07.01.2013 Views

sátira quinta - InterClassica

sátira quinta - InterClassica

sátira quinta - InterClassica

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

36-37.- TV CORNVTE SVSCIPIS ANNOS<br />

TENEROS, id est, curam tenerae aetatis meae, SINV<br />

SOCRATICO, id est, imbuendos in studio Philosophiae<br />

illius quae de moribus est. TVNC, scilicet, postea quam<br />

me tibi supposui;<br />

37-38.- REGVLA SOLLERS FALLERE, id est,<br />

doctrina, quae ut pueros in sui amorem alliciat, illos<br />

quibusdam blandimentis decipit, quemadmodum inquit<br />

Horatius pri. Ser. : ut pueris olim dant<br />

crustula blandi/ doctores elementa velint ut discere<br />

prima; APPOSITA, id est, applicata; et est translatio<br />

sumpta a fabris, qui regulam applicant iis rebus quas<br />

explorare volunt; et ideo in translatione perstans dicit,<br />

OSTENDIT MORES INTORTOS, id est, a recta ratione<br />

deviantes.<br />

39.- ET ANIMVS, hic pro parte illa rationali<br />

posuit; quae si rationi obtemperet, efficitur rationis particeps.<br />

Horatius primo Epi. : animum rege, qui<br />

nisi paret,/ imperat, hunc frenis hunc tu compesce<br />

catenis 46 ; PREMITVR RATIONE, id est, coercetur a<br />

prudentia, quae ab Aristotele VI Ethicorum <br />

deffinitur 47 "recta ratio agibilium"; ET LABORAT<br />

VINCI, id est, reluctatur; et tamen a ratione tandem<br />

vincitur.<br />

39-40.- ET ANIMVS DVCIT VVLTVM<br />

ARTIFICEM, id est, artificiosum et fabrefactum; nam<br />

passive accipitur hic; alias active; et sumptum est ab iis<br />

qui ex cera imagines faciunt; unde subdit, SVB TVO<br />

POLLICE, id est, sub tua disciplina.<br />

41.- TECVM ETENIM, se longo tempore<br />

Cornuto fuisse familiarem ostendit. Ego, inquit,<br />

MEMINI [ME] CONSVMERE TECVM, memini cum<br />

praesenti infinitivi prope semper; ut Vergilius in Buco.<br />

: de caelo tactas memini praedicere quercus.<br />

Aliquando tamen cum praeterito eiusdem modi; ut idem<br />

IIII Geor. : nanque sub Oebaliae<br />

memini me turribus altis 48 / (...)/ Corricium 49 vidisse<br />

senem. LONGOS SOLES, id est, dies. Idem in<br />

Buco. : saepe ego longos/ cantando puerum<br />

memini me condere soles.<br />

(46) catenis: catena Z.<br />

(47) deffinitur: dif- R S C H P.<br />

(48) altis: arcis Z.<br />

(49) Corricium: Corycium Z Corytium P.<br />

36-37.- TV CORNVTE SVSCIPIS ANNOS<br />

TENEROS (tú, Cornuto, acoges mis tiernos años), es decir,<br />

el cuidado de mi tierna edad, SINV SOCRATICO (en tu seno<br />

socrático), es decir, para imbuirlos en el estudio de filosofía<br />

de éste, que versa sobre las costumbres. TVNC (entonces), a<br />

saber, después de que me puse bajo tu disciplina,<br />

37-38.- REGVLA SOLLERS FALLERE (la regla<br />

hábil para engañar), es decir, la doctrina que para resultar<br />

atractiva a los niños, los engaña con ciertos halagos, como<br />

dice Horacio, Sátiras I : ut pueris olim dant<br />

crustula blandi/ doctores elementa velint ut discere prima<br />

(como también a veces los maestros cariñosos dan caramelos<br />

a los niños para que aprendan de buena gana el alfabeto);<br />

APPOSITA (colocada), es decir, aplicada; es una metáfora<br />

tomada de los artesanos, que aplican una regla a las cosas que<br />

quieren explorar; y por eso manteniéndose en la metáfora<br />

dice, OSTENDIT MORES INTORTOS (muestra las<br />

costumbres torcidas), es decir, que se desvían de la recta<br />

razón.<br />

39.- ET ANIMVS (y el ánimo), aquí lo puso por<br />

aquella parte racional que, si se somete a la razón, resulta<br />

partícipe de la razón. Horacio en el libro primero de las<br />

Epístolas : animum rege, qui nisi paret,/ imperat,<br />

hunc frenis hunc tu compesce catenis (domina tu carácter,<br />

pues o lo tienes sometido o manda él: has de refrenarlo,<br />

encadenarlo); PREMITVR RATIONE (es oprimido por la<br />

razón), es decir, es forzado por la prudencia que, a partir de<br />

Aristóteles en el VI de la Ética , se define como<br />

"recta razón de lo factible"; ET LABORAT VINCI (y le<br />

cuesta ser vencido), es decir, opone resistencia, pero<br />

finalmente es vencido por la razón.<br />

39-40.- ET ANIMVS DVCIT VVLTVM<br />

ARTIFICEM (y el carácter toma apariencia artificial), es<br />

decir, artificiosa y fabricada, pues aquí se entiende en pasiva,<br />

otras veces, en activa; y está tomado de los que hacen<br />

imágenes de cera; por eso añade, SVB TVO POLLICE (bajo<br />

tu pulgar), es decir, bajo tu disciplina.<br />

41.- TECVM ETENIM (en efecto, contigo), muestra<br />

que había sido mucho tiempo íntimo de Cornuto; yo -dice-<br />

MEMINI [ME] CONSVMERE TECVM (recuerdo que<br />

consumía contigo), memini con infinitivo presente casi<br />

siempre, como Virgilio en Bucólicas : de caelo tactas<br />

memini praedicere quercus ( recuerdo, nos<br />

predijeron este mal las encinas heridas por el rayo); pero<br />

alguna vez con este modo en pasado, como el<br />

mismo en Geórgicas IV : nanque sub<br />

Oebaliae memini me turribus altis/ (...)/ Corricium vidisse<br />

senem (pues yo me acuerdo de que al pie de las altas torres<br />

de Ébalo, he visto a un viejo de Córico 15 ). LONGOS SOLES<br />

(largos soles), es decir, días; el mismo en<br />

Bucólicas : saepe ego longos/ cantando puerum<br />

memini me condere soles (recuerdo yo que de joven con<br />

frecuencia estaba cantando hasta ponerse el sol).<br />

(15) TA.<br />

130

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!