Revista de Historia de la Psicología en Argentina - Universidad de ...
Revista de Historia de la Psicología en Argentina - Universidad de ...
Revista de Historia de la Psicología en Argentina - Universidad de ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
2- El diseño <strong>de</strong> <strong>Historia</strong>s Clínicas <strong>de</strong> mujeres <strong>en</strong> el Hospital Nacional <strong>de</strong> Ali<strong>en</strong>adas<br />
y Hospital Esteves:<br />
La <strong>de</strong>nominación “historia clínica” aparece <strong>en</strong> los protocolos <strong>de</strong>l Hospital<br />
Nacional <strong>de</strong> Ali<strong>en</strong>adas a partir <strong>de</strong> 1930, anteriorm<strong>en</strong>te <strong>la</strong> p<strong>la</strong>nil<strong>la</strong> <strong>de</strong> ingreso llevaba el<br />
nombre <strong>de</strong> “cuadro nosológico”. Tomaremos <strong>en</strong> el pres<strong>en</strong>te trabajo el que<br />
correspon<strong>de</strong> a <strong>la</strong> primera <strong>de</strong>nominación que incluye <strong>en</strong> su primera página una foto <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> “<strong>en</strong>ferma”, los datos <strong>de</strong> filiación, el exam<strong>en</strong> somático (altura y peso <strong>de</strong>l cuerpo). Allí<br />
también el médico <strong>de</strong>bía consignar <strong>la</strong> “craniometría”, <strong>de</strong>l griego kranion, cráneo y<br />
metron, medida. Esta particu<strong>la</strong>ridad se explica por el hecho <strong>de</strong> que <strong>la</strong>s teorías<br />
antropométricas como <strong>la</strong>s <strong>de</strong> Lombroso eran el soporte teórico que servía para<br />
i<strong>de</strong>ntificar <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> una patología m<strong>en</strong>tal <strong>en</strong> <strong>la</strong>s <strong>en</strong>fermas (Lombroso, 1921).<br />
El “estudio <strong>de</strong> <strong>la</strong> medición <strong>de</strong>l cráneo” es <strong>la</strong> primera difer<strong>en</strong>cia que<br />
<strong>en</strong>contramos respecto <strong>de</strong>l diseño <strong>de</strong> <strong>la</strong> historia clínica <strong>de</strong>l Hospicio <strong>de</strong> <strong>la</strong>s Merce<strong>de</strong>s; ya<br />
que, <strong>en</strong> estas no se incorporaba este ítem. Las mediciones que conforman <strong>la</strong><br />
craneometría son: circunfer<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> base, curva antero-posterior, curva bi-auricu<strong>la</strong>r,<br />
altura frontal, diámetro frontal, diámetro antero-posterior, diámetro bi-parietal, altura<br />
<strong>de</strong>l cráneo, posición <strong>de</strong>l conducto auditivo, ángulo facial, ángulo frontal y finalm<strong>en</strong>te<br />
se calcu<strong>la</strong>ba el índice cefálico. El índice cefálico se utilizaba para comparar <strong>la</strong> capacidad<br />
craneana <strong>en</strong>t<strong>en</strong>dida como medida <strong>de</strong> mayor o m<strong>en</strong>or nivel intelectual. (Ver Cuadro 1).<br />
En su libro “Los Criminales” <strong>de</strong>l año 1876 Cesare Lombroso estudiaba <strong>la</strong><br />
craneometría <strong>de</strong> <strong>la</strong>s prostitutas natas y <strong>la</strong>s criminales para dar cu<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> <strong>la</strong> m<strong>en</strong>or<br />
capacidad craneana <strong>de</strong> éstas mujeres comparadas con <strong>la</strong>s “mujeres <strong>de</strong> bu<strong>en</strong>a<br />
sociedad” (Lombroso, 1921).<br />
La consi<strong>de</strong>ración <strong>de</strong> <strong>la</strong> comparación craneométrica había sido iniciada por<br />
Broca, qui<strong>en</strong> explicaba <strong>la</strong> mayor medida <strong>de</strong>l cráneo <strong>de</strong>l hombre <strong>en</strong> comparación con el<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> mujer por <strong>la</strong> falta <strong>de</strong> intelig<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> ésta última. De este modo ésta teoría<br />
sost<strong>en</strong>ía una corre<strong>la</strong>ción <strong>en</strong>tre <strong>la</strong> pequeñez <strong>de</strong>l cráneo y <strong>la</strong> inferioridad m<strong>en</strong>tal. Al<br />
tomar <strong>la</strong> medida <strong>de</strong>l cráneo se podía estimar <strong>la</strong> medida <strong>de</strong>l cerebro, por tanto a m<strong>en</strong>or<br />
craneometría, m<strong>en</strong>or <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong> intelig<strong>en</strong>cia (Jay Gould, 2009).