volumes xlix. - Archive ouverte UNIGE

275 EPIST. PAULI AD ROMANOS 276
pere quae officii sunt, ut propria virtute freti
ad obsequium nos accingamus: sed praecipere
quae gratiae suae auxilio indigent, ut nos ad precandi
Studium exstimulet. Deum vero spei quum
dicit, respieit ad proximum versum : ae si diceret :
ille ergo Deus, in quo speramus, pariter omnes impleat
vos gaudio, id est alaoritate conscientiae: deinde
unitate et concordia, idque credendo: quia ut Deo
probetur pax nostra, pura et intégra fide simul devinctos
esse convenu. Si quis èv tip raaxeùeiv accipere
malit positum pro elç xb, sensus erit, ut pacem suam
conférant ad credendum. Tunc enim rite ad fidem
comparati sumus, quando placidi et unanimes 1 ) libenter
amplectimur quod docet. Rectius tarnen est, fidem
idea paei coniungi et gaudio, quia vinculum est sanctae
ac legitimae concordiae piique gaudii fultura.
Quamquam et pax intelligi posset, quam quisque
intus habet cum Deo: sed contextus ad priorem
expositionem nos magis ducit. Addit praeterea, quo
abundetis in spe: quia sic etiam in nobis spes
confirmatur et augetur. Particula per potentiam
spiritus 8ancti dénotât*), omnia ilia esse divinae
benignitatis dona: et vocabulum potentiae suam
habet emphasim ad commendandam mirificam istam
virtutem, qua in nobis spiritus fidem, spem, gaudium,
et pacem operatur.
14. Persuasus autem sum. Occupatio est, vel
concessionis species ad placandos Romanos, si tot ac
tarn anxiis admonitionibus se perstringi existiment,
atque ita sibi fieri iniuriam. Excusat ergo quod
ausus fuerit doctoris et hortatoris personam inter
eos suscipere: ac se id fecisse dicit, non quia eorum
vel prudentiae, vel benignitati, vel constantiae diffideret,
sed quia ex officio cogeretur. Sic enim omnem
temeritatis invidiam amolitur, quae in eo potissimum
est, si quis ingerit se in alienum officium,
vel ea tractat, quae sibi non conveniunt. In quo
videre est singularem sancti pectoris modestiam, cui
nihil gratius fuit quam nihili haberi, modo autoritatem
haberet doctrina quam praedicabat. Multum
in Romanis erat arrogantiae, nomen urbis etiam
infimo8 ex plebe inflabat : ut aegre alienigenam, imo
barbarum et Iudaeùm ferrent doctorem. Cnm hoc
fastu non vult Paulus suo privato nomine certare:
sed eum tamen quasi demulcendo subigit, quum se
pro apostoli officio suscipere has partes testatur.
Pleni sitis bonitate, referti omni cognitione. Duae
mqnitoris praecipuae sunt dotes, humanitas quae et
illius animum ad iuvandos consilio suo fratres inclinet,
et vultum verbaque comitate temperet: et consilii
dexteritas, sive prudentia, quae et autoritatem
illi conciliet, ut prodesse queat 8 ) auditoribus ad quos
!) Domino in obedientiam verbi sui nos addicimus
2 ) posita est ad denotandum
3 ) us qui audiunt.
diriget sermonem. Nihil enim magis contrarium fraternis
monitionibus quam malignitas et arrogantia,
quae facit ut errantes fastuose contemnamus et ludibrio
habere malimus quam corrigere. Asperitas
quoque si aut in verbis aut in vultu appareät, fructum
adimet monitionibus. Porro ut tarn hum an itatis
affectu quam comitate praestes, non eris tamen
ad monendum idoneus, nisi prudentia rerumque usu
polleas. Utramque ergo facultatem tribuit Romanis,
illis reddens testimonium quod ipsi sibi ad mutuas
cohortationes sine alterius auxilio sufficiant. Fatetur
enim abundare et benignitate et peritia: unde
sequitur, illos valere ad exhortationem.
15. Audacius autem scripsi vobis. Sequitur excueatio,
in qua afferenda ut modestior sit, per modum
concessionis, confidenter se fecisse dicit, quod interpoauerit
se in ea re quam ipsi per se exsequi poterant:
sed audaciam hanc se sumpsisse addit pro
muneris sui necessitate, quia sit evangelii minister
in gentes: ideoque illos praeterire non potuerit, qui
in gentium numéro erant. Sic tamen se demittit, ut
muneris sui praestantiam efferat. Gratiam enim Dei
obiiciens, qua in gradum honoris evectus fuerat, quod
pro munere apostolico gerit contemni non patitur.
Praeterea se doctoris partes usurpasse negat, sed
monitoris: cuius officium est revocare in memoriam,
quae alioqui non sunt incognita.
16. Consecrans evangelium. Sic malo quam quod
Erasmus initio reddiderat administrans. Nihil enim
certius est quam Paulum hie ad sacra mysteria alludere,
quae a sacerdote peraguntur. Facit ergo se
antistitem vel sacerdotem in evangelii ministerio,
qui populum, quern Deo acquirit, in sacrificium offerat:
atque hoc modo sacris evangelii mysteriis
operetur. Et sane hoc est christiani pastoris sacerdotium,
homines in evangelii obedientiam subigendo
veluti Deo immolare: non autem, quod
superciliose hactenus papistae iactarunt, oblatione
Christi homines reconciliare Deo. Neque tamen
ecolesiasticos pastores simpliciter hie vocat sacerdotes,
tanquam perpetuo titulo: sed quum dignitatem
efficaciamque ministerii vellet commendare
Paulus, hac metaphora per occasionem est usus.
Hic ergo finis sit evangelii praeconibus in suo munere,
animas fide purificatas Deo offerre. Quod postea
correxit Erasmus, sacrificans evangelium, non modo
improprium est, sed sensum quoque obscurat. Est enim
evangelium potius instar gladii, quo homines Deo in
victimas sacrificat minister. Subiungit, tales hostias
Deo acceptabiles esse: quod non tantum ad mioisterii
commendationem facit, sed etiam ad eximiam
eorum consolationem, qui se consecrandos tradunt.
lam quemadmodum veteres hostiae externis sanctificationibus
et lavacris Deo dicabantur: ita et istae
hostiae consecrantur Domino per spiritum sanctitatis,
cuius virtute intus opérante segregantur ab