Onderzoek naar het effect van akkerranden op functionele ...

More documents

Recommendations

Info

Onderzoek naar het effect van akkerranden op functionele biodiversiteit en natuurlijke plaagbeheersing Zweefvliegen, gaasvliegen en lieveheersbeestjes reageren functioneel en numeriek op een bepaalde prooisoort zodra de densiteit ervan toeneemt. Deze natuurlijke vijanden die een voorkeur hebben voor bladluizen, reguleren de afvlakking van de toename aan plaaginsecten of spelen een rol in de preventie ervan indien de polyfage predatoren tekort hebben geschoten (van Wingerden et al., 2004). Zweefvliegen vertonen bovendien een snelle numerieke respons op toenemende luisaantallen in graan en nemen terug af zodra de aantallen bladluizen afnemen (Chambers & Adams, 1986). Deze respons vinden we ook terug in het populatieverloop op het tarweveld in Vlissegem. Lieveheersbeestjes daarentegen reageren trager op toenemende luisaantallen en bereiken hun hoogste dichtheid nadat de bladluizen al zijn teruggelopen (Barlow & Dixon, 1979). Ook deze negatieve relatie tussen luis- en predatoraantallen zien we hier in Figuur 3.5, vooral op 10 en 45 m van de rand. In 2006 werd in het FAB1-project de relatie tussen de afstand tot verschillende typen akkerranden en de ontwikkeling van luis en natuurlijke vijanden (Scheele et al., 2007). Bij dit onderzoek in graan- en aardappelpercelen werden geen afstandeffecten gevonden van de bloemenranden. Hierbij werd bemonsterd tot een afstand van maximaal 45 m van de randen. In het FAB2-project werd aangetoond dat de dichtheid aan natuurlijke vijanden in akkers hoger is dichter bij specifieke bloeiende akkerranden dan op grotere afstand in het perceel (de Geus et al., 2010). Hierbij werd bemonsterd op 200 m brede percelen zodat men ook op afstanden van meer dan 100 m kon monitoren. De conclusies uit dit veldonderzoek zijn dat in uien vooral zweefvliegen en gaasvliegen worden gestimuleerd tot op een afstand van minimaal 30 tot 60 m. In aardappelen zou de invloed van een bloemenrand op de natuurlijke vijanden zich over minimaal 70 m uitstrekken. Dergelijke relatie werd echter niet aangetoond voor de plaagdichtheden. In een Brits onderzoek waarbij bladluizen in tarwe werden bemonsterd op percelen met en zonder kruidenrijke akkerranden op vier locaties, werd wel een significant effect van de bloemenrand waargenomen. Op de percelen met bloemenrijke akkerranden werd de bladluispopulatie voor 27 tot 75 % onderdrukt. De schadedrempel werd er bovendien nooit overschreden in tegenstelling op tot de helft van de controlepercelen. Hickman en Wratten (1996) toonden eveneens een onderdrukkend effect aan van bloemenstroken met Phacelia in tarwepercelen vergeleken met controlepercelen zonder deze stroken. Bij onderzoek op voldoende grote ruimtelijke schaal kan men dus een verhoogde effectiviteit aantonen van de natuurlijke bestrijding van bladluizen in graan. Zo besluiten ook Brewer en Elliott in een review artikel over biologische controle van graanluizen en de regulerende effecten van o.a. habitat manipulaties. Het perceel in Vlissegem voldoet op zich wel qua schaalgrootte om een afstandeffect van de rand na te gaan maar de omgeving van het perceel is wellicht te heterogeen. Samen met de bloemenrand zijn op het omringende bedrijfsareaal immers ook heel wat trioranden aangelegd met het oog op akkervogelbeheer. Ook in deze randen blijkt er een behoorlijke activiteit van vliegende natuurlijke vijanden (zie Fig. 3.2 en 3.3). De aanleg van deze randen draagt bovendien bij aan de vorming van een natuurlijk netwerk op het bedrijf waarin natuurlijke vijanden kunnen fourageren en overwinteren. Dit kan verklaren waarom er ook op grotere afstand van de bloemenrand veel natuurlijke vijanden worden waargenomen. In de Nederlandse landbouwgebieden zijn de percelen doorgaans veel uitgestrekter en spelen de landschapselementen op een veel grotere schaal. Reeds heel wat onderzoeken konden aantonen dat het omringende landschap een belangrijke rol speelt in de aanwezigheid van natuurlijke vijanden in de akkers maar er is nog onvoldoende kennis over de plaag – natuurlijke