BERRIA, 2012-07 - datu-basea25
BERRIA, 2012-07 - datu-basea25
BERRIA, 2012-07 - datu-basea25
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>2012</strong>ko uztailaren 7a, larunbata berria 43<br />
Bizia ‹ Plaza<br />
Sanferminak Iruñean D<br />
Katxien<br />
bidesaria<br />
Nire lagunaren lagunak<br />
dioenez...<br />
Joxerra Senar<br />
N<br />
ire lagun batek dio Nafarroako<br />
presidenteak triste<br />
behar duela izan bi<br />
presidenteordeak galdu dituenetik.<br />
Iaz eurei ardura pasa eta erako<br />
ileorde batekin peñen artean<br />
parranda egin zuela bolo-bolo dabil<br />
Iruñean. Batzuek zezen plazan<br />
eguzkipean ikusi zuten, ganbak<br />
banatuz eta espageti ogitartekoak<br />
jaten. Beste batzuek La Unicako<br />
mostradore atzean Barricadaren<br />
No hay treguakantatuz ikusi<br />
zuten. Lagunaren lagunak dioenez,<br />
Madrildik paparazzi ezagun<br />
bat etorri omen da egunotan Iruñera,<br />
eta atzo Jarautako estolda<br />
baten azpian atzeman zuten objektibo<br />
handiko kamera batekin,<br />
zelatan. Lehendakari bat parranda<br />
egiten harrapatuz gero, argazki<br />
horrek ez omen luke preziorik.<br />
Nire lagunaren lagunaren lagun<br />
batek dioenez, eskaintza<br />
arraro bat jaso dute El Bronce peñan.<br />
Peñakide izateko zerrenda<br />
luzea omen da, baina bizar misteriotsu<br />
bat zeraman morroi batek<br />
berriki lanik gabe geratu dela eta,<br />
peñaren kontuak eramateko<br />
prest azaldu da. Proposamen berritzaileak<br />
zituen: lehen egunean<br />
katxi kalimotxoak doan eskaini<br />
eta gero kanon bat ezartzea katxiaren<br />
prezioan: Jarautatik pasatzen<br />
den pertsonako, zentimo bat,<br />
eta pixa erreka bakoitzeko, bost<br />
zentimo, ken garbitzaileek garbitzen<br />
duten edalontziko zentimo<br />
bat. «Aberastuko gara. Hala ere,<br />
Ansoleaga karrikan ba al da peñarik?».<br />
Eta peñako kideek esan zioten<br />
Ansolega karrikan Nafarroako<br />
Kontuen Ganbera baino ez dagoela.<br />
Dardarka jarri omen zen,<br />
eta esan zuen katxien kanonak ez<br />
duela zor gisa kontatzen. Peñakoei<br />
surrealista iruditu zitzaien<br />
erantzuna, baina batez ere peñen<br />
izendapena aldatzea proposatu<br />
zuenean «adiera modernoago» baten<br />
ordez: Nasuvinsa, Vilsa,<br />
Nilsa, Tracasa... Peñen federazioari<br />
Korporaziojarri nahi zion!<br />
Zutabe hau ixterako, nire lagunaren<br />
lagunaren lagun batek deitu<br />
dit eta esan dit borrokan topatu<br />
dutela morroi hori beste batekin:<br />
«Zugatik kanporatu ninduen Berak!».<br />
«Eta ni zure alde egiteagatik<br />
bota ninduen». Negar zotinka<br />
omen zegoen Roberto izeneko<br />
beste morroia: «Non dago nire<br />
Phaetona?».<br />
Andoni Armendariz eta Susana Nagore q Jota abeslariak<br />
Duela hamasei urte entzun zen lehenengo aldiz Iruñeko Santo Domingo aldapan ‘No sabes<br />
qué es emoción’jota, entzierroko korrikalariek sentitzen dutenari buruzko abestia.<br />
«Akordeoiarekin lehenengo akordea jo,<br />
eta kolpez isiltzen dira guztiak»<br />
Lohizune Amatria Iruñea<br />
Uztailaren 7an goiz esnatu eta<br />
ahotsa findu ondoren, Santo Domingo<br />
aldapara joaten da urtero<br />
Susana Nagore. Han bere lagun<br />
Andoni Armendarizekin elkartzen<br />
da, entzierroko lehenengo<br />
eta bigarren kantuen artean No<br />
sabes qué es emoción jota jo eta<br />
abesteko. La Jarana peñakoak<br />
dira, eta horixe dute sanferminetako<br />
unerik gogokoena: Armendarizen<br />
akordeoiak eta Nagoreren<br />
ahotsak Iruñea isilarazten<br />
duten unea.<br />
