sátira quinta - InterClassica
sátira quinta - InterClassica
sátira quinta - InterClassica
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
36-37.- TV CORNVTE SVSCIPIS ANNOS<br />
TENEROS, id est, curam tenerae aetatis meae, SINV<br />
SOCRATICO, id est, imbuendos in studio Philosophiae<br />
illius quae de moribus est. TVNC, scilicet, postea quam<br />
me tibi supposui;<br />
37-38.- REGVLA SOLLERS FALLERE, id est,<br />
doctrina, quae ut pueros in sui amorem alliciat, illos<br />
quibusdam blandimentis decipit, quemadmodum inquit<br />
Horatius pri. Ser. : ut pueris olim dant<br />
crustula blandi/ doctores elementa velint ut discere<br />
prima; APPOSITA, id est, applicata; et est translatio<br />
sumpta a fabris, qui regulam applicant iis rebus quas<br />
explorare volunt; et ideo in translatione perstans dicit,<br />
OSTENDIT MORES INTORTOS, id est, a recta ratione<br />
deviantes.<br />
39.- ET ANIMVS, hic pro parte illa rationali<br />
posuit; quae si rationi obtemperet, efficitur rationis particeps.<br />
Horatius primo Epi. : animum rege, qui<br />
nisi paret,/ imperat, hunc frenis hunc tu compesce<br />
catenis 46 ; PREMITVR RATIONE, id est, coercetur a<br />
prudentia, quae ab Aristotele VI Ethicorum <br />
deffinitur 47 "recta ratio agibilium"; ET LABORAT<br />
VINCI, id est, reluctatur; et tamen a ratione tandem<br />
vincitur.<br />
39-40.- ET ANIMVS DVCIT VVLTVM<br />
ARTIFICEM, id est, artificiosum et fabrefactum; nam<br />
passive accipitur hic; alias active; et sumptum est ab iis<br />
qui ex cera imagines faciunt; unde subdit, SVB TVO<br />
POLLICE, id est, sub tua disciplina.<br />
41.- TECVM ETENIM, se longo tempore<br />
Cornuto fuisse familiarem ostendit. Ego, inquit,<br />
MEMINI [ME] CONSVMERE TECVM, memini cum<br />
praesenti infinitivi prope semper; ut Vergilius in Buco.<br />
: de caelo tactas memini praedicere quercus.<br />
Aliquando tamen cum praeterito eiusdem modi; ut idem<br />
IIII Geor. : nanque sub Oebaliae<br />
memini me turribus altis 48 / (...)/ Corricium 49 vidisse<br />
senem. LONGOS SOLES, id est, dies. Idem in<br />
Buco. : saepe ego longos/ cantando puerum<br />
memini me condere soles.<br />
(46) catenis: catena Z.<br />
(47) deffinitur: dif- R S C H P.<br />
(48) altis: arcis Z.<br />
(49) Corricium: Corycium Z Corytium P.<br />
36-37.- TV CORNVTE SVSCIPIS ANNOS<br />
TENEROS (tú, Cornuto, acoges mis tiernos años), es decir,<br />
el cuidado de mi tierna edad, SINV SOCRATICO (en tu seno<br />
socrático), es decir, para imbuirlos en el estudio de filosofía<br />
de éste, que versa sobre las costumbres. TVNC (entonces), a<br />
saber, después de que me puse bajo tu disciplina,<br />
37-38.- REGVLA SOLLERS FALLERE (la regla<br />
hábil para engañar), es decir, la doctrina que para resultar<br />
atractiva a los niños, los engaña con ciertos halagos, como<br />
dice Horacio, Sátiras I : ut pueris olim dant<br />
crustula blandi/ doctores elementa velint ut discere prima<br />
(como también a veces los maestros cariñosos dan caramelos<br />
a los niños para que aprendan de buena gana el alfabeto);<br />
APPOSITA (colocada), es decir, aplicada; es una metáfora<br />
tomada de los artesanos, que aplican una regla a las cosas que<br />
quieren explorar; y por eso manteniéndose en la metáfora<br />
dice, OSTENDIT MORES INTORTOS (muestra las<br />
costumbres torcidas), es decir, que se desvían de la recta<br />
razón.<br />
39.- ET ANIMVS (y el ánimo), aquí lo puso por<br />
aquella parte racional que, si se somete a la razón, resulta<br />
partícipe de la razón. Horacio en el libro primero de las<br />
Epístolas : animum rege, qui nisi paret,/ imperat,<br />
hunc frenis hunc tu compesce catenis (domina tu carácter,<br />
pues o lo tienes sometido o manda él: has de refrenarlo,<br />
encadenarlo); PREMITVR RATIONE (es oprimido por la<br />
razón), es decir, es forzado por la prudencia que, a partir de<br />
Aristóteles en el VI de la Ética , se define como<br />
"recta razón de lo factible"; ET LABORAT VINCI (y le<br />
cuesta ser vencido), es decir, opone resistencia, pero<br />
finalmente es vencido por la razón.<br />
39-40.- ET ANIMVS DVCIT VVLTVM<br />
ARTIFICEM (y el carácter toma apariencia artificial), es<br />
decir, artificiosa y fabricada, pues aquí se entiende en pasiva,<br />
otras veces, en activa; y está tomado de los que hacen<br />
imágenes de cera; por eso añade, SVB TVO POLLICE (bajo<br />
tu pulgar), es decir, bajo tu disciplina.<br />
41.- TECVM ETENIM (en efecto, contigo), muestra<br />
que había sido mucho tiempo íntimo de Cornuto; yo -dice-<br />
MEMINI [ME] CONSVMERE TECVM (recuerdo que<br />
consumía contigo), memini con infinitivo presente casi<br />
siempre, como Virgilio en Bucólicas : de caelo tactas<br />
memini praedicere quercus ( recuerdo, nos<br />
predijeron este mal las encinas heridas por el rayo); pero<br />
alguna vez con este modo en pasado, como el<br />
mismo en Geórgicas IV : nanque sub<br />
Oebaliae memini me turribus altis/ (...)/ Corricium vidisse<br />
senem (pues yo me acuerdo de que al pie de las altas torres<br />
de Ébalo, he visto a un viejo de Córico 15 ). LONGOS SOLES<br />
(largos soles), es decir, días; el mismo en<br />
Bucólicas : saepe ego longos/ cantando puerum<br />
memini me condere soles (recuerdo yo que de joven con<br />
frecuencia estaba cantando hasta ponerse el sol).<br />
(15) TA.<br />
130