Onderzoek naar het effect van akkerranden op functionele ...

Onderzoek naar het effect van akkerranden op functionele biodiversiteit en natuurlijke plaagbeheersing
Onderzoek naar het effect van akkerranden op functionele
biodiversiteit en natuurlijke plaagbeheersing
EINDR A P P O R T M A A R T 2 0 1 2
1. DOEL EN SITUERING OPDRACHT
In geheel Vlaanderen zijn er gebieden waar verschillende beheersobjecten gesloten zijn (bv.
akkerranden, KLE‟s, …) met verschillende teelten en met verschillende beheerders. Het sluiten van
beheersovereenkomsten levert voor een beheerder naast de financiële beheersvergoeding in een aantal
situaties ook indirecte voordelen op, zoals een lagere ziekte insleep op de rest van het perceel. Dit
wordt ook geregeld medegedeeld door landbouwers aan de bedrijfsplanners tijdens plaatsbezoeken in
West-Vlaanderen. M.a.w. door het creëren van natuurlijke buffers (randen, houtkanten, heggen,
erosiestroken...) met beheersovereenkomsten kan deze natuurvriendelijke singel resulteren in een
natuurlijk verweer tegen ziekten en plagen. Dit biedt kansen voor de landbouwer om de inzet van
bestrijdingsmiddelen op de aangrenzende percelen terug te dringen.
Tijdens voorlichtingsvergaderingen aan potentiële beheerders en tijdens directe contacten met
landbouwers, krijgen VLM medewerkers echter dikwijls andere signalen, met name dat men door de
aanleg van natuurlijke bufferstroken op een perceel juist meer problemen zou krijgen met insleep van
onkruiden, ziekten en plagen. Dit is voor een aantal potentiële beheerders één van de argumenten om
niet in te stappen.
Met dit project willen we demonstreren hoe een aangepast randenbeheer gericht op het stimuleren van
de ‟functionele agrobiodiversiteit‟ (FAB) praktisch haalbaar is en welke voordelen het oplevert voor de
boer, het landschap en het milieu. FAB is de natuurlijke soortenrijkdom die deel uitmaakt van het
landbouwproductiesysteem en die een nuttige functie heeft binnen dit systeem. In deze context betreft
het de functie van natuurlijke plaagbestrijding. Akkerranden zijn waardevol voor natuur en landschap en
dragen bij aan het verbeteren van de waterkwaliteit. Maar de focus in dit project ligt op het potentiële
voordeel voor de boer, met name een verminderd bestrijdingsmiddelengebruik. Diverse pilootprojecten
in Nederland toonden reeds aan dat de aanleg van akkerranden een goed middel is om het aantal
bespuitingen in de graan- en aardappelteelt tot een minimum te beperken.
De ambities voor dit project zijn:
• landbouwers via demonstatie overtuigen van de (indirecte) positieve effecten van
perceelsranden en hun kennisniveau verhogen om op termijn een mentaliteitsverandering te
bewerkstellingen (bv. in het sproeigedrag voor percelen waar objecten met
beheersovereenkomsten zijn gesloten);
• het kennisniveau van bedrijfsplanners en andere adviseurs op een hoger peil brengen zodat
terreindossiers met meer inhoud begeleid kunnen worden. Door een betere gerichte begeleiding
kunnen de natuurwaarden en het effect van BO gevoelig verbeterd worden.
Deze studie kadert in het Europees project “Solabio” (Soorten en Landschap als dragers voor
biodiversiteit). De hoofddoelstelling van dit project is de toename van de biodiversiteit en het herstel van
waardevolle landschappen in de grensregio Vlaanderen-Nederland te stimuleren.
5