Net Werk voor de Geschiedenis van Hygiëne en Milieu, 1994-1996 ...
Net Werk voor de Geschiedenis van Hygiëne en Milieu, 1994-1996 ...
Net Werk voor de Geschiedenis van Hygiëne en Milieu, 1994-1996 ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
op diverse plekk<strong>en</strong> vele indicaties<br />
te vin<strong>de</strong>n over het weer. Het beoor<strong>de</strong>l<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> subjectiviteit <strong>en</strong><br />
het relativer<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> uitsprak<strong>en</strong><br />
is daarbij sterk afhankelijk <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
historische k<strong>en</strong>nis over <strong>de</strong> omstandighe<strong>de</strong>n<br />
waarin <strong>de</strong> uitsprak<strong>en</strong> zijn<br />
ontstaan, <strong>de</strong> belang<strong>en</strong> die daarbij<br />
spel<strong>en</strong>, <strong>de</strong> leeftijd <strong>van</strong> <strong>de</strong> getuige,<br />
het tijdstip <strong>en</strong> <strong>de</strong> gevolg<strong>en</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
uitspraak. Het is ook belangrijk om<br />
<strong>de</strong> getuig<strong>en</strong>iss<strong>en</strong> te vergelijk<strong>en</strong> met<br />
an<strong>de</strong>re, gemaakt on<strong>de</strong>r soortgelijke<br />
omstandighe<strong>de</strong>n. Door <strong>de</strong> vrij ge<strong>de</strong>tailleer<strong>de</strong><br />
k<strong>en</strong>nis die aanwezig is<br />
in <strong>de</strong> molinologie (het on<strong>de</strong>rzoek<br />
<strong>van</strong> mol<strong>en</strong>s <strong>en</strong> het mol<strong>en</strong>aarsbedrijf)<br />
is het mogelijk <strong>de</strong> gegev<strong>en</strong>s<br />
afkomstig uit mol<strong>en</strong>aarsbronn<strong>en</strong> op<br />
hun waar<strong>de</strong> te schatt<strong>en</strong>. Hetzelf<strong>de</strong><br />
geldt <strong>voor</strong> bronn<strong>en</strong> uit <strong>de</strong> bouw <strong>en</strong><br />
<strong>voor</strong> militaire docum<strong>en</strong>t<strong>en</strong>. Oorlogscorrespon<strong>de</strong>ntie<br />
bevat e<strong>en</strong> schat<br />
<strong>van</strong> gegev<strong>en</strong>s die nog maar <strong>voor</strong> e<strong>en</strong><br />
klein ge<strong>de</strong>elte uitgebuit zijn als klimatologische<br />
informatie.<br />
Er zijn nog veel meer niet-schriftelijke<br />
bronn<strong>en</strong> over het weer,<br />
zoals schil<strong>de</strong>rij<strong>en</strong>, die bestu<strong>de</strong>erd<br />
zijn door Rein<strong>de</strong>rt Falk<strong>en</strong>burg die<br />
aan <strong>de</strong> discussie <strong>de</strong>elnam. Het is<br />
dan wel belangrijk om rek<strong>en</strong>ing<br />
te hou<strong>de</strong>n met <strong>de</strong> boodschap die<br />
<strong>de</strong> schil<strong>de</strong>r wil overdrag<strong>en</strong>, want<br />
ook het geschil<strong>de</strong>r<strong>de</strong> weer kan e<strong>en</strong><br />
drager zijn <strong>voor</strong> symbol<strong>en</strong> <strong>en</strong> niet<br />
alle<strong>en</strong> e<strong>en</strong> weergave <strong>van</strong> e<strong>en</strong> reële<br />
weersgesteldheid. Ook bij <strong>de</strong>rgelijke<br />
gegev<strong>en</strong>s is e<strong>en</strong> ge<strong>de</strong>g<strong>en</strong> k<strong>en</strong>nis <strong>van</strong><br />
6/7<br />
<strong>de</strong> maatschappelijke kontekst onontbeerlijk.<br />
Alhoewel <strong>de</strong>ze dag over<br />
klimaatgeschie<strong>de</strong>nis al iets dui<strong>de</strong>lijk<br />
