26.08.2013 Views

Jakintza-arloa: Historia Komunitate zientifiko euskalduna - Euskara

Jakintza-arloa: Historia Komunitate zientifiko euskalduna - Euskara

Jakintza-arloa: Historia Komunitate zientifiko euskalduna - Euskara

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

II. Frankismoaren lehen urteetako saio euskaltzaleak (1940-1953)<br />

Aldizkariaren lehen zenbakia 1950. urtean argitaratu zen Guatemalan, baina<br />

asmoa lehenagokoa zen. J. Zaitegik Andima Ibiñagabeitiari 1947an idatzitako eskutitz<br />

batean, jada aipatzen zion aldizkari bat sortzeko zuen asmoa, eta 1949an aldizkariaren<br />

gaineko informazio orritxo bat zabaldu zen (“Asmoa” izenburua zuena). Orritxoa<br />

proiektu berriaren gaineko iritzi, erreakzioak eta lagunak biltzeko zabaldu zen 81 . J.<br />

Zaitegik berak aitortzen zuenez, informazio orriarekin ez zuen erantzun askorik jaso eta<br />

lehen zenbakia, bi lankidetza salbu, berak idatzi zuen. Laster, beste idazle batzuk<br />

hurbildu zitzaizkion eta bigarren zenbakirako Nikolas Ormaetxea Orixe, Andima<br />

Ibiñagabeitia, Gotzon Urrutia eta Norbert Tauer-en lanak heldu ziren. Aldizkariaren<br />

proiektua finkatzen zen heinean, Euzko-Gogoak gero eta lankide gehiago erakarri<br />

zituen. Azken zenbakietan 15-20 egile desberdinen lanak kaleratzen ziren.<br />

Aldizkariak iraun zuen hamar urteetan 44 zenbaki kaleratu ziren, 3.658 orrialde,<br />

100 egiletik gorak parte hartu zuen eta bi kontinente desberdinetan argitaratu zen:<br />

lehenik, Ameriketan, zehazki Guatemalako Hispania inprimategian, eta ondoren,<br />

Europan, Baionako Darracq-en 82 . Inprenta leku desberdin bi izan zituenez, P. Iztuetak<br />

zein Ibiñagabeitia Proiektuak, Euzko-Gogoa aldizkarian bi garai desberdintzen dituzte:<br />

Guatemalako aldia, 1950-1955 urteen artekoa, eta Biarritzeko aldia, 1956-1959 urteei<br />

dagokiona. Ados gaude, leku aldaketak aldizkariari zenbait aldaketa ekarri zizkiola,<br />

baina P. Iztuetak zein Ibiñagabeitia Proiektukoek aipatzen duten moduan, aldaketok<br />

formalak izan ziren, egitasmoak ez zuelako aldaketa aipagarririk jasan ez edukitan ezta<br />

helburutan ere 83 . Aroek aldizkariaren bilakaera fisikoa esplikatzeko balio dute baina ez<br />

besterik. Hau da, Biarritzen zein Guatemalan inprimatzen zen aldizkaria ulertzeko klabe<br />

nagusiak (hizkuntza eredua, lerro editoriala, lankidetzak eta abar) berdinak ziren. Gure<br />

lanean aldizkariaren kokapen fisiko-kronologikoa egiteko Guatemalako aldia edo<br />

Biarritzeko aldia erabiliko dugu, bestelako asmorik gabe.<br />

81 “Euzko-Gogoa ta gu: 1949 garrenaren ondarrean agiri bat egin genuen euskeraz, euskal-aldizkaria<br />

sortzeko asmotan. Batek edo bestek erantzun zigun gure asmoa aizatu nairik. Norbaitek zorotzat jo<br />

giñuzan. Alare, esan eta egin, 1950 garren urtean asi giñan” (ikus “Ataurrekoa” Euzko-Gogoa, 1-2 (1954)<br />

http://andima.armiarma.com/eugo/eugo20/eugo2001.htm [kontsulta data: 2009-06-01])<br />

82 (Intxausti, 1980: 105 eta Iztueta, 2001: 103)<br />

83 Egia da Euzko-Gogoak Biarritzen mantxeta berria estreinatu zuela, baita formatu berria ere, aurkibidea<br />

atal nagusitan antolatzea (Itz neurtuz, itz lauz eta idazti berriak), eta zenbakiak homogeneoak ziren<br />

orrialde kopuru dagokionez. Hortik kanpo aldizkariak ez zuen edukizko aldaketa esanguratsurik jasan.<br />

120

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!