volumes xlix. - Archive ouverte UNIGE

185 CAPUT IX. 186
ad mortem destinati sint qui pereunt. Quare
apostolus rursum descendit ad anthypophoras, quia
videbat impioruni ora non posse contineri quin
plenis buccis Dei iustitiam allatrarent. Ac eorum
quidem affectum eleganter exprimit. Nam propria
defensione non contenu, Deum suo loco reum
8ubiiciunt: deinde postquam damnationis suae culpam
in eum derivarunt, adversus tantam eius potentiam
indignantur. Coguntur quidem dare manus,
sed frementes, quod resistere nequeant 1 ): ac damnationem
8 ) tribuentes tyrannidis quodammodo insimulant.
Sicuti sophistae in scholis suis de absoluta (quam
vocant) eius iustitia perinde garriunt ac si iustitiae
suae oblitus vim sui imperii, perverse omnia miscendo,
experiri vellet. Sic igitur hoc loco 3 ): Quid
habet causae cur nobis irascatur? quum nos tales
formaverit, quum pro suo nutu agat quo libuerit:
quid aliud nos perdendo quam opus suum in nobis
ulciscitur? Neque enim nostrum est cum eo belligerare:
ut maxime repugnemus, ipse tarnen superior
evadet. Ergo et iniquum erit iudicium, si nos
perdat: et effraenis est potestas, qua nunc in nos
abutitur. Quid autem ad haec Paulus?
20. 0 homo, tu qui es. Quia graece participium
habetur, potest etiam legi in praesenti, qui disceptàs,
vel contendis, vel litigas ex adverso: quia hoc
graeca voce exprimitur, in nunc sensum : Tu qüis es,
qui disceptationem cum Deo suscipis: sed non multum
diverso sensu. Hac priore responsione nihil
aliud quam improbitatem illius blasphemiae retundit
argumento ab hominis conditione sumpto. Alteram
mox subiiciet, qua Dei iustitiam ab omni criminatione
vendicabit. Hoc quidem patet, nullam Dei arbitrio
causam superiorem adduci. Quum in promptu
solutio esset, ex iustis rationibus pendere discrimen:
cur hoc compendio non usus est Paulus, sed Bei voluntatem
in summo gradu locavit, ut nobis pro causis
omnibus una sufficiat ? Certe si falsa fuisset obiectio,
Deum reprobare vel eligere pro suo arbitrio quos vel
favore non dignatur, vel quos gratuito amat, refutatio
non fuisset a Paulo neglecta. Obiiciunt impii, reatu
eximi homines, si in eorum salute vel exitio primas
partes tenet Dei voluntas. An negat Paulus? imo
sua responsione confirmât, Deum quod visum est de
hominibus statuer e: frustra tarnen ac furiose insurger e
homines ad litigandum, quia figmentis suis Deus
quamcunque voluerit sortem iure suo assignat. Qui
vero destitutum ratione Paulum ad obiurgationem
confugisse aiunt, gravem spiritui sancto contumeliam
irrogant. Nam quae ad Dei aequitatem asserendam
l _) Quemadmodum videmus in Saule exemplum. Non sine
ingenti indignatione audit regnum sibi ereptum iri e manibus,
sed exprobrandi causa respondet: Dominus est, faciat quod
•visum fuerit.
2 ) lege: dominationem, quod im plerisque editionibus exstat.
3 ) adde: impii, quod perperam omissum est.
Ccdvini opera. Vol. XLIX.
factura eranf, et ad manum illi suppetebant, initio
producere noluit, quia apprehendi non poterant.
Imo et secundam ratioaem sic temperabit ut non
plenam defensionem susoipiat: sed ita Dei iustitiam
demonstret, si religiosa humilitate et .reverentia a
nobis expendatur. Quod ergo maxime conveniebat,
monet hominem suae conditionis, ac si diceret:
Quum homo sis, terram ac cinerem te agnoscas: cur
ergo contendis cum Domino de re, cui intelligendae
nequaquam par es? In summa, non quod dioi
poterat, sed quod ruditati nostrae expediebat, attulit
apostolus. Fremunt superbi Jwmines, quod Paulus
arcano Dei consüio reprobari vel eligi homines non
negans, causam nullam afferat, saneti 1 ) vero spiritus
Dei ratione destüutus obmutescat: ac non potius suo
silentio moneat, mysterium quod non capiunt mentes
nostrae, reverenter adorandum, atque ita curiositaiis
humanae proterviam compescat. Sciamus itaque Deum
a loquendo non alium in finem supersedere, nisi quia
immensam sapientiam suam modulo nostro comprehendi
non posse videt, ideoque infirmitati nostrae parcens
ad modestiam et sobrietatem nos invitât.
Num dicet fictile. Videmus hue Paulum semper
insistere, ut voluntas Dei, quamquam nos lateat eius
ratio, iusta habeatur. Fraudari enim suo iure ostendit,
nisi de suis creaturis libère statuât quod visum
est. Durum hoc multorum auribus videtur. Sunt
etiam qui Deum magno probro exponi causantur si
taie ei defertur arbitrium. Quasi vero cum suo fastidio
meliores sint theologi quam Paulus, qui liane statuit
humilitatis regulam fidelibus, ut Dei potentiam suspiciant,
non autem aestiment e suo iudicio. Appositissima
autem similitudine istam cum Deo litigandi arrogantiam
reprimit, in qua videtur allusisse potius ad
les. 45, 9, quam ad 1er. 18, 6. Nihil enim apud
Ieremiam docetur quam Israelem esse in manu
Domini, ut possit propter eius scelera ipsum penitus
conterere, non secus ac figulus vas testaceum. At
Iesaias altius'conscendit: Vae, inquit, qui contradicit
fictori suo, testae nimirum cum figulo luti contendenti.
Numquid diect lutum figulo suo, quid
facia ? etc. Ft certe non est cur se testaceo vasi praeferai
mortalis homo ubi se cum Deo comparât. Neque
tarnen valde in applicando ad praesentem causam
testimonio illo laborandum est: quando Paulus alludere
duntaxat ad prophetae verba voluit, quo plus
ponderis haberet similitude
21. Annon habet potestatem figulus? Ratio cur
non debeat figmentum cum fictore suo contendere:
quia fictor nihil facit nisi ex iure suo. Per vocem
potestatis non intelligit suppetere virtutem ac robur
figulo ut pro libidine agat: sed optimo iure hanc
facultatem ei competere. Neque enim vult Deo
asserere potestatem aliquam inordinatam: sed quae
') lege: quasi
15