BERRIA, 2010-03-26, 2-3 - datu-basea16
BERRIA, 2010-03-26, 2-3 - datu-basea16
BERRIA, 2010-03-26, 2-3 - datu-basea16
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
14 berria <strong>2010</strong>eko martxoaren <strong>26</strong>a, ostirala<br />
Harian › Euskal Herria<br />
Gipuzkoako gazte gehienek uste dute<br />
gaztelania dela inposatu nahi dena<br />
Diputazioak herritarren<br />
hizkuntza pertzepzioak<br />
aztertu ditu, hizkuntzen<br />
arteko bizikidetasuna<br />
nolakoa den jakiteko<br />
Agurtzane Solaberrieta Donostia<br />
15 urtetik 30era bitarteko gipuzkoarren<br />
gehiengoa euskalduna<br />
da, eta azken urteetan proportzio<br />
hori haziz joan da gainera. Gazteen<br />
elebidun izateak berekin ekarri<br />
du, apurka-apurka, euskarak<br />
dituen zenbait ezaugarri negatibok<br />
indarra galtzea, hala nola<br />
euskara hizkuntza inposatua denaren<br />
pertzepzioa apalduz doa.<br />
Hala, gaur egun gazteen artean<br />
gehiago dira uste dutenak gaztelania<br />
dela inposatu nahi den hizkuntza,<br />
eta ez euskara. Horregatik,<br />
<strong>datu</strong>ak eskuan, Gipuzkoako<br />
Foru Aldundiak uste du elebidun<br />
izateak gizarte kohesioan sakontzea<br />
ekar dezakeela.<br />
Gipuzkoarren hizkuntza pertzepzioen<br />
inkesta kuantitatibotik<br />
—Hizbegia 07— Foru Aldundiak<br />
egin duen interpretazioetako bat<br />
da hori. Hain zuzen, interpretazio<br />
guztiak txosten batean bildu ditu,<br />
eta foru arduradunek argi utzi<br />
nahi izan dute interpretazioa lantaldean<br />
egin dutela, adituen ekarpen<br />
eta iradokizunak jaso dituztela<br />
eta udaletako euskara teknikarien<br />
parte-hartzea esanguratsua<br />
izan dela. Ikerlan horrek 15 urtez<br />
gorako 1.200 gipuzkoarri egindako<br />
telefono bidezko inkesta bat du<br />
oinarri, eta helburua hizkuntzen<br />
arteko bizikidetasuna nolakoa<br />
den jakitea izan da.<br />
Txosten horretan lantaldearentzat<br />
positiboak diren alderdiak<br />
azaldu dituzte, eta, ez hain<br />
positiboak direnez gain, esangu-<br />
G Gipuzkoarren hizkuntza pertzepzioa<br />
Euskararen gaitasuna eta erabilera (%)<br />
ulertu hitz egin irakurri idatzi erabilera<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
20<br />
10<br />
0<br />
79<br />
65<br />
52<br />
42<br />
37<br />
30<br />
69 65<br />
61<br />
50 53<br />
61<br />
48<br />
54<br />
47<br />
51<br />
47<br />
41<br />
32<br />
24<br />
43 34 31 36<br />
36<br />
15-30 urte<br />
Erakargarritasuna (%)<br />
Etorkizuneko hizkuntza<br />
Hizkuntza erakargarria<br />
96 82 18<br />
96 94 75 18<br />
Euskara<br />
ITURRIA: GIPUZKOAKO FORU ALDUNDIA<br />
ratsuak diren beste hainbat alderdi<br />
ere bai. Hala, alderdi positiboen<br />
artean nabarmendu dute,<br />
besteak beste, 15 urtetik gorako<br />
gipuzkoarren pertzepzioa dela<br />
euskara etorkizuneko hizkuntza<br />
dela, alegia, luzaroan bizirik<br />
iraungo duen hizkuntza izango<br />
dela. Halaber, euskara da azken<br />
bost urtean hizkuntzekiko interes<br />
mailan gorakadarik handiena<br />
izan duena. Era berean, gehienen<br />
ustez, euskarak izango du gorakadarik<br />
handiena gizartean eta<br />
baita bakoitzaren erabileran ere.<br />
Alderdi ez hain positiboen artean<br />
azpimarratu dute, besteak beste,<br />
guztiek uste dutela hizkuntza<br />
31-45 urte 46-60 urte >60 urte Bataz beste<br />
Gaztelania<br />
96 78 18 61 96 33 45 18<br />
Ingelesa<br />
Frantsesa<br />
Eleaniztasun maila (%)<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
