volumes xlix. - Archive ouverte UNIGE

149 CAPUT VE I. 150
in lege foedus gratiae continetur, ipsum tarnen inde
removet: quia evangélium opponens nihil considérât
nisi quod erat legis ipsius proprium, nempe iubere
et vetare, mortisque denuntiatione coercere transgressons:
adeoque legem sua qualitate induit, qua
ab evangelio differt. Vel, si quis ita malit, legem
prqponit nudam, quatenus in ea Deus nobiscum qperum
respectu pacisciiur. Sic igitur de personis habendum
est, in populo Iudaico, quum lex promulgaretur,
ac post earn quoque promulgatam eodem
fidei spiritu illuminatos fuisse pios: ideoque obsignatam
fuisse eorum cordibus spem aeternae haereditatis,
cuius spiritus arrhabo est et sigillum. Hoc
tantum interest, quod benignius et largiore manu
effusus est spiritus in regno Christi. Quod si in
ipsam doctrinae dispensationem respicias, videbitur
tunc primum salus certo manifestata, quum in carne
exhibitus fuit Christus: tanta obscuritate omnia sub
veteri testamento involuta erant, praeut est evangelii
perspicuitas. Deinde jsi lex in se reputetur,
nihil quam miserae servituti addictos, mortis quoque
horrore constringere homines potest : quia nihil boni
promittit, nisi sub conditione: mortem vero edicit
in omne8 transgressores. Quare ut sub lege spiritus
servitutis erat, qui conscientiam formidine premebat:
ita sub evangelio est spiritus adoptionis, qui salutis
nostrae testimonio animas nostras exhilarate). Observa
autem terror em servituti coniungi, quia fieri
aliter non potest quin lex misera inquietudine vexet
ac cruciet animas quamdiu suum imperium exercet.
Quare Mis pacandis non aliud remedium est quam
ubi Deus nobis delicta condonans quasi pater filiis
indulge.
Per quem elamamus. Personam ideo mutavit,
ut sortent omnium sanctorum coinmunem exprimerez
ac si dixisset: Spiritum accepistis, per quem
vos, ut nos reliqui omnes fidèles, clamatis. Habetque
mimesis non minimam emphasin, quod in persona
fidelium patris nomen enuntiat. Duplicatio appellations
per diversas voces amplificationem continet.
Significat enim Paulus, ita nunc per totum mundum
publicatam esse Dei misericordiam, ut promiscue
linguis omnibus invocetur: quemadmodum Augustinus
observât. Ergo inter omnes gentes consensum
exprimere voluit. Unde sequitur nihil iam differre
Graecum a Iudaeo, quum inter se coaluerint. Aliter
loquitur propheta Iesaias (19,18), denuntians linguam
Chanaan omnibus fore communem: eodem tarnen sensu,
quia non externum idioma respicit, sed cordis harmonium
in colendo JDeo, et in profitendo vero et puro
eius culki idem et simplex Studium. Clamoris nomen
ad fiduciam exprimendam positum est, ac si diceret
non dubitanter nos precari, sed intrépide claram
vocem attollere in coelum. Vocabant quidem etiam
l ) consolatur.
fidèles sub lege Deum pair em, sed non tarn libera
'• fiducia, quum procul eos a sanctuario velum arceret:
nunc . "autem ubi Christi sanguine patefactus est nobis
ingressus, familiariter et, quasi pleno ôre gloriari licet
nos esse filios Dei : unde nascitur hic clamor. Denique
ita impletur Oseae vaticinium (2, 25): Dicam Ulis:
Pqpulus meus vos: Uli vicissim respondebunt: Tu Deus
noster. Nam quo apertior est promissio, eo etiam
maior precandi libertas.
16. Ipse enim spiritus. Non simpliciter dk.it
testem esse spiritum Dei spiritui nostro, sed compositum
verbum usurpât, quod veriere liceret, contestatur,
nisi aliud Latinis esset contestatio. Intélligit autem
Paulus, spiritum Dei tale nobis testimonium reddere,
ut eo duce et magistro spiritus noster statuât firmam
esse Dei adoptionem. Neque enim sponte mens nostra,
nisi praeeunte spiritus testimonio, hanc nobis fidem
dictaret. Porro est hie exegesis proximae sententiae.
Nam dum nobis testatur spiritus, nos esse Dei filios,
simul hanc animis nostris fiduciam ingerit, ut Deum
audeamus invocare patrem. Et certe quum sola
cordis fiducia os nobis aperiat, nisi de paterno Dei
amore spiritus testimonium cordibus nostris reddat,
mutae ad concipiendas preces linguae erunt. Tenendum
enim semper illud principium est, non aliter
Deum rite nos precari, nisi, ut ore patrem vocamus,
ita talem esse certo simus in animis nostris persuasi.
Cui alterum quoque respondet, non aliter quam Dei
invocatione fidem nostram probari. Itaque non abs
re Paulus nos ad hoc examen revocans, tunc demum
constare ostendit quam serio quisque credat, ubi se
precibus exercent qui gratiae promissionem amplexi
sunt. Atque hie egregie refutantur nugae illae
Sophistarum de morali coniectura: quae nihil aliud
est quam incertitudo et animi anxietas, imo potius
vacillatio et hallucinatio. Simul respondetur eorum
obiectioni: rogant quomodo Dei voluntatem homo
perspectam habere queat. Atqui haec non humani
captus est certitudo : sed testimonium spiritus Dei,
ut fusius tractat in priore ad Corinth, epist. Unde
etiam petenda est huius loci plenior expositio. Stat
itaque sententia, neminem posse nominari Dei filium,
qui non se talem agnoscat: quae cognitio scientia
ab Iobanne, ad denotandam certitudinem, vocatur
(1. Io. 5, 19. 20).
17. Si vero filii. Argumente ab annexis vel
consequentibus ducto probat, in eo constare salutem,
si patrem habeamus Deum. Filiis destinata est
haereditas : quando igitur nos sibi in filios Deus
adoptavit, simul haereditatem quoque destinavit
nobis. Deinde subindicat qualis sit haereditas, nempe
coelestis, ideoque incorruptibilis et aeterna, et qualis
in Christo manifestata fuit. Qua manifestatione
et omnis incertitudo tollitur, et commendatur • haereditatis
excellentia, quam participants cum ipso
Dei unigenito. Quamquam Pauli consilium est, ut