saqarTvelosa da msoflios geografia 8 - Ganatleba
saqarTvelosa da msoflios geografia 8 - Ganatleba
saqarTvelosa da msoflios geografia 8 - Ganatleba
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
§ 2. 6.<br />
gv. 102<br />
1. Savi zRva <strong>da</strong>kavSirebulia msoflio okeanesTan, xolo kaspiis zRva ara. amitom igi de<strong>da</strong>miwaze<br />
yvelaze didi tbaa. Savi zRva ganedurad aris ga<strong>da</strong>Wimuli 1150 km-ze, xolo kaspiis zRva meridianulad<br />
1200 km-ze. Savi zRvis maqsimaluri sigane 580 km-ia, xolo kaspiis zRvis 560 km.<br />
2. kaspiis zRvas uerTdeba mdinareebi: volga, urali, Tergi, mtkvari.<br />
gv. 103<br />
3. a) ruseTi, yazaxeTi, azerbaijani, irani, TurqmeneTi.<br />
b) kaspiis zRvas <strong>da</strong>savleTi<strong>da</strong>n esazRvreba ruseTi <strong>da</strong> azerbaijani, CrdiloeTi<strong>da</strong>n yazaxeTi,<br />
aRmosavleTi<strong>da</strong>n yazaxeTi <strong>da</strong> TurqmeneTi, samxreTi<strong>da</strong>n irani.<br />
§ 2. 7.<br />
gv. 104<br />
1. kavkasionis qedi miekuTvneba alpur-himalaur mTaTa sistemas, igi axalgazr<strong>da</strong> naoWa mTebia.<br />
2. kavkasia mdebareobs alpur-himalaur mTaTa sistemaSi, sa<strong>da</strong>c aqtiurad mimdinareobs mTaTa<br />
warmoSobis procesebi, rasac Tan axlavs miwisZvrebi. amas mowmobs somxeTsa <strong>da</strong> saqarTveloSi<br />
momx<strong>da</strong>ri xSiri miwisZvrebi.<br />
gv. 106<br />
3. mewyerebi aqtiurdebian gazafxulze, rodesac Tovlis nadnobi wylebiTa <strong>da</strong> xSiri wvimebis<br />
dros nia<strong>da</strong>g-grunti iRebs didi raodenobiT tens, mZimdeba <strong>da</strong> iwyebs <strong>da</strong>curebas. zvavebi aqtiurdebian<br />
ianvar-martSi, rodesac haeris temperatura imatebs.<br />
§ 2. 8.<br />
gv. 108<br />
1. a) TurqeTi, saqarTvelo, somxeTi, azerbaijani, irani;<br />
b) md. mtkvari saTaves iRebs TurqeTis teritoriaze. miedineba <strong>saqarTvelosa</strong> <strong>da</strong> azerbaijanis<br />
teritoriebze, Caedineba kaspiis zRvaSi;<br />
g) md. mtkvris marcxena Senakadebia: liaxvi, qsani, aragvi, iori, alazani.<br />
md. mtkvris marjvena Senakadebia: qcia-xrami, algeTi, faravani, arqasi.<br />
d) md. mtkvari yvelaze grZelia azerbaijanis teritoriaze;<br />
e) md. mtkvris auzSi mdebareobs qalaqebi: ar<strong>da</strong>xani, axalqalaqi, axalcixe, borjomi, xaSuri,<br />
gori, kaspi, mcxeTa, Tbilisi, rusTavi, aqstafa, mingeCauri, elvaxi, sabirabadi.<br />
2. md. maSaveraSi xdeba madneulis samTo-gamamdidrebeli kombinati<strong>da</strong>n Camdinare wylebis<br />
CaSveba, ris gamoc is sxva<strong>da</strong>sxva toqsikuri <strong>da</strong> momwamvleli qimiuri elementebiT (nivTierebebiT)<br />
WuWyiandeba.<br />
gv. 110<br />
3. bunebrivi resursebis racionaluri gamoyeneba niSnavs mis yairaTian, momWirneobiT, ekonomikurad<br />
gamoyenebas.<br />
gv. 111<br />
4. XX saukunis 90-iani wlebis <strong>da</strong>sawyisSi sabWoTa kavSiri <strong>da</strong>iSala. aman gamoiwvia kavkasiis samrewvelo<br />
centrebSi fabrika-qarxnebis <strong>da</strong> sxva samrewvelo obieqtebis <strong>da</strong>xurva. es ki Tavis mxriv<br />
sasargeblo aRmoCn<strong>da</strong> atmosferuli haerisTvis, radganac gamonabolqvi sagrZnoblad Semcir<strong>da</strong>.<br />
5. did qalaqebSi Tavmoyrilia uamravi samrewvelo obieqti, romelic atmosferoSi didi raodenobiT<br />
gamonabolovs uSvebs, amas gar<strong>da</strong> did qalaqebSi didia avtomobilebis ricxvi, romlebic<br />
haeris ZiriTadi Tu ara, erT-erTi <strong>da</strong>maWuWyianebeli faqtoria.<br />
6. <strong>da</strong>WuWyianebuli mdinareebi SesarTavTan, Tavis mxriv aWuWyianeben zRvis akvatorias, maT<br />
SeaqvT zRvaSi yvela is <strong>da</strong>maWuWyianebeli elementebi, romlebic maTSi Camdinare wlebiT (qimiuri<br />
