Van de schaduw des doods tot een licht ten leven - CBS

De te gebruiken formulieren (w.o. het doodsoorzakenfomulier) worden vastgesteld
door de minister van VWS, na consultatie van betrokken partijen.
Het gebruik van de Internationale Classificatie van Doodsoorzaken (ICD) is verplicht
krachtens een besluit van de World Health Assembly, waarvan Nederland
deel uitmaakt en welke conventie Nederland ondertekend heeft.
Noten in de tekst
1) Volgens Neurdenburg (1929, p. 30) was de bewerking van de doodsoorzaken
volgens art. 8 van de Wet Geneeskundig Staatstoezicht, 1865 Stb 58, opgedragen
aan de (hoofd)inspecteurs van het Geneeskundig Staatstoezicht. Van Poppel
herhaalt dit. Maar volgens art. 8 moet de Inspectie jaarlijks aan de Koning verslag
uitbrengen van de werkzaamheden en bevindingen van onderzoekingen, waarbij
de vorm nog niet is vastgelegd. Aangezien de inspecteurs zelf aangaven behoefte
te hebben aan statistische gegevens over de doodsoorzaken in Nederland,
ligt het ook wel voor de hand dat ze deze gegevens, die hun bij wet verplicht
worden toegezonden, bewerken om hun werk goed te kunnen uitvoeren.
Blijkens de Jaarverslagen van de Inspectie sedert 1867 doen ze dit ook. Maar niet
gezegd kan worden dat dit hun krachtens art. 8 is opgedragen.
2) Hier wordt niet de term persoonskaart gebruikt om verwarring met het in 1940
ingevoerde persoonskaartenstelsel te voorkomen.
3) Tot 1 januari 1957, bij de invoering van de nieuwe Gezondheidswet (1956, Stb 51)
konden via een speciale regeling voor Amsterdam, de B-formulieren ook door
geneeskundige ambtenaren in Amsterdam geopend en gecodeerd worden (CBS,
1956).
4) Met vele andere landen heeft ook Nederland de definitie van foetale sterfte (een
betere term dan ‘doodgeboorte’of ‘doodgeborene’) aanvaard, maar met het
voorbehoud dat waar in de WHO-definitie sprake is van ‘ongeacht de
zwangerschapsduur’ in Nederland geldt dat levenloos aangegevenen na een
zwangerschapsduur van minder dan 28 weken buiten de officiële cijfers over geboorte,
doodgeboorte en sterfte werden gelaten. De overweging was daarbij dat
bij die grens een zo goed mogelijke internationale vergelijkbaarheid verkregen
kon worden (CBS, 1958).
5) Waarom voor deze constructie gekozen is en wat de juridische consequenties
zijn, is onduidelijk. In iedere Gezondheidswet (of opvolger) wordt geregeld dat
de doodsoorzaakverklaringen opgestuurd moeten worden aan de Hoofdinspectie
van de Volksgezondheid (of opvolger Inspectie van de Gezondheidszorg) en
evenzovele malen wordt vervolgens in een Ministeriële beschikking geregeld
dat ze rechtstreeks aan het CBS moeten worden opgestuurd.
6) In 1927 was al eerder een poging gedaan zogeheten secundaire doodsoorzaken
te analyseren voor de sterfte aan influenza over december 1926 (CBS, 1927b, 1,
p. 1–4).
Van de schaduw des doods tot een licht ten leven 73