Van de schaduw des doods tot een licht ten leven - CBS

overige hoofdstukken van de ICD, zoals ‘congenitale afwijkingen’, ‘oorzaken van
perinatale morbiditeit en mortaliteit’ of ‘complicaties van zwangerschap, bevalling
en postnatale periode’. Feitelijk werden de doodsoorzaken van doodgeborenen
vanaf toen op dezelfde wijze en met dezelfde classificatie gecodeerd als die van kinderen
die (kort of wat langer na) de geboorte en aangifte overleden waren.
Perinatale gegevens
De blijvende internationale belangstelling voor de doodsoorzaken van de levend- of
doodgeborenen in de perinatale periode, leidde ertoe dat bij de revisie van de ICD in
1975 een doodsoorzakenformulier, speciaal voor sterfte in de perinatale periode
werd aanbevolen. Op dit formulier konden de ziektes of aandoeningen van het kind
of de foetus, de ziektes gelegen bij de moeder en de omstandigheden rond de geboorte,
die tot de dood hadden geleid, afzonderlijk ingevuld worden. In Nederland
is dit deel van het doodsoorzakenformulier niet overgenomen.
ICD-10
Van 1979 tot en met 1995 is de sterfte in Nederland gecodeerd volgens de ICD-9 en
bijbehorende richtlijnen. Vanaf 1996 hanteert het CBS de ICD-10. In strikte zin is
hierbij sprake van een grotere trendbreuk dan normaal, omdat meerdere ICD-9
codes niet één op één vergelijkbaar zijn met ICD-10 codes (CBS, 2004a, p. 33). De
basis-structuur van de ICD is behouden maar het verschil zit vooral in de grotere
detaillering die mogelijk is, vaak op het 4-cijferniveau, soms tot op het 5-cijferniveau.
De tienjaarlijkse herzieningen van de ICD hebben in zijn algemeenheid geleid tot
een zekere trendbreuk. Vaak worden ‘oude’ codes gesplitst, worden nieuwe ziektes
aan de classificatie toegevoegd en veranderen ziektes van hoofdindeling (hoofdstukken
of onderdelen daarvan).
Afgezien van de toevoegingen kan in principe de nieuwe indeling vrijwel altijd vertaald
worden naar de oude classificatie. Bij de invoering van een herziene classificatie
werd vaak, zeker vóór de Tweede Wereldoorlog, een vertaalsleutel van de
nieuwe naar de oude classificatie gegeven, bij de publicatie van de jaarstatistiek van
de sterfte naar doodsoorzaken.
In 1976 is op beperkte schaal dubbelgecodeerd: de sterftecijfers zijn zowel volgens
de oude (ICD-7) als volgens de nieuwe (ICD-8) classificatie gecodeerd. Op deze
wijze werd geprobeerd meer (kwantitatief) inzicht te verkrijgen in de verschillen
tussen beide classificaties en getracht meer consistente vergelijkingen in de tijd
mogelijk te maken (CBS, 1977).
Voor de meer recente herzieningen zijn computerprogramma’s beschikbaar om de
nieuwe codes tot die van de oude classificatie te herleiden.
Vaak duurt het nog enkele jaren voor een bepaalde, internationaal geaccordeerde
revisie daadwerkelijk uitkomt en gebruikt wordt. Om de internationale vergelijk-
46 Centraal Bureau voor de Statistiek