Inhoud 65-78 HW Singor Africa Romana: een overzicht 79 ... - Tresoar

gangers niet alleen wilde amuseren of ontroeren of pronken met zijn kennis van het
klassieke Grieks en de literaire traditie, maar zijn tijdgenoten vooral wilde laten zien
hoe hij de nieuwe tijd ervoer.
Palladas was een grammaticus, een aanduiding die gewoonlijk met 'school-
meester' wordt vertaald, maar nauwkeuriger kan worden omschreven als 'leraar bij
het voortgezet onderwijs'. Het is een positie die zeker enige status had, al haalde die
het niet bij die van de retor, die met een hoogleraar bij ons te vergelijken was. Toch
ging Palladas wel met retoren om zoals blijkt uit het volgende epigram:
'Ik was bij je uitgenodigd, retor, en al liet ik verstek gaan,
dank voor de eer, onze vriendschap heeft 't geen kwaad gedaan.
Al speelt eten natuurlijk geen rol voor de geest,
vereerd zijn is wel altijd zijn lievelingskost geweest.' (9.176)
Uit een ander epigram blijkt dat Palladas getrouwd was en kinderen had. Hij had ook
een slaaf waaruit men kan opmaken dat hij niet geheel onbemiddeld was. Toch heeft
hij zich vaak beklaagd over zijn geldgebrek; er moet dus een fase in zijn leven zijn
geweest dat het hem minder goed is gegaan. Dateren die klachten uit zijn latere
jaren, of moeten we ze aan het begin van zijn carrière plaatsen? Het eerste lijkt het
waarschijnlijkst, omdat de andere epigrammen nog onbezorgd amusant zijn en weinig
onbehagen en ernst laten zien. Wel ontbreken dan al de charmante tafereeltjes, de
grafschriften en de ondeugende liefdesgedichten, zoals we die uit de 3de tot 1ste eeuw
v.Chr. kennen. Palladas' epigrammen gaan over het leven als leraar - die door hem
wordt beschreven als iemand ‘die het bij Serapis [heeft] verbruid’ - en over de last van
het dagelijks bestaan. Praalhanzen, praatjesmakers en politici moeten zijn scherpe
pen vrezen.
'Door het leraarsleven werd Achilles'woede
de oorzaak van de armoede
die mijn bestaan is gaan verzieken.
O was ik maar met de Grieken
aan die befaamde wrok vergaan,
voor ik jammerlijk van honger stikte
en crepeerde aan dat leraarsbestaan!
Omdat Agamemnon Briseïs pikte
en Paris Helena had geschaakt,
ben ik aan de bedelstaf geraakt.' (9.169)
De vrouw moet het herhaaldelijk ontgelden.
'De vrouw is de grootste aller plagen,
al weet ze ons twee keer te behagen:
bij de eerste keer en bij de laatste eer.' (11.381)
Godsdiensttwisten
Het vermoedelijk latere werk is ernstiger van toon en inhoud. Het heeft Palladas een
naam als aartspessimist opgeleverd. Nu had hij aanleiding genoeg om zich zorgen te
maken. Nadat de vervolgingen van de christenen waren gestaakt, konden die hun
ambities gemakkelijker ontplooien. De grootste vijand van de christenen was evenwel
niet het heidendom, dat nauwelijks enige organisatie kende, maar de eigen verdeeld-