0<br />
29<br />
37<br />
50 51<br />
40<br />
21<br />
15-30 31-45 46-60 >60 Guztira<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
20<br />
10<br />
0<br />
Laueledunak (euskara, gaztelania, ingelesa eta<br />
frantsesa)<br />
Hirueledunak (euskara, gaztelania eta ingelesa)<br />
Elebidunak (euskara eta gaztelania)<br />
Elebakarrak<br />
3<br />
32<br />
1<br />
12<br />
35<br />
praktikoena eta beharrezkoena<br />
gaztelania dela. Hala ere, euskara,<br />
gaztelania eta ingelesaren arteko<br />
aldeak ez dira esanguratsuak;<br />
bai, ordea, hiru horiek<br />
frantsesarekin alderatuta. Bidasoaldeko<br />
herritarrak izan ezik,<br />
frantsesa ez dela praktikoa diote<br />
gipuzkoarrek. Pertzepzio hori<br />
dela eta, hausnarketa hau plazaratu<br />
nahi izan dute Euskara Departamentuko<br />
arduradunek:<br />
Ipar Euskal Herriarekin zubiak<br />
eraikitzeko ez al litzateke beharrezko<br />
izan beharko frantsesaren<br />
gaitasuna handitzea?<br />
Bestetik, gipuzkoarren iritziz,<br />
euskara da, alde nabarmenare-<br />
Eleaniztasunaz gogoeta egiteko beharra<br />
Gazteengan eta<br />
biztanleria handiko<br />
guneetan eragin nahi du<br />
Foru Aldundiak<br />
aurrera begira<br />
A.S. Donostia<br />
Gipuzkoako biztanleen artean<br />
%15 inguru hiru eledunak dira.<br />
Gazteen artean, ordea, hirutik<br />
bat da hiru eleduna —euskara,<br />
gaztelania eta ingelesa—. Maria<br />
Jesus Aranburu Diputazioko Kultura<br />
diputatuaren ustez, <strong>datu</strong><br />
hori ona da, izan ere, haren ustez,<br />
gazte batek zenbat eta hizkuntza<br />
gehiago jakin, hobe.<br />
Hala ere, Diputazioko euskara<br />
arduradunek sumatu dute eleaniztasunaren<br />
inguruko gogoeta<br />
egin beharra dagoela, hau da, gizartea<br />
eleaniztun izateko eta, aldi<br />
berean, euskara berreskuratzeko<br />
bideez gogoeta egiteko diziplina<br />
anitzeko gunea antolatu beharko<br />
litzatekeela. «Gazte eleaniztunak<br />
nahi ditugu; euskarak iraungo<br />
badu, euskaraz egingo dutenak<br />
nahi ditugu. Nola lortzen da hori?<br />
Nola lor litezke beste hizkuntzak<br />
ondo jakinik euskaraz biziko diren<br />
herritarrak?», galdetu dute.<br />
Maria Jesus Aranbururen esane-<br />
tan, ingelesa gero eta toki zabalagoa<br />
hartzen ari da eskoletatik<br />
kanpo, eta horregatik beharrezkotzat<br />
jo du aisialdiari erreparatzea.<br />
Gazteengan eragitea estrategikoa<br />
izango dela nabarmendu du,<br />
datozen urteetan euskara jakitetik<br />
erabiltzera jauzi egiteko. Galdera,<br />
aldiz, honako hau da: Nola<br />
iritsi gazteengana? Diputazioak<br />
argi du gazteengana hurbildu<br />
egin behar duela, alde batetik, aisialdiaren<br />
bidez, eta, beste alde<br />
batetik, euskararen inguruko<br />
pentsamendua edo kognizioa garatuz.<br />
Horretarako, biderik egokiena,<br />
jarrerak eta portaerak lan-<br />
1<br />
35<br />
1<br />
37<br />
2<br />
11<br />
34<br />
kin, lau hizkuntzetatik zailena,<br />
eta adin tarte guztientzako da<br />
euskara hizkuntza politizatuena.<br />
Eguneroko bizimoduan euskaraz<br />
komunikatu nahi eta ezina<br />
nahiko edo oso maiz sentitu dutenak<br />
%27 dira. Gainera, gazteagoetan<br />
handiagoa da sentimendu<br />
hori. Gipuzkoarrek uste dute euskara<br />
gehien familian eta udaletxean<br />
erabiltzen dela; gutxiago lagun<br />
artean, lan munduan, merkataritzan,<br />
ostalaritzan eta Foru<br />
Aldundian, eta gutxien osasun<br />
Guztiek uste dute<br />
