07.01.2013 Views

sátira quinta - InterClassica

sátira quinta - InterClassica

sátira quinta - InterClassica

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

nobilibus dabantur. Sed et qui notabantur crimine laesae<br />

maiestatis praenomina amittebant. Livius libro VI Ab<br />

urbe cond. : M. Manlius qui<br />

Capitolium Gallis 88 defenderat, affectati regni<br />

damnatus de saxo deiectus est, in cuius notam S. C.<br />

factum 89 ne cui de gente Manlia 90 Marco praenomen 91<br />

esset. PAPAE MARCO SPONDENTE, erat quispiam<br />

qui dubitabat credere pecunias alicui, pro quo Marcus<br />

Dama erat sponsor; dicit hunc poeta deridens, aut quivis<br />

alius serio, PAPAE, admirantis est adverbium sive<br />

interiectio.<br />

79-80.- TV RECVSAS CREDERE NVMMOS?,<br />

id est fidei alicuius committere, MARCO SPONDENTE,<br />

id est, pro illo fidem 92 iubente; [ET] TV PALLES, id est,<br />

times litem amittere, SVB MARCO [DAMA] IVDICE,<br />

quippe sit vir iustissimus atque integerrimus.<br />

81.- MARCVS DIXIT, subaudi "aliquid", ITA<br />

EST, et hoc quia, ut dicit Iuvenalis :<br />

quantum quisque sua nummorum servat in arca/<br />

tantum habet et fidei; ASSIGNA MARCE TABELLAS,<br />

verba sunt alicuius qui Marcum Damam testem adhibet<br />

testamento, rogatque ut subsignet illas tamquam vir<br />

bonus et fide dignus; quia in examine testium, ut dicit<br />

Iuvenalis , protinus ad censum de moribus<br />

ultima fiet/ quaestio.<br />

82.- HAEC MERA LIBERTAS, subaudi "ab<br />

insipientibus iudicatur"; cum non sit mera, id est, pura et<br />

syncera, sed fucata et falsa; [ET] PILEA [DANT]<br />

NOBIS HANC, scilicet, falsam libertatem. Pilea nanque<br />

dabantur servo facto libero, idque erat insigne libertatis,<br />

in illo Martialis : totis pilea sarcinis redemi,<br />

id est, libertatem.<br />

83.- AN QVISQVAM, qui ex servo liber factus<br />

est, tali syllogismo concludit: Ille est liber qui potest<br />

vivere ut vult; ego vivo ut volo; igitur ego sum liber.<br />

Huius syllogismi assumptum ex eo videtur manifestum,<br />

quod ille est liber qui pro arbitrio suo facit omnia.<br />

(88) Gallis: a Gallis Z.<br />

(89) factum: est addit Z.<br />

(90) gente Manlia: Manlia gente Z.<br />

(91) praenomen: nomen Z.<br />

(92) fidem nos: fide M R S C H P.<br />

uniendo el tuyo y el mío, es Marco Pomponio 26 ). Por otra<br />

parte, sólo tenían nombre los librs y los nobles; pero lo<br />

perdían quienes eran acusados de un crimen de lesa majestad.<br />

Livio en Ab urbe condita : M. Manlius qui<br />

Capitolium Gallis defenderat, 27 affectati regni<br />

damnatus de saxo deiectus est; in cuius notam S. C. factum<br />

ne cui de gente Manlia Marco praenomen esset (M. Manlio<br />

que había defendido de los galos el Capitolio ,<br />

condenado de lesa majestad fue despeñado, en cuya infamia<br />

hubo un senatus consultum para que ninguno de la gens<br />

Manlia tuviese el nombre de Marco); PAPAE MARCO<br />

SPONDENTE ((oh!, avalando Marco), había uno que<br />

dudaba prestar dinero a otro, del cual era Marco Dama fiador;<br />

a él dice el poeta riéndose, o cualquier otro en serio. PAPAE<br />

((oh!), es adverbio de admiración o interjección.<br />

79-80.- TV RECVSAS CREDERE NVMMOS? ()tú<br />

rehúsas confiar monedas?), es decir, fiarte de alguien,<br />

MARCO SPONDENTE (avalando Marco), es decir, en lugar<br />

de illo fidem iubente (dando el crédito él), [ET] TV PALLES<br />

(y tú palideces), es decir, temes perder el pleito, SVB<br />

MARCO [DAMA] IVDICE (ante el juez Marco Dama),<br />

porque crees que es varón justísimo e integérrimo.<br />

81.- MARCVS DIXIT sobreentiéndase "aliquid"<br />

(Marco ha dicho algo). ITA EST (así es), y esto porque,<br />

como dice Juvenal , quantum quisque sua<br />

nummorum servat in arca/ tantum habet et fidei (según la<br />

cantidad de monedas que cada cual guarda en su arca, así es<br />

la confianza que se le tiene). ASSIGNA MARCE TABE-<br />

LLAS (Marco, firma las tablillas), son palabras de alguien<br />

que incluye a Marco Dama en su testamento como testigo y<br />

pide que firme aquellas (tablillas) en calidad de hombre<br />

honrado y digno de fe; porque en el examen de los testigos,<br />

como dice Juvenal , protinus ad censum de<br />

moribus ultima fiet/ quaestio (enseguida se pregunta por su<br />

censo. De la última cuestión que se preocupa es de su<br />

moralidad).<br />

82.- HAEC MERA LIBERTAS sobreentiéndase "ab<br />

insipientibus iudicatur" (esta libertad es considerada por los<br />

necios pura), no siendo mera, es decir, pura y sincera, sino<br />

sucia y falsa; [ET] PILEA [DANT] NOBIS HANC (y los<br />

píleos nos la dan), a saber, la falsa libertad; pues los pilea<br />

(gorros de liberto) se entregaban a un esclavo al hacerlo libre,<br />

y ello era señal de libertad; en aquello de Marcial :<br />

totis pilea sarcinis redemi (he comprado el gorro de liberto al<br />

precio de todos mis bienes); es decir, la libertad.<br />

83.- AN QVISQVAM (o alguno), que de siervo ha<br />

sido hecho libre; concluye con tal silogismo: es libre el que<br />

puede vivir como quiere, yo vivo como quiero, luego yo soy<br />

libre; de acuerdo con el sentido metafórico de este silogismo,<br />

parece claro que es libre quien actúa según su criterio.<br />

(26) TA.<br />

(27) cum obstrictos aere alieno liberaret, nexos exsolveret crimine.<br />

138

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!