<strong>da</strong> metalurgiuli mrewvelobi<strong>da</strong>n) moxvdnen, agreTve navTobi <strong>da</strong> navTobproduqtebi, radio-<br />
aqtiuri elementebi, soflis meurneobaSi gamoyenebuli sasuqebi <strong>da</strong> Sxamqimikatebi, fekalursayofacxovrebo<br />
wylebi <strong>da</strong> sxva.<br />
§ 2. 9.<br />
gv. 112<br />
1. erovnuli parki <strong>da</strong>culi teritoriaa, sa<strong>da</strong>c unikaluri bunebrivi <strong>da</strong> istoriuli obieqtebi<br />
mdebareobs <strong>da</strong> mxolod nawilobrivaa <strong>da</strong>Svebuli sameurneo saqmianoba <strong>da</strong> turizmi.<br />
nakrZali <strong>da</strong>culi teritoriaa, sa<strong>da</strong>c akrZalulia sameurneo saqmianoba <strong>da</strong> florisa <strong>da</strong> faunis<br />
warmomadgenlebi mkacra<strong>da</strong>a <strong>da</strong>culi.<br />
2. bunebis <strong>da</strong>cvis erT-erT qmediT saSualebas a<strong>da</strong>mianis zemoqmedebiT naklebad Selaxuli<br />
teritoriebis <strong>da</strong>cva warmoadgens. am mizniT samxreT kavkasiaSi iqmneba erovnuli parkebi.<br />
3. bunebis <strong>da</strong>cvisa <strong>da</strong> misi SenarCunebisTvis samxreT kavkasiis qveynebSi mravali RonisZieba<br />
tardeba. Seiqmna erovnuli parkebi <strong>da</strong> nakrZalebi, <strong>da</strong>culia aTeulobiT bunebrivi Zegli. yovelive<br />
es mimarTulia ekologiuri, istoriuli <strong>da</strong> esTetikuri faseulobebis mqone bunebrivi land-<br />
Saftebis SesanarCuneblad.<br />
§ 2. 10.<br />
gv. 116<br />
1. ruseTis federaciaSi Semavali: adiRea (maikopi), yaraCai-CerqezeTi (Cerqeski), yabardobalyareTi<br />
(nalCiki), CrdiloeT oseTi (vladikavkazi), inguSeTi (narzani), CeCneTi (grozno),<br />
<strong>da</strong>Restani (mahaCyala), saqarTvelo (Tbilisi), azerbaijani (baqo), somxeTi (erevani).<br />
3. saqarTvelo, azerbaijani <strong>da</strong> somxeTi samxreT kavkasiaSi mdebareoben. saqarTvelo samxreT<br />
kavkasiis <strong>da</strong>savleT nawilSi mdebareobs, azerbaijani aRmosavleTSi, somxeTi ki samxreTSi. saqarTvelos<br />
<strong>da</strong>savleTi<strong>da</strong>n Savi zRva esazRvreba, azerbaijans aRmosavleTi<strong>da</strong>n kaspiis zRva. somxeTs<br />
zRvaze gasasvleli ara aqvs.<br />
gv. 117<br />
4. farTobi: azerbaijani, krasno<strong>da</strong>ris mxare, saqarTvelo<br />
mosaxleoba: azerbaijani, krasno<strong>da</strong>ris mxare, saqarTvelo<br />
gv. 118<br />
5. <strong>saqarTvelosa</strong> <strong>da</strong> Savi zRvis gavliT.<br />
gv. 119<br />
6. somxeTi mciremiwiani qveyanaa <strong>da</strong> amasTan teritoriis udidesi nawili mTagoriani reliefiT<br />
xasiaTdeba.<br />
gv. 120<br />
7. saqarTvelos soflis meurneobaSi wamyvani adgili ukavia mevenaxeobas <strong>da</strong> subtropikul<br />
kulturebs.<br />
somxeTSi soflis meurneobis mTavari <strong>da</strong>rgebia – mevenaxeoba <strong>da</strong> mebostneoba.<br />
azerbaijanis soflis meurneobis specializaciis <strong>da</strong>rgebia bambis, Tambaqos, xil-bostneulis<br />
<strong>da</strong> subtropikuli kulturebis moyvana.<br />
9. klimatur-nia<strong>da</strong>gurma faqtorebma;<br />
10. mecxvareoba;<br />
11. mecitruseoba – <strong>da</strong>savleT saqarTveloSi; mevenaxeoba – kaxeTSi, imereTSi, Si<strong>da</strong> qarTlSi;<br />
mebaReoba – Si<strong>da</strong> qarTlSi, kaxeTSi; mebostneoba – qvemo qarTlSi, imereTSi.<br />
§ 2. 12.<br />
gv. 125<br />
1. a) balkaneTis naxevarkunZuls <strong>da</strong>savleTi<strong>da</strong>n esazRvreba adriatikis zRva, samxreT-<strong>da</strong>savleTi<strong>da</strong>n<br />
ioniis zRva, aRmosavleTi<strong>da</strong>n Savi zRva, xolo samxreT-aRmosavleTi<strong>da</strong>n egeosis zRva.<br />
b) balkaneTis naxevarkunuli aziisgan gamoyofilia bosforisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>r<strong>da</strong>nelis sruteebiT.<br />
78 79