gaztelania dela<br />
hizkuntza praktikoena<br />
eta beharrezkoena<br />
Euskararen<br />
normalizaziorako<br />
euskara taldeen lana<br />
da baloratuena<br />
zerbitzuetan. Halaber, besteen<br />
ohitura falta edo erdaraz egiteko<br />
ohitura eta euskaraz ez dakien<br />
jendea egotea dira euskaraz ez<br />
egiteko arrazoi nagusiak.<br />
Elkarlana<br />
Euskararen normalizaziorako<br />
euskara elkarte eta taldeen lana<br />
da gehien baloratu dutena. Hori<br />
dela eta, Estibalitz Alkorta Diputazioko<br />
Euskara zuzendariak<br />
nabarmendu du garrantzitsua<br />
dela instituzioen eta herritarren<br />
arteko elkarlana bultzatzea.<br />
«Elkarrekin lan egiteak efektua<br />
handiagoa izatea ekar lezake,<br />
bakoitza bere aldetik joateak,<br />
aldiz, normalizazioaren bidean<br />
pausoak makal ematea. Lidergo<br />
partekatuaren aldeko apustua<br />
egiten dugu».<br />
1asolaberrieta@berria.info<br />
tzea dela uste dute, diskurtsoa berritzeaz<br />
gainera.<br />
Zonalde erdaldunak<br />
Hirugarren lan ildo bat ere zehaztu<br />
du Diputazioak: zonalde erdaldunak.<br />
Hain zuzen, zonalde jendetsuenak<br />
erdaldunenak dira.<br />
Esaterako, Donostialdean eta Bidasoaldean<br />
bizi dira biztanleen<br />
%55. Interesgarritzat jo dute Foru<br />
Aldundia, Donostiako Udala,<br />
Irungo Udala eta Oiartzualdeko<br />
euskara gaietako ordezkariekin<br />
koordinazio gune bat osatzea.<br />
Bestetik, euskararentzat arnasgune<br />
diren eskualdeak babestu<br />
behar direla uste dute.<br />
Bidea libre utzi<br />
du Auzitegi<br />
Gorenak<br />
Garzon<br />
epaitzeko<br />
Frankismoan<br />
desagertutakoen<br />
ikerketa dela-eta<br />
jarritako helegitea<br />
ez diote onartu<br />
Erredakzioa Donostia<br />
Espainiako Auzitegi Gorenak bidea<br />
libre utzi du Baltasar Garzon<br />
Auzitegi Nazionaleko epailea<br />
epaitzeko, izan ere, 1936ko gerran<br />
eta frankismoan desagertutakoen<br />
ikerketa bere gain hartzeagatik<br />
haren aurka zabalduta duen<br />
auzia dela-eta jarritako helegitea<br />
atzera bota diote.<br />
Desagertutakoen auzia bere<br />
gain hartuta prebarikatu izana<br />
egotzi zion Manos Limpiasek<br />
Garzoni, eta, auzi hori dela eta,<br />
joan den irailean Espainiako Auzitegi<br />
Gorenean izan zen deklaratzen,<br />
inputatu gisa. Horren harira<br />
aurkeztu dituen helegite guztiak<br />
atzera bota dizkiote, eta,<br />
orain auzia ikertzen ari den epaileak<br />
auziperatu dezake, eta akusatuen<br />
aulkian eserarazi.<br />
ELAk eta CCOOk ez<br />
dute baztertzen<br />
eskola jangeletan<br />
protestekin<br />
jarraitzea<br />
Bi sindikatuen ustez,<br />
patronalaren<br />
proposamenak «ez ditu<br />
zerbitzuak behar dituen<br />
hobekuntzak jasotzen»<br />
Erredakzioa Bilbo<br />
ELAk eta CCOOk haserre hartu<br />
dute LABek eta UGTk eskola jangelen<br />
lan gatazkan soldaten inguruan<br />
aurreakordioa zegoela iragarri<br />
izana. «Oso jarrera hipokrita<br />
izan dute. Gure ustez,<br />
helburuak ez dira bete. Beraz, ez<br />
dugu baztertzen mobilizazioekin<br />
jarraitzea».<br />
Aste Santuaren ostean egoera<br />
aztertuko dute, eta mobilizazioekin<br />
jarraitu edo ez erabakiko<br />
dute. «Gure asmoa jarraitzea da»,<br />
nabarmendu zuen atzo ELAko<br />
Noemi Etxeberriak. Haien ustez,<br />
agerikoa da soldaten artean dagoen<br />
aldea. «Gainera, patronalarena<br />
proposamen ekonomiko hutsa<br />
da, eta ez ditu jasotzen zerbitzuak<br />
behar dituen hobekuntzak».
Change language