volumes xlix. - Archive ouverte UNIGE

125 CAPUT VIL 126
in lege est tantum occasio. Quamquam autem videri
queat de excitatione modo loqui, qua per legem
instigatur cupiditas nostra ut in maiorem ebulliat
insaniam: tarnen ad cognitionem praecipue refero,
ao si dictum foret: detexit in me omnem concupiscentiam,
quae, dum lateret, quodammodo nulla esse
videbatur. Neque tarnen infilior quin acrius a lege
exstimuletur caro ad conçu piscendum : atque etiam
hoc modo se in lucem proférât: quod et Paulo accidere
potuit. Sed quod de manifestatione dixi, contextui
videtur magis convenire. Oontinuo enim
subiicit,
Sine lege enim peccatum est mortuum. 9. Ego autem
vivebam sine lege aliquando. Adveniente autem mandato
peccatum revixit: 10. Ego autem mortuus sum, et
deprehensum est a me mandatum, quod erat in vitam,
cédere in mortem. 11. Peccatum enim, occasione sumpta
per mandatum, abduxit me a via, et per illud occidit.
12. Itaque lex quidem sancta, et mandatum sanctum,
et iustum, et bonum.
Sine lege enim peccatum. Clarissime exprimit
quem sensum habeant superiora. Periode enim est
ac si diceret sepultam esse sine lege peccati notitiam.
Estque sententia generalis, cui mox exemplum
suum accommodât. Quamobrem miror quid
in mentem venerit interpretibus, ut verterent in
praeterito imperfecto, ac si Paulus de se loqueretur:
quum facile sit videre, ilium a propositione universali
voluisse incipere, deinde rem explanare suo
exemplo.
9. Ego autem vivebam. Vult innuere, fuisse
tempus quo sibi, vel apud se peccatum mortuum
erat. Neque vero est intelligendum quod fuerit
exlex aliquo tempore: sed istud vivebam habet propriam
connotationem : quia absentia legis faciebat
ut viveret, hoc est, inflatus iustitiae suae fiducia
vitam sibi arrogaret, quum tarnen esset mortuus.
Quo clarior sit sententia, sic resolve : Quum aliquando
essem sine lege, vivebam. Dixi autem emphaticum
esse hoc verbum, quia iustum.se fingendo, vitam quoque
sibi arrogabat. Hio ergebest sensus: Quum seposita
legis cogitatione peccarem, sie sopitum erat
peccatum, quod non observabam, ut prope mortuum
videretur. Ego contra, quia peccator mihi non
videbar, acquiescebam in me, putans mihi domi
esse vitam. Nam mors peccati vita est hominis:
rursum vita peccati, mors hominis. Verum quaeritur,
quod fuerit illud tempus, quo per legis ignorantiam
sive (ut ipse loquitur) absentiam sibi confidenter
vitam arrogaret. Certum enim est, fuisse
eruditum a puero in doctrina legis: sed illa erat
literalis theologia, quae suos discipülos non humiliât.
Nam, sicut alibi dicit {2. Cor. 3, 14), velum interpo-
•situm esse ne lucem vitae in lege conspiciant Iudaei:
sic etiam ipse quantisper spiritu Christi vacuus velatos
habuit oculos, sibi in externa iustitiae larva placuit.
Legem ergo absentem vocat, quae, tametsi ob
oculos obversaretur, non afficiebat tarnen eum serio
iudicii Domini sensu. Sic obtecti sunt velamine
hypocritarum oouli, ut non videant quantum exigat
praeceptum istud, quo vetamur concupiscere.
Adveniente autem mandato. Sic advenientem e
con verso legem nunc vocat, quae vere intelligi
coepta sit. Illa ergo peccatum excitavit quasi a
mortuis, quia detexit Paulo quanta pravitate scaterent
intima cordis sui, et simul ipsum occidit.
Meminerimus semper de ebria confidentia ipsum loqui,
in qua desident hypocritae dum sibi adulantur, quia
ad peccata sua connivent.
10. Et deprehensum est a me. Duo hie dicuntur,
quod praeceptum viam vitae nobis demonstret
in Dei iustitia: ideoque datum sit, ut legem domini
observantes vitam aeternam assequamur, si
non obBtaret nostra omnium pravitas. Oaeterum
quia nemo est nostrum qui legi obtemperet, quin
potius pedibus ac manibus praecipites volvimur in
earn viam, a qua nos revocat, non potest afferre
nisi mortem. Sic distinguendum inter legis naturam
et vitium nostrum. Unde sequitur, quod lex
vulnus letale nobis infligit, accidentale esse: quemadmodum
si morbus incurabilis remedio salubri magis
exacerbetur. Fateor quidem accidens esse inseparable,
ideoque legem alibi evangelii respectu vocari ministerium
mortis: sed hoc tarnen fixum manet, non
suapte natura nobis esse noxiam, sed quia eius maledictionem
corruptio nostra provocat et accersit.
11. Abduxit me a via 1 ). Verum quidem est,
quamvis nos lateat Dei voluntas, nee praeluceat ulla
doctrina, totam hominum vitam vagam et erroribus
plenam esse: imo donee viam rede vivendi lex monstret,
nihil quam errare possumus. Sed quia tunc
demum errorem sentire incipimus ubi Dominus alta
voce nos coarguit, merito dicit Paulus, ubi peccatum
a lege detegitur, nos a via abduci. Ergo verbum
è^arcaxâv, non de re ipsa, sed de notitia exponi debet:
quia scilicet ex lege palam fit quantum a recto cursu
discesserimus: ideo necessario vertendum fuit, a via
abducere, quia hinc peccatoribus, qui secure antea pergebant,
taedium et displicentia sui, dum se ad mortem
properasse intelligunt, postquam peccati foeditas
a lege in medium producta est. Porro nomen occa-
») Nam tametsi opera omnia nostra, etiam dam nos latet
Domini voluntas, erroris plena sunt, tarnen imprudentes aberramus.
Atqui ubi lex prodit, quae ostendat qua sit via incedendum,
simul errorem nostrum indicat dum palam facit quantum
a rectitudine discesserimus, hoc est, a via abducere. Ut
ergo nos errare faciat peccatum, occasionem a lege sumit.
Turn aversos a via vitae mortis necessitate irretitos tenet. Sequitur
ergo legem non peccati causam esse, sed occasionem
duntaxat.
11*