Inhoud 65-78 HW Singor Africa Romana: een overzicht 79 ... - Tresoar

af tijdens de 3de eeuw. Dit kwam vooral omdat Rome zich steeds meer ontwikkelde tot
een wereldmacht; hierdoor nam het wantrouwen tussen beide grootmachten toe en uiteindelijk
leidde dit tot de Eerste Punische oorlog (264-241 v.Chr.).
De Punische Oorlogen
Het verloop van de 'Punische' oorlogen is ons voornamelijk bekend dankzij een aantal
klassieke auteurs, die vanuit het standpunt van de overwinnaar schreven. Hoe de Carthagers
zelf de confrontaties met Rome ervoeren, is helaas onbekend. De uitgebreide Punische
literatuur is immers vrijwel volledig verloren gegaan: de papyri zijn met de stad in rook
opgegaan, ofwel zijn ze nadien verdwenen. Het enige wat wij over hebben, zijn duizenden
inscripties. Zij bieden gestandaardiseerde teksten van funeraire en openbare aard.
Tijdens de Eerste Punische Oorlog slaagden de Romeinen er in om Sicilië aan
Carthago te onttrekken. Bovendien werden de Carthagers verplicht de eilanden gele-
gen tussen Sicilië en Italië op te geven en een schadevergoeding te betalen. Door de
economische crisis waarin Carthago na de oorlog verkeerde, kon het zijn huurlingen
niet betalen en die kwamen vervolgens in opstand. Bovendien ontstond een bloedige
oorlog van opstandige handelaars en een uitgebuite inheemse bevolking, de Libiërs,
tegen de Carthaagse overheid. De Romeinen benutten deze kans om Sardinië in te
nemen. Uiteindelijk slaagde de Carthaagse strateeg Hamilcar Barca erin om de rust te
herstellen.
Hamilcar trok daarop samen met zijn zoon Hannibal naar Spanje, vooral om
nieuwe inkomsten te verkrijgen uit de zilvermijnen daar. In 219 v.Chr. gaf Hannibal de
Romeinen echter een casus belli door een stad aan de Spaanse oostkust die bondgenoot
was van Rome in te nemen. Het resultaat was een tweede conflict tussen de twee
grootmachten, dat bijna twintig jaar zou duren.
De laatste en beslissende jaren van die Tweede Punische Oorlog werden uitge-
vochten in Afrika zelf. Uiteindelijk werd Hannibal in 202 v.Chr. verslagen bij Zama
door Publius Cornelius Scipio ‘Africanus’. Het vredesverdrag hield voor Carthago zware
voorwaarden in: Carthago behield enkel zijn Afrikaans territorium. Bovendien moch-
ten de Carthagers geen oorlog voeren zonder de toestemming van de Romeinse senaat.
De stad verloor dus Spanje, moest verder ook afstand doen van haar vloot (behalve tien
schepen) en olifanten, gijzelaars geven, en een zeer zware schadevergoeding betalen.
De vijftig jaar van vrede na de Tweede Punische Oorlog maakte de stad desondanks een
ware bloeiperiode door die archeologisch duidelijk geattesteerd is.
Opgravingen
De eerste grootschalige, wetenschappelijke onderzoekingen in Carthago begonnen in
1972, toen de Tunesische regering en de UNESCO een internationale campagne lan-
ceerden ter behoud van de antieke stad. De opgravingen leidden tot een enorme
kennistoename van zowel de Punische als de Romeinse stad. Vooral voor het
beeld van het hellenistische Carthago bleken deze opgravingen van groot belang.
Uit de archeologische bevindingen blijkt dat Carthago in de 4de-2de eeuw v.Chr.
uitgroeide tot een grote stad met een toppunt van bloei in de laatste vijftig jaar van
zijn bestaan. Dit gegeven stemt overeen met de beschrijving van Carthago na de
Tweede Punische Oorlog door Appianos in zijn Romeinse geschiedenis (VIII, X.67).
Daaruit blijkt dat het beeld dat de stad na de nederlaag in verval zou zijn geraakt, dus
helemaal niet opgaat dit wordt ook door verschillende recente opgravingen bevestigd.
Zo ontstonden in deze periode de grote militaire en handelshavens die vandaag nog
zichtbaar zijn in het landschap. Het betreft twee kunstmatig aangelegde structuren:
enerzijds de ronde lagune die in de laat-Punische periode functioneerde als militaire