heeft gemaakt <strong>van</strong> <strong>de</strong> complexiteit<br />
<strong>van</strong> dit soort on<strong>de</strong>rzoek, zijn <strong>de</strong> disciplines<br />
die aan bod zijn gekom<strong>en</strong><br />
slechts <strong>en</strong>kele <strong>van</strong> <strong>de</strong> vele die zich<br />
bezig hou<strong>de</strong>n met <strong>de</strong> reconstructie<br />
<strong>van</strong> het verle<strong>de</strong>n <strong>van</strong> het weer.<br />
De inbr<strong>en</strong>g in <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re richting,<br />
met name <strong>de</strong> reconstructie <strong>van</strong> het<br />
klimaat door mid<strong>de</strong>l <strong>van</strong> mo<strong>de</strong>ll<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> <strong>de</strong> toepassing daar<strong>van</strong> in historisch<br />
on<strong>de</strong>rzoek zou e<strong>en</strong> an<strong>de</strong>re<br />
keer aan <strong>de</strong> or<strong>de</strong> moet<strong>en</strong> kom<strong>en</strong>:<br />
wat is bij<strong>voor</strong>beeld het aan<strong>de</strong>el <strong>van</strong><br />
klimaatveran<strong>de</strong>ring<strong>en</strong> geweest in<br />
‘Wüstung<strong>en</strong>’ (het verlat<strong>en</strong> <strong>van</strong> dorp<strong>en</strong>)<br />
na het jaar 1000 <strong>en</strong> hoe groot<br />
was dit aan<strong>de</strong>el vergelek<strong>en</strong> met door<br />
<strong>de</strong> m<strong>en</strong>s zelf veroorzaakte negatieve<br />
omstandighe<strong>de</strong>n? (Myriam Daru)<br />
Klimaatveran<strong>de</strong>ring<br />
circa 800 v. Chr.<br />
Bas <strong>van</strong> Geel heeft onlangs e<strong>en</strong><br />
stuk geschrev<strong>en</strong> sam<strong>en</strong> met Janneke<br />
Buurman’ ,(ROB, Amersfoort) <strong>en</strong><br />
Prof. Waterbolk (BAI, Groning<strong>en</strong>).<br />
Dat artikel (in druk) gaat over <strong>de</strong><br />
ingrijp<strong>en</strong><strong>de</strong> eff ect<strong>en</strong> <strong>voor</strong> <strong>de</strong> m<strong>en</strong>s<br />
<strong>van</strong> e<strong>en</strong> klimaatveran<strong>de</strong>ring (plotseling<br />
koeler <strong>en</strong> veel vochtiger) die<br />
plaatsvond omstreeks 800 jaar v.<br />
Chr. De reconstructie <strong>van</strong> die klimaatveran<strong>de</strong>ring<br />
is gebaseerd op<br />
ve<strong>en</strong>on<strong>de</strong>rzoek maar ook op archeologische<br />
gegev<strong>en</strong>s. In gebie<strong>de</strong>n die<br />
6<br />
7<br />
52 (hydrologisch<br />
692-693<br />
contactblad <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />
stichting net werk <strong>voor</strong> <strong>de</strong><br />
geschie<strong>de</strong>nis <strong>van</strong> hygiëne <strong>en</strong> milieu<br />
redactie: myriam d a r u<br />
webversie: jan <strong>van</strong> <strong>de</strong>n n o o r t<br />
<strong>Net</strong> <strong>Werk</strong> 52 - augustus <strong>1996</strong><br />
gezi<strong>en</strong>) marginaal war<strong>en</strong><br />
(relatief hoge grondwaterstand)<br />
kwam na <strong>de</strong> klimaatveran<strong>de</strong>ring <strong>de</strong><br />
waterspiegel zo hoog dat ve<strong>en</strong>vorming<br />
plaatsvond; op veel plaats<strong>en</strong><br />
moest<strong>en</strong> m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> hun ne<strong>de</strong>rzetting<strong>en</strong><br />
verlat<strong>en</strong>. We hebb<strong>en</strong> daar<strong>van</strong><br />
mooie <strong>voor</strong>beel<strong>de</strong>n, on<strong>de</strong>rmeer uit<br />
