Mortalidad en la niñez : una base de datos - Cepal
Mortalidad en la niñez : una base de datos - Cepal
Mortalidad en la niñez : una base de datos - Cepal
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
266<br />
XIX. REPÚBLICA DOMINICANA<br />
XIX.1. Fu<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> información<br />
XIX.1.1. Estadísticas Vitales<br />
El país posee un sistema <strong>de</strong> registros <strong>de</strong> nacimi<strong>en</strong>tos y<br />
<strong>de</strong>funciones que adolece <strong>de</strong> serias <strong>de</strong>fici<strong>en</strong>cias. Para el<br />
período 1960-1970 se estima <strong>en</strong> un 52 por ci<strong>en</strong>to <strong>la</strong> omisión<br />
<strong>de</strong>l registro <strong>de</strong> <strong>de</strong>funciones <strong>en</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción rural,<br />
repres<strong>en</strong>tando ésta el 65 por ci<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l total pob<strong>la</strong>cional<br />
(Behm y Moya, 1977). Hay indicios <strong>de</strong> que esta situación<br />
ha mejorado últimam<strong>en</strong>te; <strong>en</strong> este s<strong>en</strong>tido, según<br />
<strong>la</strong>s estimaciones <strong>de</strong> CELADE para el período 1990-1995<br />
el subregistro <strong>de</strong> <strong>de</strong>funciones alcanza un 49 por ci<strong>en</strong>to,<br />
mi<strong>en</strong>tras que <strong>la</strong>s estimaciones <strong>de</strong> subregistro <strong>de</strong> nacimi<strong>en</strong>tos<br />
alcanza para el quinqu<strong>en</strong>io 1995-2000 un 23,1<br />
por ci<strong>en</strong>to (Bay y Orel<strong>la</strong>na, 2007).<br />
XIX.1.2. C<strong>en</strong>sos<br />
El primer c<strong>en</strong>so <strong>de</strong> pob<strong>la</strong>ción se realizó, <strong>en</strong> forma organizada<br />
<strong>en</strong> 1920. Posteriorm<strong>en</strong>te se levantaron c<strong>en</strong>sos <strong>en</strong><br />
1935, 1950, 1960, 1970, 1981, 1993 y 2002; <strong>de</strong> éstos,<br />
los últimos cuatro c<strong>en</strong>sos incluyeron preguntas sobre hijos<br />
nacidos vivos e hijos sobrevivi<strong>en</strong>tes. Los <strong>datos</strong> básicos<br />
<strong>de</strong>l c<strong>en</strong>so <strong>de</strong> 1981 correspond<strong>en</strong> a <strong>una</strong> muestra <strong>de</strong>l<br />
5 por ci<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l total <strong>de</strong> vivi<strong>en</strong>das empadronadas y los<br />
<strong>datos</strong> <strong>de</strong>l c<strong>en</strong>so <strong>de</strong>l 2002 provi<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>base</strong> <strong>de</strong> <strong>datos</strong><br />
<strong>de</strong>l CELADE.<br />
El subregistro <strong>de</strong>l total <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción se estima <strong>en</strong> un<br />
9,7; 7,6; y 4,5 por ci<strong>en</strong>to para los c<strong>en</strong>sos <strong>de</strong> 1970, 1981<br />
y 1993, respectivam<strong>en</strong>te. Mi<strong>en</strong>tras, para el c<strong>en</strong>so <strong>de</strong>l<br />
2002 <strong>la</strong> omisión c<strong>en</strong>sal estimada alcanza el 3,5 por ci<strong>en</strong>to<br />
(CELADE, 2008).<br />
XIX.1.3. Encuestas por muestreo<br />
Las <strong>en</strong>cuestas por muestreo que permit<strong>en</strong> estimar <strong>la</strong> mortalidad<br />
temprana son: <strong>la</strong> Encuesta Nacional <strong>de</strong> Fecundidad<br />
1975 (ENF-75); <strong>la</strong> Encuesta Nacional <strong>de</strong> Fecundidad 1980<br />
(ENF-80); <strong>la</strong> Encuesta Nacional <strong>de</strong> Preval<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l Uso <strong>de</strong><br />
Anticonceptivos 1983 (EPA-83); <strong>la</strong> Encuesta Demográfica<br />
y <strong>de</strong> Salud 1986 (DHS-86); <strong>la</strong> Encuesta Demográfica y <strong>de</strong><br />
Salud 1991 (DHS-91); <strong>la</strong>s Encuestas Demográficas y <strong>de</strong> Salud<br />
(ENDESA) <strong>de</strong> 1996, 2002 y 2007; y <strong>la</strong> Encuesta Nacional <strong>de</strong><br />
Hogares <strong>de</strong> Propósitos Múltiples 2006 (ENHOGAR-2006).<br />
XIX<br />
<strong>Mortalidad</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>niñez</strong><br />
REPÚBLICA DOMINICANA<br />
Las ENF-75, ENF-80, DHS-86, DHS-91, ENDESA 1996,<br />
