Net Werk voor de Geschiedenis van Hygiëne en Milieu, 1994-1996 ...
Net Werk voor de Geschiedenis van Hygiëne en Milieu, 1994-1996 ...
Net Werk voor de Geschiedenis van Hygiëne en Milieu, 1994-1996 ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
11<br />
12<br />
hoofdstukk<strong>en</strong> zijn ontstaan die<br />
zelfstandig zijn te lez<strong>en</strong>. Sam<strong>en</strong> met<br />
<strong>de</strong> talloze fraaie illustraties <strong>en</strong> het<br />
ontbrek<strong>en</strong> <strong>van</strong> al te veel moeilijke<br />
term<strong>en</strong> zorgt dit er<strong>voor</strong> dat het boek<br />
gemakkelijk toegankelijk is. De aanpak<br />
heeft echter ook forse na<strong>de</strong>l<strong>en</strong>.<br />
Het grootste probleem is dat <strong>de</strong><br />
afstemming tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong> hoofdstukk<strong>en</strong><br />
slecht is. Sommige thema’s wor<strong>de</strong>n<br />
in drie hoofdstukk<strong>en</strong> behan<strong>de</strong>ld, <strong>en</strong><br />
dat is <strong>voor</strong>al bij <strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong> keer erg<br />
stor<strong>en</strong>d. Vervel<strong>en</strong><strong>de</strong>r is echter dat <strong>de</strong><br />
tekst<strong>en</strong> in <strong>de</strong> verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> hoofdstukk<strong>en</strong><br />
elkaar soms teg<strong>en</strong>sprek<strong>en</strong>.<br />
E<strong>en</strong> niet onbelangrijke kwestie als<br />
<strong>de</strong> invloed <strong>van</strong> Th ijsse wordt door<br />
verschei<strong>de</strong>ne auteurs behan<strong>de</strong>ld,<br />
maar <strong>de</strong> conclusie is niet overal gelijk.<br />
In <strong>de</strong> hoofdstukk<strong>en</strong> over popularisering<br />
<strong>en</strong> educatie wordt er aan<br />
getwijfeld of Th ijsse het grote publiek<br />
bereikte, terwijl dit in an<strong>de</strong>re<br />
hoofdstukk<strong>en</strong> als onproblematisch<br />
uitgangspunt wordt geponeerd. Ook<br />
vraagt <strong>de</strong> auteur <strong>van</strong> het hoofdstuk<br />
over vogelbescherming zich af of <strong>de</strong><br />
invloed <strong>van</strong> Th ijsse op het aankoopbeleid<br />
<strong>van</strong> Natuurmonum<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
groot was, terwijl e<strong>en</strong> an<strong>de</strong>r hoofdstuk<br />
het antwoord geeft zon<strong>de</strong>r dat<br />
dit zo wordt b<strong>en</strong>oemd. Het is op<br />
vele plaats<strong>en</strong> na te lez<strong>en</strong> dat Th ijsse<br />
graag <strong>de</strong>l<strong>en</strong> <strong>van</strong> Zuid-Limburg wil<strong>de</strong><br />
lat<strong>en</strong> aankop<strong>en</strong>, maar er niet in<br />
slaag<strong>de</strong> Natuurmonum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> zo ver<br />
te krijg<strong>en</strong>. De hoofdstukk<strong>en</strong> over<br />
<strong>de</strong> publikaties over Th ijsse <strong>en</strong> <strong>de</strong><br />
tijdg<strong>en</strong>ot<strong>en</strong> zijn bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> weinig<br />
11/12<br />
boei<strong>en</strong>d <strong>en</strong> had<strong>de</strong>n beter achterwege<br />
kunn<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong> of geïntegreerd kunn<strong>en</strong><br />
wor<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re hoofdstukk<strong>en</strong>.<br />
De keuze <strong>van</strong> <strong>de</strong> thema’s in <strong>de</strong><br />
verschill<strong>en</strong><strong>de</strong> hoofdstukk<strong>en</strong> is ook<br />
weinig verrass<strong>en</strong>d. Waarom niet iets<br />
opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> over <strong>de</strong> weinig bek<strong>en</strong><strong>de</strong><br />
bemoei<strong>en</strong>is <strong>van</strong> Th ijsse met <strong>de</strong> malaria-bestrijding?<br />
