07.01.2013 Views

sátira quinta - InterClassica

sátira quinta - InterClassica

sátira quinta - InterClassica

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

nubilosos, ET LVCEM PALVSTREM, id est, quasi<br />

vaporibus ex palude resolutis implicitam 66 et obscuram,<br />

TRANSISSE, id est, consuptam esse, cum nihil<br />

splendidum in vita egerint. ET INGEMVERE VITAM<br />

RELICTAM SIBI, id est, quod ad eam aetatem quae sit<br />

morbis obnoxia pervenerint.<br />

62.- AT TE NOCTVRNIS, alii eo modo vivunt<br />

quo diximus; sed tu o Cornute in studio philosophiae<br />

atque in contemplatione veritatis omne tempus consumis,<br />

deinde in aures discipulorum transfundis. Dicit itaque,<br />

AT IVVAT TE, id est, tu e diverso delectaris. Nam "at"<br />

particula est adversativa; IMPALLESCERE, id est,<br />

usque ad pallorem insudare, CHARTIS NOCTVRNIS, id<br />

est, libris philosophorum, quos per noctis tempus<br />

elucubrationibus versas.<br />

63-64.- CVLTOR ENIM IVVENVM, id est, tu<br />

philosophiae praeceptor, qua iuvenum maxime ingenia<br />

excoluntur a te, INSERIS FRVGE CLEANTHEA, id<br />

est, semine et doctrina Cleanthis, philosophi Stoici. De<br />

quo Iuvenalis : et iubet archetypos plutheum 67<br />

servare Cleanthas, AVRES 68 PVRGATAS, scilicet<br />

iuvenum, quos erudis, quos oportet dedocere falsam<br />

doctrinam, aut perversos mores ut bonos inducas.<br />

PETITE HINC, iuvenes ad studium 69 philosophiae, hoc<br />

est, virtutis professionem hortatur; ut sub hoc praeceptore<br />

discant fines bonorum et malorum. Dicit itaque, [O]<br />

IVVENES, ad quos potissimum hoc pertinet, ET<br />

SENES, ut omnem sexum et aetatem comprehendat.<br />

Horat. I Epi. : id quod/ aeque pauperibus<br />

prodest locupletibus aeque/ et quod 70 neglectum pueris<br />

senibusque nocebit; PETITE 71 HINC, scilicet, a<br />

Cornuto, sive a philosophia, FINEM ANIMI CERTVM,<br />

id est, veram foelicitatem, quae est, Aristotele auctore<br />

, operatio animi secundum virtutem<br />

optimam in vita perfecta. "Certum" autem dixit, quia<br />

eodem auctore, nulla in re certitudo tanta esse potest,<br />

quanta in operatione secundum virtutem.<br />

65.- "Et petite hinc", VIATICA, id est, virtutis<br />

cognitionem, quae est quasi viaticum quoddam et<br />

impensae, quibus ad vitae portum pervenire valeamus,<br />

cum fortunae et naturae bona illuc usque ad 72 perveniant<br />

semper; MISERIS CANIS, id est, senectuti miseriis<br />

multis obnoxiae. Vnde Biantis illud quod nos in<br />

distichon redegimus, "disce bonas artes miserisque<br />

viatica canis/ dicebat, firmas si tibi quaeris opes".<br />

(66) implicitam: implicitatem R.<br />

(67) plutheum: pluteum P Z.<br />

(68) aures: auras M.<br />

(69) studium: studiuum M.<br />

(70) et quod: aeque Z.<br />

(71) petite: petit M.<br />

(72) ad: omittunt R S H P.<br />

y oscuros, ET LVCEM PALVSTREM (y la luz pantanosa), es decir,<br />

casi como encubierta por los vapores que salen del pantano y obscura,<br />

TRANSISSE (hayan pasado), es decir, se hayan consumido, sin haber<br />

disfrutado de nada espléndido en su vida. ET INGEMVERE VITAM<br />

RELICTAM SIBI (y lloran que se hayan dejado la vida), es decir,<br />

que hayan llegado a esa edad que es propensa a las enfermedades.<br />

62.- AT TE NOCTVRNIS (pero a ti con nocturnos ),<br />

unos viven del modo que hemos dicho; pero tú, Cornuto, pasas<br />

todo el tiempo en el estudio de la filosofía y en la contemplación de la<br />

verdad, luego lo transmites a los oídos de tus alumnos; dice, pues: AT<br />

IVVAT TE (pero a ti te agrada), es decir, por el contrario, tú te<br />

deleitas, pues at es una partícula adversativa; IMPALLESCERE<br />

(palidecer), es decir, insudar hasta la palidez, CHARTIS<br />

NOCTVRNIS (con papiros nocturnos), es decir, con libros de<br />

filósofos, que durante la noche no paras de estudiar.<br />

63-64.- CVLTOR ENIM IVVENVM (en efecto, <br />

cultivador de los jóvenes), es decir, tú, preceptor de filosofía, con la que<br />

cultivas especialmente el ingenio de los jóvenes, INSERIS FRVGE<br />

CLEANTHEA (siembras con fruto cleanteo), es decir, con la semilla<br />

y doctrina de Cleantes, filósofo estoico, del que Juvenal : et<br />

iubet archetypos plutheum servare Cleanthas (y manda depositar en<br />

sus anaqueles los manuscritos de Cleantes), AVRES PVRGATAS<br />

(los oídos purgados), por supuesto, de los jóvenes, a quienes educas, a<br />

los que conviene disuadir de falsas doctrinas o perversas costumbres<br />

para inculcarles las buenas. PETITE HINC (buscad de aquí), exhorta<br />

a los jóvenes al estudio de la filosofía, esto es, a la profesión de la<br />

virtud, para que aprendan bajo este protector los límites de lo bueno y<br />

de lo malo; dice, pues, [O] IVVENES ((jóvenes!), a quienes atañe<br />

especialmente esto, ET SENES ((y viejos!), para abarcar todo sexo y<br />

edad, Horacio, Epístolas I : id quod/ aeque pauperibus<br />

prodest locupletibus aeque/ et quod neglectum pueris senibusque<br />

nocebit (aquello que es igualmente provechoso para los pobres y para<br />

los ricos y que, de ser omitido, perjudicaría a niños y viejos).<br />

PETITE HINC (buscad de aquí), a saber, de Cornuto, o de su<br />

filosofía, FINEM ANIMI CERTVM (el fin seguro del ánimo), es<br />

decir, la verdadera felicidad, que, según Aristóteles , es la actuación del espíritu según la virtud óptima en una vida<br />

perfecta; y dijo certum porque, según este mismo autor, no puede<br />

haber en ninguna cosa certeza tan grande cuanta hay en el esfuerzo<br />

encaminado a la virtud.<br />

65.- Et petite hinc (y pedid de aquí) VIATICA (viáticos), es<br />

decir, el conocimiento de la virtud, que es como una especie de viático<br />

y alimento, con los que podemos llegar al puerto de la vida, porque<br />

siempre llegan hasta allí los bienes de la fortuna y de la naturaleza;<br />

MISERIS CANIS (para las míseras canas), es decir, para la vejez,<br />

que es propensa a muchas miserias, de donde volvemos a aquello de<br />

Bías que resumimos en un dístico 19 , disce bonas artes miserisque<br />

viatica canis/ dicebat, firmas si tibi queris opes (aprende las buenas<br />

artes y los viáticos para las míseras canas, decía, si quieres para ti<br />

seguras ganancias).<br />

(19) Vid. n. ad II 43.<br />

134

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!