sátira quinta - InterClassica
sátira quinta - InterClassica
sátira quinta - InterClassica
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
linguae titubantia; nam a "plecto" 33 ea forma potest exire<br />
plectorium, qua ab cingo cinctorium, a emungo<br />
emunctorium, a tego tectorium; quid quod pulsare magis<br />
pertinet ad plectra chordasque, quam ad parietum<br />
tectoria. Haec dixi, ne antiqua lectio dispungatur.<br />
26-27.- HIC EGO, sensus est: si more aliorum<br />
poetarum, mihi essent voces centum, centum ora, et<br />
centum linguae optandae, non facerem id in decantandis<br />
fabulis, sed potius in declarando hoc animi mei sensu et<br />
amore erga te meo. Dicit itaque, EGO AVSIM<br />
DEPOSCERE MIHI, id est, optare, HIC, id est, in hac<br />
parte in qua cupio animum meum tibi notum facere,<br />
[CENTVM] VOCES, id est, centum linguis, totidemque<br />
oribus procedentes simul; nam sic haec dividua sunt<br />
accipienda; VT QVANTVM EGO FIXI TE MIHI, id<br />
est, in animo et memoria mea, IN PECTORE<br />
SINVOSO, id est, in corde, quod multos habet sinus et<br />
latebras; sed et tres sinus habet cor, auctore Aristotele<br />
, ubi sunt receptacula et quasi fontes<br />
sanguinis.<br />
28-29.- TRAHAM VOCE PVRA, id est,<br />
expromam 34 voce non ficta, ET VERBA RESIGNENT,<br />
id est, id quod clausum signatumque est in corde aperiant.<br />
Nam "resignare" 35 est id quod signatum est aperire, ut<br />
iure consultus in libro Diges. titu. de poenis qui vivi, inquit, testamentum aperuit et resignavit 36 ;<br />
TOTVM HOC QVOD LATET FIBRA ARCANA, id est,<br />
in corde meo, quanquam fibrae propriae iecoris sunt;<br />
NON ENARRABILE, id est, quod vix ullis verbis<br />
enarrari et explicari potest.<br />
30-36.- CVM PRIMVM, dicit a pubertate se coepisse<br />
dare operam Cornuto philosophiae praeceptori.<br />
Dicit igitur, [O CORNVTE EGO] SVPPOSVI ME TIBI,<br />
id est, sub disciplina tua posui. CVM PRIMVM<br />
PVRPVRA CVSTOS, id est, toga praetexta, qua<br />
utebantur pueri ad annum usque duodevigesimum, in quo<br />
togam virilem sumebant; "praetexta" autem dicebatur,<br />
quia fila purpurea habebat intertexta. "Custodem" autem<br />
appellavit purpuram, quod illa aetas sub custodibus et<br />
paedagogis est; CESSIT MIHI, id est, ego excessi ex ea<br />
aetate. Terentius in Andria : is 37 postquam<br />
excessit ex ephebis Sosia/ liberior 38 vivendi fuit potestas.<br />
[ET CVM] BVLLA, scilicet aurea; quod<br />
(33) plecto: plectro P.<br />
(34) expromam: expromem R.<br />
(35) resignare: resinare P.<br />
(36) aperuit et resignavit: aperuerit recitaverit resignavit Z.<br />
(37) is: nam is P.<br />
(38) liberior: liberius P Z.<br />
titubantia (los plectros de su lengua que tartamudeaban/<br />
titubeaban con las narices goteando 7 ); pues de plecto puede<br />
salir esta forma plectorium, como de cingo, cinctorium, de<br />
emungo, emunctorium, de tego, tectorium; esto porque<br />
pulsare pertenece más a los pectros y a las cuerdas que a los<br />
estucados (tectoria) de las paredes; esto lo he dicho para que<br />
no se elimine 8 la antigua lectio.<br />
26-27.- HIC EGO (aquí yo), el sentido es: si, según<br />
la costumbre de algunos poetas, yo deseara cien voces, cien<br />
bocas y cien lenguas, no lo haría al cantar fábulas, sino más<br />
bien al declarar mis sentimientos y mi amor hacia ti; dice, por<br />
tanto, EGO AVSIM DEPOSCERE MIHI (yo me atrevería a<br />
pedir), es decir, desear, HIC (aquí), en esta parte en la que<br />
deseo que conozcas mi alma, [CENTVM] VOCES (cien<br />
voces), es decir, procedentes de cien lenguas y otras tantas<br />
bocas al mismo tiempo, pues así han de ser entendidos estos<br />
numerales, VT QVANTVM EGO FIXI TE MIHI (para<br />
cuánto yo te he clavado a mí), es decir, en mi<br />
ánimo y en mi memoria, IN PECTORE SINVOSO (en mi<br />
sinuoso pecho), es decir, en el corazón, que tiene muchos<br />
senos y escondrijos, pero también, según Aristóteles , el corazón tiene tres senos, donde están los<br />
receptáculos y como las fuentes de la sangre;<br />
28-29.- TRAHAM VOCE PVRA ( traer con<br />
voz pura), es decir, expresar con voz no fingida, ET VERBA<br />
RESIGNENT (y las palabras revelen), es decir,<br />
abran lo que cerrado y sellado hay en el corazón; pues<br />
resignare es abrir lo que está sellado, como el iureconsultus<br />
en el libro del Digesto, título "De los castigos" , dice: qui vivi testamentum aperuit et resignavit (quien<br />
abrió el testamento de un vivo y lo volvió a sellar). TOTVM<br />
HOC QVOD LATET FIBRA ARCANA, (todo esto que late<br />
en mis arcanas fibras), es decir, en mi corazón, aunque las<br />
fibrae son propias del hígado, NON ENARRABILE<br />
(inenarrable), es decir, que apenas puede contarse y<br />
explicarse con palabras.<br />
30-36.- CVM PRIMVM (tan pronto como), dice que<br />
desde la pubertad empezó a trabajar para Cornuto, su<br />
preceptor de filosofía. Dice, pues, [O CORNVTE EGO]<br />
SVPPOSVI ME TIBI ((Cornuto!, yo me sometí a ti), es decir,<br />
me puse bajo tu disciplina. CVM PRIMVM PVRPVRA<br />
CVSTOS (tan pronto como la púrpura custodia), es decir, la<br />
toga pretexta, que llevaban los niños hasta los diecisiete años,<br />
en que tomaban la toga viril; ahora bien, y praetexta se<br />
llamaba porque tenía hilos de púrpura entretejidos<br />
(intertexta), y la llamó púrpura custos, porque aquella edad<br />
estaba bajo custodes y pedagogos; CESSIT MIHI (me dejó),<br />
es decir, yo salí de esta edad. Terencio en La Andriana : is postquam excessit ex ephebis Sosia/ liberior vivendi<br />
fuit potestas (desde que él salió de las filas de los efebos,<br />
amigo Sosia, tuvo ocasión de vivir con<br />
(7) TN.<br />
(8) Dispungo lo utiliza Nebrija también al comentar expungo y lo hace<br />
equivalente a delere.<br />
128