vijand interacties op bredere ruimtelijke schaal. Een vergelijking met referentiepercelen werd in dit project niet opgenomen omdat op slechts twee locaties wordt gemonitord. Het is immers belangrijk te beseffen dat de plaagdynamiek in het veld het resultaat is van complexe processen en interacties in en rond het veld die verschillen van tijd, plaats en omstandigheden. Effecten van één enkele factor, met name de bloemenrand, kunnen daarom enkel worden aangetoond bij voldoende aantal herhalingen en dus op meerdere velden en locaties. Daarnaast is meerjarige monitoring noodzakelijk om de effectiviteit van randenbeheer voor de plaagbestrijding zichtbaar te maken. 18
Onderzoek naar het effect van akkerranden op functionele biodiversiteit en natuurlijke plaagbeheersing Ondanks de overschrijding van de gangbare schadedrempels heeft de teler beslist niet in te grijpen. Half juli nam de bladluispopulatie in Vlissegem sterk af onder invloed van de natuurlijke vijanden en omdat vanaf het deegrijpe stadium de bladluizen ook opnieuw zoek gaan naar ander aantrekkelijker voedsel dan het rijpende graan. De daling vanaf half juli betreft dus een normaal, natuurlijke verloop van de bladluispopulatie. Figuur 3.6: Veldmonitoring van bladluizen en hun natuurlijke vijanden in wintertarwe met rechtsboven larve en pop van lieveheersbeestje en rechtsbeneden pop van gaasvlieg (Vlissegem, juli 2009) Op het tarweveld in St-Jan-in-Eremo werden de bladluizen voor de eerste maal geteld op 19 juni. Na een insecticidenbehandeling omstreeks begin juni en onder invloed van warm en droog weer nam de luizenpopulatie snel uitbreiding. Op 19 juni was gemiddeld al meer dan 90 % van de halmen bezet met 12 bladluizen per halm (zie Fig. 3.7). De schadedrempel van 20 à 25 % luisbezetting werd hier dus ook al in belangrijke mate overschreden. Verder bleek de aanwezigheid van de natuurlijke vijanden onvoldoende (gemiddeld slechts 0,3 natuurlijke vijanden op 10 bladluizen). Het aandeel natuurlijke vijanden blijkt dus relatief laag ondanks de grote hoeveelheid bloemen naast het perceel. De oorzaak hiervan ligt wellicht in de insecticidenbehandeling die uitgevoerd werd begin juni tegen het graanhaantje waarmee ook de bladluizen werden bestreden. Deze bestrijding is ook nadelig voor de natuurlijke vijanden, niet alleen omwille van een rechtstreeks afdodend effect maar ook omwille van het tijdelijk lagere prooi- of gastheeraanbod. Dit belemmert een goede populatieopbouw van de antagonisten welke van zeer groot belang is voor de natuurlijke bestrijding van bladluizen. Als gevolg van een behandeling met een breedwerkend middel vroeg in het seizoen kan de luizenplaag nadien heftiger zijn (van Alebeek, 2008). Eind juni was de bladluispopulatie nog verder toegenomen tot gemiddeld 16 bladluizen per halm. Niettegenstaande ook de natuurlijke vijanden terug in opmars kwamen, werd geoordeeld dat de toestand te sterk in het voordeel was van de koloniserende bladluizen. De teler heeft daarom beslist om op 3 juli opnieuw te behandelen met een insecticide tegen bladluizen. Hierna werd de plaagdichtheid niet verder meer opgevolgd op het perceel. 19
Page 1 and 2: test ONDERZOEK NAAR HET EFFECT VAN
Page 3 and 4: Inhoudsopgave Onderzoek naar het ef
Page 5 and 6: Dankwoord Onderzoek naar het effect
Page 7 and 8: Onderzoek naar het effect van akker
Page 15 and 16: gemiddeld aantal per val gemiddeld
Page 19: Gemiddeld aantal bladluizen per hal
Page 47 and 48: Graanhaantje Onderzoek naar het eff
Page 49 and 50: Bladluizen Onderzoek naar het effec
Page 71 and 72:
Onderzoek naar het effect van akker
Page 73 and 74:
Gemiddeld aantal per val gedurende
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
ROOFWANTSEN Onderzoek naar het effe
Page 81 and 82:
Page 83 and 84:
Page 85 and 86:
Page 87 and 88:
Gemiddeld aantal bladluizen per hal
Page 89 and 90:
Page 91 and 92:
Page 93 and 94:
Page 95 and 96:
Page 97 and 98:
Page 99 and 100:
Page 101 and 102:
Page 103 and 104:
Page 105 and 106:
Page 107 and 108:
Page 109:
show all

Onderzoek naar het effect van akkerranden op functionele ...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?