sátira quinta - InterClassica
sátira quinta - InterClassica
sátira quinta - InterClassica
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
nobilibus dabantur. Sed et qui notabantur crimine laesae<br />
maiestatis praenomina amittebant. Livius libro VI Ab<br />
urbe cond. : M. Manlius qui<br />
Capitolium Gallis 88 defenderat, affectati regni<br />
damnatus de saxo deiectus est, in cuius notam S. C.<br />
factum 89 ne cui de gente Manlia 90 Marco praenomen 91<br />
esset. PAPAE MARCO SPONDENTE, erat quispiam<br />
qui dubitabat credere pecunias alicui, pro quo Marcus<br />
Dama erat sponsor; dicit hunc poeta deridens, aut quivis<br />
alius serio, PAPAE, admirantis est adverbium sive<br />
interiectio.<br />
79-80.- TV RECVSAS CREDERE NVMMOS?,<br />
id est fidei alicuius committere, MARCO SPONDENTE,<br />
id est, pro illo fidem 92 iubente; [ET] TV PALLES, id est,<br />
times litem amittere, SVB MARCO [DAMA] IVDICE,<br />
quippe sit vir iustissimus atque integerrimus.<br />
81.- MARCVS DIXIT, subaudi "aliquid", ITA<br />
EST, et hoc quia, ut dicit Iuvenalis :<br />
quantum quisque sua nummorum servat in arca/<br />
tantum habet et fidei; ASSIGNA MARCE TABELLAS,<br />
verba sunt alicuius qui Marcum Damam testem adhibet<br />
testamento, rogatque ut subsignet illas tamquam vir<br />
bonus et fide dignus; quia in examine testium, ut dicit<br />
Iuvenalis , protinus ad censum de moribus<br />
ultima fiet/ quaestio.<br />
82.- HAEC MERA LIBERTAS, subaudi "ab<br />
insipientibus iudicatur"; cum non sit mera, id est, pura et<br />
syncera, sed fucata et falsa; [ET] PILEA [DANT]<br />
NOBIS HANC, scilicet, falsam libertatem. Pilea nanque<br />
dabantur servo facto libero, idque erat insigne libertatis,<br />
in illo Martialis : totis pilea sarcinis redemi,<br />
id est, libertatem.<br />
83.- AN QVISQVAM, qui ex servo liber factus<br />
est, tali syllogismo concludit: Ille est liber qui potest<br />
vivere ut vult; ego vivo ut volo; igitur ego sum liber.<br />
Huius syllogismi assumptum ex eo videtur manifestum,<br />
quod ille est liber qui pro arbitrio suo facit omnia.<br />
(88) Gallis: a Gallis Z.<br />
(89) factum: est addit Z.<br />
(90) gente Manlia: Manlia gente Z.<br />
(91) praenomen: nomen Z.<br />
(92) fidem nos: fide M R S C H P.<br />
uniendo el tuyo y el mío, es Marco Pomponio 26 ). Por otra<br />
parte, sólo tenían nombre los librs y los nobles; pero lo<br />
perdían quienes eran acusados de un crimen de lesa majestad.<br />
Livio en Ab urbe condita : M. Manlius qui<br />
Capitolium Gallis defenderat, 27 affectati regni<br />
damnatus de saxo deiectus est; in cuius notam S. C. factum<br />
ne cui de gente Manlia Marco praenomen esset (M. Manlio<br />
que había defendido de los galos el Capitolio ,<br />
condenado de lesa majestad fue despeñado, en cuya infamia<br />
hubo un senatus consultum para que ninguno de la gens<br />
Manlia tuviese el nombre de Marco); PAPAE MARCO<br />
SPONDENTE ((oh!, avalando Marco), había uno que<br />
dudaba prestar dinero a otro, del cual era Marco Dama fiador;<br />
a él dice el poeta riéndose, o cualquier otro en serio. PAPAE<br />
((oh!), es adverbio de admiración o interjección.<br />
79-80.- TV RECVSAS CREDERE NVMMOS? ()tú<br />
rehúsas confiar monedas?), es decir, fiarte de alguien,<br />
MARCO SPONDENTE (avalando Marco), es decir, en lugar<br />
de illo fidem iubente (dando el crédito él), [ET] TV PALLES<br />
(y tú palideces), es decir, temes perder el pleito, SVB<br />
MARCO [DAMA] IVDICE (ante el juez Marco Dama),<br />
porque crees que es varón justísimo e integérrimo.<br />
81.- MARCVS DIXIT sobreentiéndase "aliquid"<br />
(Marco ha dicho algo). ITA EST (así es), y esto porque,<br />
como dice Juvenal , quantum quisque sua<br />
nummorum servat in arca/ tantum habet et fidei (según la<br />
cantidad de monedas que cada cual guarda en su arca, así es<br />
la confianza que se le tiene). ASSIGNA MARCE TABE-<br />
LLAS (Marco, firma las tablillas), son palabras de alguien<br />
que incluye a Marco Dama en su testamento como testigo y<br />
pide que firme aquellas (tablillas) en calidad de hombre<br />
honrado y digno de fe; porque en el examen de los testigos,<br />
como dice Juvenal , protinus ad censum de<br />
moribus ultima fiet/ quaestio (enseguida se pregunta por su<br />
censo. De la última cuestión que se preocupa es de su<br />
moralidad).<br />
82.- HAEC MERA LIBERTAS sobreentiéndase "ab<br />
insipientibus iudicatur" (esta libertad es considerada por los<br />
necios pura), no siendo mera, es decir, pura y sincera, sino<br />
sucia y falsa; [ET] PILEA [DANT] NOBIS HANC (y los<br />
píleos nos la dan), a saber, la falsa libertad; pues los pilea<br />
(gorros de liberto) se entregaban a un esclavo al hacerlo libre,<br />
y ello era señal de libertad; en aquello de Marcial :<br />
totis pilea sarcinis redemi (he comprado el gorro de liberto al<br />
precio de todos mis bienes); es decir, la libertad.<br />
83.- AN QVISQVAM (o alguno), que de siervo ha<br />
sido hecho libre; concluye con tal silogismo: es libre el que<br />
puede vivir como quiere, yo vivo como quiero, luego yo soy<br />
libre; de acuerdo con el sentido metafórico de este silogismo,<br />
parece claro que es libre quien actúa según su criterio.<br />
(26) TA.<br />
(27) cum obstrictos aere alieno liberaret, nexos exsolveret crimine.<br />
138