Noiz hasi zineten jota kantatzen?<br />
Susana Nagore.Duela hamasei urte<br />
hasi ginen jota hori kantatzen,<br />
eta istorioa apustu batekin hasi<br />
zen. Lagun bat zirikatzen hasi zitzaidan:<br />
«Ezetz horra jaisteko<br />
adorerik izan?». Eta nik erantzun<br />
nion: «Ez dudala adorerik? Hara<br />
noa».<br />
Andoni Armendariz.Lehenengo urtean<br />
Susanak bakarrik abesten<br />
zuen, eta hurrengo urtean, sorbaldako<br />
arazoekin hasi zenean,<br />
niri deitu zidan.<br />
Eta zergatik kantatzen duzue No sabes<br />
qué es emoción jota?<br />
S. N.Entzierroari eskainitako jota<br />
bat da, gazteek senti dezaketen<br />
horri eskainia. Korrika egiten dutenean<br />
duten sentimendu hori<br />
da. Korrikalariei buruzkoa delako<br />
kantatzen dugu.<br />
Zer sentitzen duzue jota hori kantatu<br />
eta jotzean?<br />
A. A.Ikaragarria da. Garai batean,<br />
jota kantatzen dugun toki berean<br />
egiten nuen korrika, eta, orain,<br />
jota kantatu eta jende berarekin<br />
elkartzen naiz. Korrikalariek duten<br />
urduritasun eta beldur berdina<br />
sentitzen dut. Emozio handia<br />
da.<br />
S.N.Nire kasuan ere, emozioa handia<br />
da. Erabateko isiltasuna dago,<br />
eta egin behar duten lasterketarengatik<br />
duten urduritasuna<br />
transmititzen dizute gazteek.<br />
Ezin da azaldu hitzekin; han egon<br />
behar duzu hori sentitzeko.<br />
Hamasei urte daramatzue kantatzen.<br />
Ezberdintasunik igarri duzue?<br />
A. A.Lehen, nonahi uzten genuen<br />
automobila, eta, orain, goraino<br />
igotzen uzten digute. Hori da ezberdintasun<br />
bakarra.<br />
S.N.Santo Domingo ibilbidean beti<br />
berberak egoten dira. Hamasei<br />
urtean ez da asko al<strong>datu</strong>. Nabaritu<br />
dugu gero eta jende gehiago<br />
jaisten dela jota entzutera. Gero,<br />
korrika egiten duten tokira itzultzen<br />
dira.<br />
Zuekin batera kantatzen dute?<br />
S.N. Ez. Erabateko isiltasuna<br />
IDOIA ZABALETA / ARGAZKI PRESS<br />
dago, goiko hesietatik beherainokoa.<br />
A.A.Arraroa da uztailaren 7an jendea<br />
isiltzea, baina errespetuz betea<br />
da. Lehenengo kantua abesten<br />
dute, eta gero jotarekin hasten<br />
gara. Akordeoiarekin<br />
G Motzean<br />
pSanferminetako onena?<br />
Peñak.<br />
pSanferminetako txarrena?<br />
Instituzioek herri giroari egindako<br />
mozketa.<br />
pDuela zenbat jotzen duzue<br />
jota? 16 urte.<br />
pNoiz jotzen duzue? Lehenengo<br />
eta bigarren kantuen artean,<br />
uztailaren 7an.<br />
lehenengo akordea jo, eta kolpez<br />
isiltzen dira guztiak.<br />
Onartuko zenukete programa ofizialean<br />
egotea?<br />
S.N.Ez. Zerbait herrikoia izan da,<br />
eta herrikoia izateak xarma berezia<br />
ematen dio.<br />
A.A. Guztiek badakite nola eta<br />
non egiten den, eta joaten dira.<br />
Programa ofizialean egongo<br />
balitz, bat-batekotasuna galduko<br />
luke.<br />
2009. urtean, entzierroko kanta<br />
euskaraz abestu zenuten.<br />
S.N.Ekimena antolatu zuten korrikalariak<br />
gurekin harremanetan<br />
jarri ziren, eta laguntza eskatu<br />
ziguten. Hitzak eman zizkidaten<br />
eta behetik indarrez kantatu<br />
genuen, jendeak euskarazkoa ere<br />
entzun zezan. Urtero gorantz<br />
doan kontua da.<br />
A.A. 2009. urtean, Valentziako<br />
batekin egon nintzen, eta aurrera<br />
aterako ez zela esan zidan. Nik<br />
erantzun nion: «Kanpokoek ohitura<br />
errespetatu eta ikasten ez<br />
baduzue, gutxienez isilik egon<br />
eta euskaraz entzun behar<br />
duzue». Hurrengo urtean hitzak<br />
ikasi zituen, eta euskaraz abestu<br />
zuen.
Change language