volumes xlix. - Archive ouverte UNIGE

27 EPIST. PAULI AD ROMANOS 28
deiiciat praecipites. Ac similitudmem vitiorurn, quibus
laborant cum impietate comparando, cuius eos
supra accusavit, probat eos ita poenas iusto Dei
iudicio pendere. Nain quum nihil potius sit nobis
nostro honore, haec summa est caecitas, ubi non
dubitamus in nos ipsos esse contumeliosi. Quare
convenientissima est poena irrogato divinae maiestati
probro. Id unum exsequitur usque ad finem
capitis, sed variis modis agitât, quod res indigebat
multa amplificatione. Hoc est igitur in summa quod
contendit, hinc apparere, non esse excusabilem
hominum erga Deum ingratitudinem, quod certis
documenti8 iram Dei saevire in se produnt. Nunquam
enim in tarn foedas cupiditates, belluarum
more, provolverentur, nisi infestum adversumque
sibi haberent Dei numen. Quum ergo passim
abundent pessimis flagitiis, exstare in illis colligit
divinae uitionis testimonia. Iam si haec nunquam
temere aut inique saevit, sed moderationem aequitatis
semper tenet: inde constare innuit quam certum
omnibus impendeat, nee minus iustum exitium.
De modo, quo Deus hominem in vitium tradit, minime
necessarium hoc loco texere longam quaestionem.
Oertum quidem est, non sinendo tantum et
connivendo ilium permittere homines prolabi : sed
iusto iudicio sie ordinäre, ut tum a propria concupiscentia,
tum a diabolo in eiusmodi rabiem agantur
et ferantur 1 ). Ideo tradendi voce utitur, ex
perpetuo scripturae more: quam vocem nimis violenter
torquent qui sola Dei permissione in peccatum
agi nos putant. Nam ut minister irae Dei est
Satan et quasi carnifex, ita non dissimulatione, sed
mandato iudicis in nos armatur. Neque tarnen ideo
aut crudelis Deus, aut nos innoxii, quando aperte
ostendit Paulus, nos non aliter addici in eius potestatem,
quam si tali poena digni simus. Tantum id excipiamus,
peccati causam a Deo non provenire: cuius
radices in peccatore ipso perpetuo resident. Illud
enim verum esse oportet: Perditio tua, Israel: in
me tantummodo auxilium tuum. Quum cordis humani
cupiditates cum immunditia coniungit, tacite
innuit quos partus cor nostrum generet, ubi semel
relictum est sibi. Particula, in se ipsis, emphaseos
non caret: significantius enim exprimit quam
profundas et ineluibiles ignominiae notas corporibus
suis inusserint.
25. Qui transmutaverunt. Rationen), licet aliis
verbis, non tarnen diversam a supradieta repetit:
quo melius animis infigat. Dum Veritas Dei in
mendacium mutatur, obliteratur eius gloria: iustum
est igitur, omni genere ignominiae eos respergi qui
et suum Deo honorem detrahere, et probrum irrogare
conati sunt.
Et coluerunt. Ut duo verba uni syntaxi adap-
») exagitentur. ') derivetur et
tarem, sic reddidi. Idololatriae flagitium proprie
notât. Creaturae enim dari honor, religionis causa,
non potest quin a Deo indigne et per sacrilegium 1 )
transferatur : frustraque excusatur propter Deum
imagines coli: quando hune cultum non agnoscit,
nec sibi acceptum fert Deus. Et omnino tune non
colitur verus Deus, sed factitius, quem sibi caro
somniavit. Et quod subditur qui estbenedictus,
in maiorem idoloatrarum ignominiam dictum
interpreter, in hune sensum, Quem solum
honorari, adorarique oportuit, et cui fas non fuit
quidquam vel minimum auferri.
26. Prqpterea tradidit illos Deus. Telut interposita
parenthesi redit ad id quod prius coopérât
de ultione Domini: ac primum specimem affert in
horrendo facinore praeposterae veneris: unde constat
non prostitutos modo fuisse in beluinas cupiditates,
sed infra bestias prorupisse, quum totum
naturae ordinem everterint. Deinde enumerat longam
vitiorum seriem, quae quum saeculis omnibus
exstiterunt, turn vero passim regnabant licentissime.
Nec refert quod non laborabant singuli tanta vitiorum
colluvie: nam in vuigari hominum turpitudine
taxanda satis est, si ad unum omnes recognoscere
aliquem naevum coguntur. Sic ergo habendum
est, Paulum hic ea flagitia perstringere, quae et
saeculis omnibus vulgaria fuerant, et ea potissimum
aetate erant passim conspicua. Nam ilia, quam
brutae peeudes abominantur, spurcitia mirum quantopere
tum divulgata esset: alia vero popularia
erant. Deinde eum cataloguai scelerum recensere,
in quo Universum hominum genus comprehendatur.
Nam etsi non omnes vel homieidae sunt, vel fures,
vel adulter! : nemo est tarnen qui non deprehendatur
aliquo vitio inquinatus. Passiones ignominiae
vocat, quae hominum etiam opinione sunt pudendae.
Respondent autein Dei inhonorationi.
27. Quam deeuit erroris mercedem. Excaecari
enim merentur, ut obliviscantur sui, nec quid sibi
conveniat videant, qui ad oblatam Dei lucem oculos
clauserunt sua malignitate, ne gloriam eius conspicerent:
denique ut caecutiant in meridie, quos non
puduit exstinguere (quantum in se erat) Dei gloriam,
quae sola nos illustrât.
28. Et quemadmodum non probaverunt. Observanda
in verbis allusio, quae aequam peccati et poenae
relationem eleganter indicat. Quia non probaverunt
permanere in Dei cognitione, quae sola mentes
nostras ad rede sapiendum dirigit, perversam illis
mentem dedit Dominus, quae nihil iam probare
posset. Quod autem ait non probasse, perinde est
ac si diceret, cognitionem Dei non esse persequutos
quo debuerant studio, sed cogitationem potius suam
data opera a Deo avertisse. Signifioat ergo eos