07.05.2013 Views

las legítimas en el reglamento sobre sucesiones y testamentos

las legítimas en el reglamento sobre sucesiones y testamentos

las legítimas en el reglamento sobre sucesiones y testamentos

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

LAS LEGÍTIMAS EN EL REGLAMENTO SOBRE SUCESIONES Y TESTAMENTOS<br />

de manifiesto <strong>las</strong> difer<strong>en</strong>cias <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> texto primig<strong>en</strong>io (PR) y la última versión<br />

que hemos conocido (<strong>en</strong> ad<strong>el</strong>ante, PR 2012 6 ). En segundo lugar, analizaré si<br />

tales soluciones ti<strong>en</strong><strong>en</strong> algún tipo de sesgo o favor (v.gr., favoreci<strong>en</strong>do la mayor<br />

libertad de testar o limitándola y favoreci<strong>en</strong>do, corr<strong>el</strong>ativam<strong>en</strong>te, los “derechos”<br />

de personas allegadas al causante 7 ) o si, por <strong>el</strong> contrario, pued<strong>en</strong> calificarse de<br />

neutrales; es decir, si part<strong>en</strong> de la idea de que resulta igualm<strong>en</strong>te aceptable tanto<br />

que <strong>el</strong> testador/pactante posea la más amplia libertad para disponer de sus bi<strong>en</strong>es<br />

para después de la muerte, cuanto que la t<strong>en</strong>ga <strong>en</strong>ormem<strong>en</strong>te reducida. Si es<br />

igualm<strong>en</strong>te aceptable que los efectos de los actos de disposición efectuados <strong>en</strong><br />

vida por una persona sean inmunes a los ev<strong>en</strong>tuales derechos legitimarios o, por<br />

<strong>el</strong> contrario, que se vean afectados por <strong>el</strong>los. Esta evaluación la haré a partir de<br />

la verificación de la idea def<strong>en</strong>dida por la reci<strong>en</strong>te mejor doctrina, según la cual<br />

la PR contemplaría una concepción liberal de <strong>las</strong> <strong>sucesiones</strong> internacionales,<br />

alim<strong>en</strong>tando la libertad de disposición y favoreci<strong>en</strong>do unas soluciones “ori<strong>en</strong>tadas<br />

a debilitar los derechos legitimarios nacionales y reducir su eficacia” 8 . En<br />

tercer término, y antes de concluir, haré un chequeo de <strong>las</strong> soluciones propuestas<br />

desde la perspectiva de su capacidad para resolver problemas típicos de des<strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tro<br />

<strong>en</strong>tre la voluntad d<strong>el</strong> causante o pactantes y la ley que regirá <strong>en</strong> última<br />

instancia los límites a esa voluntad. Me apoyaré <strong>en</strong> esta labor <strong>en</strong> ejemplos extraídos<br />

de la práctica interregional española, la cual resulta especialm<strong>en</strong>te idónea<br />

para ilustrar los problemas objeto de estudio, al contar con sistemas legitimarios<br />

fuertes (v.gr., <strong>el</strong> d<strong>el</strong> Cc), amplios pero flexibles (los 4/5 d<strong>el</strong> Derecho vizcaíno<br />

configurados como legítima colectiva), o meram<strong>en</strong>te formal sin cont<strong>en</strong>ido patrimonial<br />

concreto o inexist<strong>en</strong>te (como los d<strong>el</strong> Fuero Nuevo o <strong>el</strong> Fuero de Ayala).<br />

Evid<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te no estoy p<strong>en</strong>sando <strong>en</strong> que la PR haya de aplicarse a estos<br />

casos 9 , sino <strong>en</strong> mod<strong>el</strong>os que pued<strong>en</strong> ext<strong>en</strong>derse a <strong>las</strong> situaciones internacionales,<br />

6 Resolución legislativa d<strong>el</strong> Parlam<strong>en</strong>to Europeo, de 13 de marzo de 2012, <strong>sobre</strong> la propuesta de Reglam<strong>en</strong>to<br />

d<strong>el</strong> Parlam<strong>en</strong>to Europeo y d<strong>el</strong> Consejo r<strong>el</strong>ativo a la compet<strong>en</strong>cia, la ley aplicable, <strong>el</strong> reconocimi<strong>en</strong>to<br />

y la ejecución de <strong>las</strong> resoluciones y los actos auténticos <strong>en</strong> materia de <strong>sucesiones</strong> y a la creación<br />

de un certificado sucesorio europeo (COM(2009)0154 – C7–0236/2009 – 2009/0157(COD)).<br />

7 Debo desde este mom<strong>en</strong>to advertir de que si ya d<strong>en</strong>tro de un sistema concreto sucesorio puede ser<br />

impropio hablar de “derechos” hasta que la sucesión no se abre, <strong>en</strong> la sucesión internacional, donde<br />

precisam<strong>en</strong>te la cuestión que más nos preocupa es cuál ha de ser ese sistema concreto, hablar incluso de<br />

“expectativas jurídicam<strong>en</strong>te r<strong>el</strong>evantes” puede resultar excesivo.<br />

8 A. Bonomi, “Testam<strong>en</strong>tary Freedom or Forced Heirship? Balancing Party Autonomy and the Protection<br />

of Family Members”, Nederlands Internationaal Privaatrecht, 2010, pp. 605–610, p. 606; igualm<strong>en</strong>te<br />

<strong>en</strong> A. Bonomi, “Qu<strong>el</strong>le protection pour les héritiers...”, loc. cit., p. 264.<br />

9 Aunque he abordado <strong>el</strong> tema desde antiguo, siempre lo he dejado abierto a exp<strong>en</strong>sas de una necesaria<br />

mayor profundización y análisis sectoriales, más allá de tomar una posición g<strong>en</strong>eral. Entre <strong>las</strong> últimas<br />

manifestaciones <strong>sobre</strong> este asunto, creo que asumi<strong>en</strong>do también una posición abierta y matizada E.<br />

Zabalo Escudero, “El sistema español de Derecho interregional”, La aplicación d<strong>el</strong> Derecho civil catalán<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> marco plurilegislativo español y europeo. L’aplicació d<strong>el</strong> dret civil català <strong>en</strong> <strong>el</strong> marc plurilegislatiu<br />

espanyol i europeu (A. Font i Segura, coord.), Barc<strong>el</strong>ona, At<strong>el</strong>ier, 2011, pp. 17–30, pp. 27–29.<br />

373

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!