Net Werk voor de Geschiedenis van Hygiëne en Milieu, 1994-1996 ...

44 Redactioneel
Daar lag het dan, het themanum-
4
4mer Milieugeschiedenis van het
Tijdschrift voor Geschiedenis. En al
na vijf regels in de inleiding wordt
Net Werk genoemd. De gepaste
trots wordt dan snel getemperd
door het verwijt van koudwatervrees
(geuit naar aanleiding van
het redactioneel van nummer 34,
waarin ik me afvroeg of Net Werk
niet dobberde op de baren van de
groene geschiedenis). Nee, zeggen
de redacteuren van het themanummer,
er is geen rede tot verontrusting.
Historisch-thematische be534-535
langstelling refl ecteert de actualiteit,
maar hoeft niet te verdwijnen als de
actualiteit minder wordt.
Een blad als Net Werk, hoe klein
dan ook, maakt als grijze literatuur
deel uit van de dynamiek van die
belangstelling. Het draagt materiaal
aan en wordt (soms moeizaam)
gevoed door wat onderzoekers en
anderen aandragen. Daarmee is het
vraagstuk van de continuiteit en de
zelfstandigheid niet opgelost. Net
Werk is informeel begonnen en Net
Werk is nog steeds informeel. Daarmee
is het keer op keer mogelijk
geweest niet conventionele dwarsverbanden
te leggen tussen verschillende
onderzoeksterreinen. De
inleiding van TvG reageert op wat
genoemd wordt ‘de wijde kleren’
van de milieugeschiedenis: er moet
meer lijn komen in de produktie
contactblad van de
stichting net werk voor de
geschiedenis van hygiëne en milieu
redactie: myriam d a r u
webversie: jan van den n o o r t
van milieuhistorische publikaties,
waarbij de redacteuren een onderscheid
leggen tussen gelegenheidsgeschriften
(uitstapjes van historici),
natuurwetenschappelijke benadering
(voornamelijk historische
ecologie en klimatologie), een geëngageerde
richting (waartoe Ponting
wordt gerekend, zelf zie ik in hem
meer een gelegenheidsschrijver die
zich na het schrijven over de groene
geschiedenis probleemloos op
Churchill stort) en een ‘autonome’
ontwikkeling (een onduidelijke
restcategorie?) die verbonden wordt
aan de mentaliteitsgeschiedenis,
met name de veranderende opvattingen
over schoon en vuil, rein en
onrein.
Daarme vind ik dat aan de hygiëne
als historisch onderwerp onvoldoende
recht wordt gedaan. Hygiene
is de bindende schakel tussen
gezondheid en milieu. Daarmee zit
zijklem tussen medische geschiedenis
en milieugeschiedenis (en
zelfs techniekgeschiedenis). Zij is
verbonden met houdingen ten opzichte
van schoon en vuil, dat wel,
maar autonoom is niet de goede
kwalifi catie. Hygiëne wordt nu hier,
nu daar als onderwerp aangegrepen.
In het onderzoekprogramma voor
de geschiedenis van techniek in
Nederland in 1890-1970 vinden
we hygiëne in de onderzoekscluster
‘de stad’ (drinkwatervoorziening
en afvalbehandeling) en in het
cluster ‘huishouden’ (wassen, voed-
Net Werk 44 - september/oktober/november 1994 2