Ook heb ik met verbazing moet<strong>en</strong><br />
vaststell<strong>en</strong> dat het boek nogal wat<br />
kleine <strong>en</strong> grote fout<strong>en</strong> bevat. Zo<br />
wordt <strong>de</strong> Ver<strong>en</strong>iging Natuurmonum<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
in dit boek in 1904 (in<br />
plaats <strong>van</strong> 1905, of ev<strong>en</strong>tueel 1906)<br />
opgericht <strong>en</strong> zou e<strong>en</strong> plaat bij Rottummeroog<br />
in het bezit <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze<br />
ver<strong>en</strong>iging zijn geweest (werd gepacht).<br />
Ver<strong>de</strong>r hebb<strong>en</strong> verschei<strong>de</strong>ne<br />
organisaties e<strong>en</strong> verkeer<strong>de</strong> naam<br />
gekreg<strong>en</strong>. Ook stell<strong>en</strong> <strong>de</strong> auteurs dat<br />
Cleyn<strong>de</strong>rt <strong>de</strong> belangrijkste fi guur<br />
binn<strong>en</strong> <strong>de</strong> Contact Commissie <strong>voor</strong><br />
Natuur- <strong>en</strong> Landschapsbescherming<br />
is geweest, terwijl dat niet wordt<br />
uitgelegd, <strong>en</strong> dit met net zoveel of<br />
meer recht gezegd kan wor<strong>de</strong>n <strong>van</strong><br />
Weevers, Van Ti<strong>en</strong>hov<strong>en</strong> <strong>en</strong> Th ijsse.<br />
E<strong>en</strong> laatste <strong>voor</strong>beeld dat ik op dit<br />
punt wil noem<strong>en</strong> betreft <strong>de</strong> verschijningsdatum<br />
<strong>van</strong> mijn dissertatie:<br />
<strong>de</strong>ze zou e<strong>en</strong> jaar eer<strong>de</strong>r geschrev<strong>en</strong><br />
zijn dan het geval is.<br />
T<strong>en</strong>slotte vond ik het irritant dat<br />
verschei<strong>de</strong>ne passages parafrases lijk<strong>en</strong><br />
te zijn <strong>van</strong> tekst<strong>en</strong> uit bestaan<strong>de</strong><br />
publikaties, zon<strong>de</strong>r dat hier altijd naar<br />
wordt verwez<strong>en</strong>. Sterker nog, veel<br />
tekst<strong>en</strong> lijk<strong>en</strong> aane<strong>en</strong>schakeling<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
51<br />
680-681<br />
contactblad <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
stichting net werk <strong>voor</strong> <strong>de</strong><br />
geschie<strong>de</strong>nis <strong>van</strong> hygiëne <strong>en</strong> milieu<br />
redactie: myriam d a r u<br />
webversie: jan <strong>van</strong> <strong>de</strong>n n o o r t<br />
12<br />
13<br />
<strong>Net</strong> <strong>Werk</strong> 51 - juni <strong>1996</strong><br />
bestaan<strong>de</strong> overzicht<strong>en</strong> <strong>en</strong> interpretaties<br />
(zoals het boek <strong>van</strong> K. Davids over <strong>de</strong><br />
dier<strong>en</strong>bescherming <strong>en</strong> <strong>de</strong> dissertaties<br />
<strong>van</strong> G.A. Brouwer over <strong>de</strong> ornithologie<br />
in Ne<strong>de</strong>rland, Fop.I. Brouwer over<br />
Eli (<strong>de</strong> ou<strong>de</strong>) Heimans, M. Coesèl<br />
over <strong>de</strong> jonge Heimans <strong>en</strong> <strong>van</strong> mijzelf<br />
over <strong>de</strong> natuurbeschermingsbeweging<br />
tuss<strong>en</strong> 1880 <strong>en</strong> 1990). Zeker, er staan<br />
ook citat<strong>en</strong> vermeld <strong>en</strong> er wordt naar<br />
primaire bronn<strong>en</strong> verwez<strong>en</strong>, maar<br />
<strong>de</strong>ze gegev<strong>en</strong>s lijk<strong>en</strong> eer<strong>de</strong>r inkleuring<strong>en</strong><br />
te zijn <strong>van</strong> wat <strong>de</strong> auteurs el<strong>de</strong>rs<br />
gelez<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> dan dat ze hier veel<br />
aan toe voeg<strong>en</strong>. De meeste informatie<br />
in het boek staat in feite al g<strong>en</strong>oteerd<br />
