> el tiempo. Los coefici<strong>en</strong>tes postk1, postk2, etc.<br />

pued<strong>en</strong> ser interpretados como variaciones <strong>en</strong> <strong>la</strong> tasa <strong>de</strong> cambio <strong>de</strong> <strong>la</strong> mortalidad infantil y <strong>de</strong> niños m<strong>en</strong>ores <strong>de</strong> 5<br />

años <strong>en</strong> el tiempo <strong>en</strong> un período <strong>en</strong> particu<strong>la</strong>r. Así, <strong>la</strong> tasa <strong>de</strong> cambio <strong>en</strong> el período 1 es b1, <strong>en</strong> el período 2, (b1 +<br />

b2), <strong>en</strong> el período 3, (b1 + b2 + b3), y así sucesivam<strong>en</strong>te.<br />

<strong>Mortalidad</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>niñez</strong><br />

INTRODUCCIÓN<br />

15

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!