Van de schaduw des doods tot een licht ten leven - CBS

In 1926 had de minister van Binnenlandse Zaken per circulaire een uitgebreidere
vraagstelling op de doodsoorzaakverklaringen geïntroduceerd. Omdat de daarop
voorkomende formuleringen van primaire, secundaire en concomiterende ziekte,
die tot het overlijden had geleid, niet goed begrepen werden door de artsen en om
tegemoet te komen aan de bezwaren van veel artsen tegen het min of meer openbaar
zijn van de doodsoorzaakverklaring, werd per 1 januari 1927 een nieuw systeem van
doodsoorzaakverklaringen ingevoerd. Dit systeem bestond, zoals eerder vermeld,
uit twee delen: een verklaring van overlijden (met opgave van verkorte doodsoorzaak),
het zogenaamde A-briefje, en de apart in te vullen geheime, uitgebreide
doodsoorzaakverklaring (doodsbriefje B). Het A-briefje was feitelijk de verklaring
van overlijden met vermelding van de doodsoorzaak, zoals in gebruik vóór 1926.
Het systeem werd per circulaire ingevoerd door de minister van Binnenlandse
Zaken, die een wettelijke regeling niet nodig achtte (CBS, 1927a).
Bij ministeriële beschikking (Stcrt van 17 juni 1936, no 116) werd met ingang van
1 januari 1937 een nieuw model voorgeschreven voor de geheime doodsoorzaakverklaring
(B-brief) die door de arts ingevuld moest worden.
Voor 1939 werd het model voor de B-brief wederom gewijzigd per ministeriële
beschikking (Stcrt van 29 november 1938, no 231).
Met ingang van 1 januari 1941 werd bij beschikking van 29 november 1940 (Stcrt van
4 december 1940, no 237) nogmaals een nieuw model van de geheime doodsoorzakenverklaring
(B-brief) vastgesteld en voorgeschreven.
Met de invoering begin 1950 van de zesde revisie van de internationale classificatie
van doodsoorzaken, waarin voor het eerst ook een internationaal te gebruiken
model van de doodsoorzaakverklaring werd voorgeschreven, werd ook in Nederland
een nieuw, overeenkomstig model van de doodsoorzaakverklaring vastgesteld
en voorgeschreven (Ministeriële Beschikking van 27 mei 1950, Stcrt no 105),
ingaande 1 januari 1950. Met ingang van 1950 werd daarmee de Nederlandse doodsoorzaakverklaring
gelijkvormig aan het internationaal afgesproken model.
Bij ministeriële beschikking van 27 november 1956 (Stcrt 1956, 244) stelt de minister
van Sociale Zaken en Volksgezondheid een nieuw model van de B-brief vast en
bepaalt dat de B-brieven rechtstreeks naar de medisch ambtenaar van het CBS
gestuurd moeten worden. Reeds in 1957 wordt bij ministeriële beschikking van
10 augustus (Stcrt 163) een nieuw (inhoudelijk ongewijzigd) model van de B-brief
vastgesteld, vrijwel zeker omdat in de beschikking van 27 november 1956 een drukfout
stond bij een verwijzing (‘vanwege technische onvolkomenheden’ heet het in
het Jaarverslag van de Centrale Commissie voor de Statistiek over 1957 (CCS, 1958)).
Door het inwerkingtreden van de Wet op de lijkbezorging op 1 april 1956 kreeg ook
het A-briefje (de overlijdensverklaring, vanaf nu zonder vermelding van de doodsoorzaak)
voor het eerst een wettelijke basis. De vorm en inhoud van de A-brief staan
in de Wet op de lijkbezorging vermeld.
Van de schaduw des doods tot een licht ten leven 27