2002 y 2007, y ENHOGAR 2006 incluyeron historia <strong>de</strong><br />
nacimi<strong>en</strong>tos, por lo cual es posible obt<strong>en</strong>er también estimaciones<br />
directas <strong>de</strong> <strong>la</strong> mortalidad.<br />
XIX.2. Estimaciones <strong>de</strong>l Grupo<br />
Interag<strong>en</strong>cial para <strong>la</strong> Estimación<br />
<strong>de</strong> <strong>Mortalidad</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> Niñez<br />
(IGME) y <strong>de</strong>l CELADE<br />
Para que el usuario no especializado <strong>en</strong> <strong>la</strong>s técnicas <strong>de</strong><br />
estimación t<strong>en</strong>ga <strong>una</strong> guía sobre los <strong>datos</strong> aquí incluidos,<br />
a continuación se realiza un breve análisis <strong>de</strong> <strong>la</strong>s características<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong>s estimaciones y <strong>de</strong> <strong>la</strong>s t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cias con <strong>base</strong><br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong>s diversas fu<strong>en</strong>tes.<br />
Los resultados obt<strong>en</strong>idos muestran un <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>so sost<strong>en</strong>ido<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> mortalidad, exceptuando <strong>la</strong>s estimaciones indirectas<br />
prov<strong>en</strong>i<strong>en</strong>tes <strong>de</strong>l grupo <strong>de</strong> mujeres 20-24 años <strong>de</strong><br />
edad. No obstante, exist<strong>en</strong> ciertas discrepancias <strong>en</strong> los<br />
niveles, como el hecho <strong>de</strong> que <strong>la</strong>s estimaciones directas<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> ENF-80 y DHS-91, y <strong>la</strong>s indirectas <strong>de</strong>l c<strong>en</strong>so <strong>de</strong> 1981<br />
arrojan niveles <strong>de</strong> mortalidad más bajos.<br />
La información básica disponible <strong>en</strong> <strong>la</strong> EPA-83 y <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
DHS-91 fue <strong>la</strong> pari<strong>de</strong>z media y el promedio <strong>de</strong> hijos sobrevivi<strong>en</strong>tes<br />
por mujer, ambas variables con un único <strong>de</strong>cimal,<br />
lo cual podría estar distorsionando <strong>la</strong>s estimaciones.<br />
Para <strong>la</strong> década <strong>de</strong>l nov<strong>en</strong>ta y dos mil se cu<strong>en</strong>ta con <strong>la</strong>s<br />
<strong>en</strong>cuestas ENDESA y el c<strong>en</strong>so <strong>de</strong> 2002. La información<br />
prov<strong>en</strong>i<strong>en</strong>te <strong>de</strong> estas fu<strong>en</strong>tes pres<strong>en</strong>ta un <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>so <strong>en</strong><br />
<strong>la</strong>s tasas <strong>de</strong> mortalidad, lo que es coher<strong>en</strong>te con el proceso<br />
que vi<strong>en</strong>e ocurri<strong>en</strong>do <strong>en</strong> el país. Sin embargo, <strong>la</strong>s<br />
estimaciones indirectas <strong>de</strong>l c<strong>en</strong>so <strong>de</strong> 2002 muestran tasas<br />
más altas tanto <strong>en</strong> mortalidad infantil como <strong>en</strong> mortalidad<br />
<strong>de</strong> m<strong>en</strong>ores <strong>de</strong> cinco años.<br />
T<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta los resultados obt<strong>en</strong>idos, <strong>la</strong>s <strong>de</strong>fici<strong>en</strong>cias<br />
observadas <strong>en</strong> <strong>la</strong>s fu<strong>en</strong>tes y <strong>la</strong>s <strong>de</strong>rivadas <strong>de</strong> los métodos<br />
<strong>de</strong> estimación, se <strong>de</strong>terminaron los indicadores <strong>de</strong><br />
mortalidad recom<strong>en</strong>dados según <strong>la</strong>s metodologías propuestas<br />
por el grupo interag<strong>en</strong>cial para <strong>la</strong> estimación <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> mortalidad <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>niñez</strong> (UNICEF/OMS/BM/UNPD, 2007)<br />
y <strong>la</strong> implícita <strong>en</strong> <strong>la</strong>s estimaciones y proyecciones <strong>de</strong> pob<strong>la</strong>ción<br />
e<strong>la</strong>boradas por CELADE, <strong>en</strong> co<strong>la</strong>boración con <strong>la</strong> ONE.