in <strong>de</strong> boek<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> twee Brouwers<br />
(uit 1954 <strong>en</strong> 1958!).<br />
Kortom, het boek a<strong>de</strong>mt e<strong>en</strong> geest<br />
<strong>van</strong> onafheid, <strong>van</strong> e<strong>en</strong> zekere haast.<br />
De auteurs, zo lijkt me, had<strong>de</strong>n<br />
<strong>de</strong>ze fout<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> <strong>voor</strong>kom<strong>en</strong><br />
als ze zich e<strong>en</strong> wat langere eindredactionele<br />
ron<strong>de</strong> had<strong>de</strong>n gegund.<br />
Verschei<strong>de</strong>ne hoofdstukk<strong>en</strong> lijk<strong>en</strong><br />
op scripties die nog moet<strong>en</strong> rijp<strong>en</strong>,<br />
geschrev<strong>en</strong> door stu<strong>de</strong>nt<strong>en</strong> die nog<br />
niet bov<strong>en</strong> <strong>de</strong> stof staan.<br />
Staat er dan niets in het boek dat<br />
<strong>de</strong> moeite waard is? Gelukkig wel.<br />
Zo zijn <strong>de</strong> relaties <strong>van</strong> Th ijsse met<br />
buit<strong>en</strong>landse vogelkundig<strong>en</strong> weer<br />
e<strong>en</strong> beetje ver<strong>de</strong>r ontward. Ook <strong>de</strong><br />
ambival<strong>en</strong>te houding <strong>van</strong> Th ijsse <strong>en</strong><br />
an<strong>de</strong>re vogel- <strong>en</strong> natuurbeschermers<br />
t<strong>en</strong> opzichte <strong>van</strong> <strong>de</strong> jacht wordt aardig<br />
beschrev<strong>en</strong>.<br />
Toch is mijn eindoor<strong>de</strong>el niet gunstig.<br />
Er had<strong>de</strong>n zoveel boei<strong>en</strong><strong>de</strong><br />
vrag<strong>en</strong> gesteld kunn<strong>en</strong> wor<strong>de</strong>n: wat<br />
is nu precies <strong>de</strong> invloed <strong>van</strong> Th ijsse<br />
geweest, waarom kon juist Th ijsse<br />
zo’n rol spel<strong>en</strong>, hoe veran<strong>de</strong>r<strong>de</strong><br />
Th ijsse’s opstelling in <strong>de</strong> loop <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>c<strong>en</strong>nia? Maar <strong>de</strong>ze vrag<strong>en</strong> wor<strong>de</strong>n<br />
in het boek niet gesteld of onvoldo<strong>en</strong><strong>de</strong><br />
beantwoord.<br />
E<strong>en</strong> gemiste kans dus. Dat is jammer,<br />
zeker gezi<strong>en</strong> <strong>de</strong> hoeveelheid<br />
subsidie die is verstrekt, afgaan<strong>de</strong> op<br />
<strong>de</strong> talloze vermel<strong>de</strong> fi nanciers. Nu<br />
moet<strong>en</strong> we wacht<strong>en</strong> op <strong>de</strong> volg<strong>en</strong><strong>de</strong><br />
her<strong>de</strong>nking <strong>van</strong> Th ijsse’s dood of<br />
geboorte. Of op e<strong>en</strong> hoogleraar die<br />
ein<strong>de</strong>lijk e<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> promotie-project<br />
aan Th ijsse wil wij<strong>de</strong>n.<br />
Besprok<strong>en</strong> door H<strong>en</strong>ny <strong>van</strong> <strong>de</strong>r Windt<br />
Jac.P.Th ijsse, e<strong>en</strong> lev<strong>en</strong> in di<strong>en</strong>st<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> natuur, J.P. Verkaik (red.),<br />
Stichting Th ijsse-jaar Texel/Walburg<br />
Pers, Zutph<strong>en</strong>, 1995, 128 pag., f<br />
39,50.lb<br />
Signalem<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
An<strong>de</strong>rson, E. N. Ecologies of the<br />
heart: emotion, belief, and the <strong>en</strong>vironm<strong>en</strong>t,<br />
(Oxford [etc]: Oxford<br />
University Press, <strong>1996</strong>), 272 blz.<br />
Attfi eld, Robin, Environm<strong>en</strong>tal<br />
Philosophy: Principles and Prospects.<br />
Al<strong>de</strong>rshot, Hampshire,<br />
UK: Avebury Series in Philosophy,<br />
<strong>1994</strong>. 256 pages. Hardback.<br />
£ 35.00.<br />
12/13