saqarTvelosa da msoflios geografia 8 - Ganatleba

laosi (ventiniani), vietnami (hanoi), malaizia (kuala-lumpuri), singapuri (singapuri), indonezia
(jakarta), brunei (bandar-seri-behevani), filipinebi (manila).
b) aziis naxevarkunZulovani qveynebia: TurqeTi, saudis-arabeTi, iemeni, omani, indoeTi, mianma,
tailandi, kamboja, laosi, vietnami, samxreT korea.
aziis kunZulovani qveynebia: iaponia, filipinebi, indonezia, Sri-lanka.
g) kunZul axal gvineis teritoria gayofilia or nawilad. erTi nawili ekuTvnis indonezias,
meore ki papua axal gvineas.
§ 1. 5.
gv. 34
1. a) CrdiloeT amerikas esazRvreba: CrdiloeT yinulovani, atlantis da wynari okeaneebi.
zRvebi: bofortis, bafinis, karibis, beringis.
b) CrdiloeT polaruli wre, Crdilo tropiki
2. merCisoni – C. g. 71 0 50’
mariato – C. g. 7 0 12’
princ uelsis – d. g. 168 0 0’
sent-Carlzi – d. g. 55 0 40’
gv. 35
3. CrdiloeT amerikis mniSvnelovani yureebia: alaskis, butias, foqsis, huZonis, wm. lavrentis,
meqsikis, kaliforniis.
naxevarkunZulebia: alaskis, labradoris, floridis, kaliforniis.
kunZulebia: viqtoria, bafinis miwa, grenlandia, niufaundlendi, bermudis kunZulebi, bahamis
kunZulebi, didi antiliis kunZulebi (kuba, iamaika, haiti, puerto-riko) mcire antiliis
kunZulebi, havais kunZulebi.
4. a) kordelerebi urTierTparaleluri maRali mTagrexilebis – kldovani, kaskadovani,
sanapiro qedis, siera-nevadis mTebisgan da maT Soris moTavsebuli sxvadasxva simaRlis – iukonis,
kolumbiis, kolorados da meqsikis zegnebisgan Sedgeba.
b) kldovani, kaskadovani, sanapiro qedebi da siera-nevadis mTebi urTierTparalelurad arian
ganlagebuli.
g) kordilerebis umaRlesi mwvervalia mak-kinli (6194 m).
gv. 36
6. a) CrdiloeT amerikis teritoriaze vxvdebiT: arqtikul, subarqtikul, zomier, subtropikul,
tropikul da subekvatorul klimatur sartylebs. kontinentis yvelaze didi nawili zomier
sartyelSia moqceuli.
b) subtropikul klimatur sartyelSi havis sami olqi gamoiyofa: wynari okeanis mxares –
xmelTaSuazRvuri, atlantis okeanis mxares – musonur-subtropikuli, xolo maT Soris kontinentur-subtropikuli.
tropikul klimatur sartyelSi havis ori olqi gamoiyofa: dasavleTSi sanapiro udabnos havis
olqi, xolo meqsikis yuris periferiaze da antiliis kunZulebze – notio tropikuli.
g) CrdiloeT amerikis teritoriaze atmosferuli naleqebi uTanabrod aris ganawilebuli.
yvelaze uxvnaleqiania zomieri da nawilobriv subekvatoruli kordilierebisa da meqsikis yuris
mimdebare mTebis kalTebi, sadac 2000-3000 mm naleqi modis. atlantis okeanispira teritoriaze
naleqebis raodenoba 1000-dan 2000 mm-mdea. centralur vakeebze 500-1000 mm, xolo did vakeebze
250-500 mm. yvelaze naklebi naleqi 200 mm-ze, zogan 100 mm-ze naklebi kordilierebis mTaTaSoris
zegnebze, arqtikuli da subarqtikuli sartylebis Sida raionebSi modis.