West-Friesland. E<strong>en</strong> an<strong>de</strong>re, <strong>voor</strong><br />
m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> gelukkige bijkomstigheid<br />
<strong>van</strong> <strong>de</strong> klimaatveran<strong>de</strong>ring was, dat<br />
aan <strong>de</strong> Noord-Ne<strong>de</strong>rlandse kust<br />
<strong>voor</strong> het eerst kwel<strong>de</strong>rs ontston<strong>de</strong>n.<br />
Deze wer<strong>de</strong>n vrijwel direct bewoond<br />
door ‘m<strong>en</strong>s<strong>en</strong> die el<strong>de</strong>rs hun<br />
gebie<strong>de</strong>n had<strong>de</strong>n moet<strong>en</strong> verlat<strong>en</strong>.<br />
Dit is <strong>de</strong> migratie die archeolog<strong>en</strong><br />
op grond <strong>van</strong> <strong>de</strong> aar<strong>de</strong>werkk<strong>en</strong>merk<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> <strong>de</strong> vindplaats<strong>en</strong> aandui<strong>de</strong>n<br />
met “Ruin<strong>en</strong>/ Wommels”.<br />
Klimaatveran<strong>de</strong>ring<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong><br />
uiteraard niet beperkt zijn geweest<br />
tot Ne<strong>de</strong>rland. De auteurs hebb<strong>en</strong><br />
in <strong>de</strong> literatuur vele <strong>voor</strong>beel<strong>de</strong>n<br />
gevon<strong>de</strong>n <strong>van</strong> e<strong>en</strong> gelijktijdige klimaatveran<strong>de</strong>ring<br />
el<strong>de</strong>rs in <strong>de</strong> wereld<br />
(e<strong>en</strong> uitgebrei<strong>de</strong> literatuurlijst is aan<br />
het artikel toegevoegd). K<strong>en</strong>nelijk<br />
war<strong>en</strong> er zoals dat heet klimatologische<br />
‘teleconnecties’.<br />
Bas <strong>van</strong> Geel<br />
E-mail: <strong>van</strong>geel@sara.nl<br />
UvA tel secr. 020 525 7844<br />
Biologie, Kruislaan 318,<br />
1098 SM Amsterdam<br />
Tel. 020 525 7664<br />
Fax 020 525 7662.<br />
PESO<br />
Political Ecology Society<br />
PESO is e<strong>en</strong> vrij nieuwe ver<strong>en</strong>iging<br />
die het begrip politieke ecologie<br />
breed opvat. Political Ecology Society<br />
PESO (the Political Ecology<br />
Society) is int<strong>en</strong><strong>de</strong>d to serve two<br />
primary functions, the fi rst is to<br />
support the publication and distribution<br />
of research in political ecology<br />
(through JPE and its forum)<br />
and the second is to facilitate the<br />
operation of PESO’s public forum<br />
as a major clearing house for information<br />
and news focusing on interactions<br />
betwe<strong>en</strong> political economy<br />
and ecology around the world. Interested<br />
subscribers may join PESO<br />
for an annual fee of $25 and will<br />
be put on an E-mail mailing list<br />
and receive a variety of b<strong>en</strong>efi ts, including.<br />
Annual diskettes containing:<br />
Journal and forum’s aca<strong>de</strong>mic<br />
discussions. Directory of members<br />
and their expertise. Bibliographies<br />
of publications on political ecology.<br />
Diskette. Free peer reviewing<br />
of one submission per year. Fax or<br />
paper reprints of any JPE materials<br />
on request and at cost. E-mail<br />
news bulletins etc. Free U.S. mail<br />
return of submissions and reviewers<br />
comm<strong>en</strong>ts on request. Please make<br />
checks for membership in PESO<br />
payable to BARA / PESO and mail<br />
to PESO, Bureau of Applied Research<br />
in Anthropology, University<br />
of Arizona, Tucson, AZ 85721.<br />
7