7. CrdiloeT amerikis dasavleTiT aRmarTuli kordilerebi eRobeba wynari okeanidan wamosuli
teniani haeris masebs da TiTqmis mTeli teni dasavleTis kalTebze rCeba, Sida vakeebze ki kontinenturi
hava yalibdeba. kontinentur centralur nawilSi, CrdiloeTis yinulovani okeanidan
meqsikis yuremde gadaWimuli vakeTa derefani xels uwyobs arqtikuli da tropikuli heris masebis
gadaadgilebas. tropikul ganedebSi arqtikuli haeris SemoWrisas temperatura mkveTrad ecema.
meqsikis yuris mxridan tropikuli haeris maRal ganedebSi SeWra zamTarSi uecar daTbobas iwvevs
TviT polarul ganedebamde da grigalisebur qars – tornados warmoSobs. kontinentis ZiriTad
nawilze tenis umTavresi wyaro atlantis okeanidan Semosuli haeris masebia, romlis gavlenac
kordilierebamde aRwevs, radganac apalaCis dabali mTebi seriozul bariers ar warmoadgens.
gv. 37
8. a) CrdiloeT amerikis kontinentis mdinareebi wynari, atlantis da CrdiloeT yinulovani
okeanis auzebs ganekuTvneba. wynari okeanis auzs ganekuTvneba – kolumbia, kolorado da iukoni.
CrdiloeT yinulovan okeanis auzis mdinarea makenzi. atlantis okeanis auzis mdinarea misisipi
(misuriT) da wm. lavrenti.
b) kanadasa da aSS-is sazRvarze mdebareobs xuTi didi tba: zemo, miCigani, huroni, eri da ontario.
bevri tbaa kanadis teritoriaze: didi daTvis, didi monebis, vinipegis da sxva.
g) CrdiloT amerikis ugrZesi mdinare misisipi gaedineba: minesotis, viskonsinis, aiovas, ilinoisis,
misuris, arkanzasis, tenesis, luizianasa da misisipis StatebSi. masze mdebareobs qalaqebi:
sent-poli, mineapolisi, sent-luisi, memfisi, baton-ruJi) axali orleani.
gv. 38
10. a) CrdiloeT amerikis kontinentze gavrcelebulia: arqtikuli udabnoebis zona, tundra
da tyetundra, taiga, Sereuli da farTofoTlovani tyeebis zona, stepebi, udabnoebi da naxevarudabnoebi,
savanebisa da meCxeri tyeebis zona, maradmwvane xeSeSfoTliani tyeebisa da buCqnarebis
zona, cvalebadteniani tyeebis zona, notio ekvatoruli tyeebis zona da mTebSi simaRliTi sartyluroba.
b) bunebrivi zonebi kontinentis CrdiloeT nawilSi ganedur zolebs qmnian, taigis samxreTiT
mdebare bunebriv zonebs ki meridianuli mimarTuleba aqvT.
gv. 40
11. bunebrivi pirobebis gamo kontinentis CrdiloeTiT metad mkacri klimaturi pirobebia,
ris gamoc es nawili meCxerad aris dasaxlebuli.
12. centraluri amerikis qveynebia: meqsika, gvatemala, belizi, hondurasi, nikaragua, kostarika,
panama.
karibis zRvis auzis qveynebia: kuba, iamaika, haiti, domenikis respublika.
§ 1. 6.
gv. 42
1. a) samxreT amerika dasavleT da ZiriTadad samxreT naxevarsferoSi mdebareobs. kontinents
CrdiloeTiT kveTs ekvatori. dasavleTidan wynari, aRmosavleTidan ki – atlantis okeane akravs.
b) galinasis – C. g. 12 0 25’
frouordis – s. g. 53 0 54’
pariniasis – d. g. 81 0 20’
kabu-brankos – d. g. 34 0 46’
g) samxreT amerikis kontinentos aRmosavleTiT mdebareobs amazonis, orinokosa da la-platis
dablobebi, braziliisa da gvianis zegnebi, samxreTSi ki – patagonis zegani.
gv. 43
2. samxreT amerikis kontinentis dasavleTiT mTel sigrZeze gadaWimulia andebis axalgazrda
naoWa mTebi.
a) misi Semadgeneli qedebia: patagoniis, sanapiro, dasavleTi da aRmosavleTi qedebi.
b) ZiriTadi mwvervalebia: akonkagua (6960 m), ankouma (6550 m), iliampu (6485 m), Cimboraso (6267 m).
vulkanebia: san-pedro (6159 m), kotopaxi (5897 m), ruisi (5493 m), liulia iliako (6723 m).
g) spilenZi da kala
3. Cile, argentina, bolivia, peru, ekvadori, kolumbia.
gv. 44
4. samxreT amerikis havis formirebas umTavresad ganapirobebs kontinentis meridianuli
ganfeniloba, reliefis mravalferovneba, okeanuri dinebebi.
68 69