Troost in Wanhoop - Provincie West-Vlaanderen
Troost in Wanhoop - Provincie West-Vlaanderen
Troost in Wanhoop - Provincie West-Vlaanderen
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
De eerste dagen na het overlijden<br />
Wanneer het bericht van het overlijden de begeleiders bereikt, staat de begeleider voor de moeilijke opdracht<br />
dit slechte nieuws mee te delen aan zijn groep jongeren. Hoe men hierbij best te werk kan gaan, is <strong>in</strong> detail<br />
uitgewerkt <strong>in</strong> het draaiboek (zie deel 2: Draaiboek, een houvast <strong>in</strong> crisismomenten).<br />
Daarna moet men de jongeren de tijd geven om het bericht te laten doordr<strong>in</strong>gen en hen de kans geven om<br />
vragen te stellen en hun emoties te laten stromen. Men kan dan vragen aan de jongeren wat ze nu willen doen,<br />
wat ze nu nodig hebben. Als ze dit wensen/willen, kan men tijd en ruimte maken om de jongeren iets te laten<br />
schrijven of iets doen voor hun rouwende leeftijdgenoot (zie deel 3: werkvormen).<br />
Daarnaast kan de begeleider fungeren als rolmodel door bijvoorbeeld de rouwende familie te bezoeken en hen<br />
troost, steun en sympathie te bieden. Dit is geen verplicht<strong>in</strong>g maar kan een kans zijn.<br />
Begeleiders kunnen <strong>in</strong> de eerste dagen ook helpen om het contact te vergemakkelijken tussen jongeren en<br />
hun rouwende leeftijdgenoot. Dit kan door de jongeren te helpen op bezoek te gaan bij hun klasgenoot thuis en<br />
hen te leren hun deelnem<strong>in</strong>g te betuigen, bijvoorbeeld <strong>in</strong> de vorm van een handdruk, aandachtig oogcontact,<br />
een knuffel of troostende woorden. Men kan de jongeren meegeven hoe ze best kunnen omgaan met hun<br />
klasgenoot <strong>in</strong> rouw. Bijvoorbeeld hoe ze heel gewoon aandacht kunnen geven, hoe ze het verlies zelf ter sprake<br />
kunnen brengen en hoe belangrijk het is om er te zijn en te luisteren.<br />
De kracht van rituelen, ook voor jongeren<br />
Van oudsher grijpen mensen naar symbolen en rituelen bij kantelmomenten <strong>in</strong> het leven, ook bij de dood van<br />
een dierbare. Het meemaken van een overlijden brengt een wirwar van gevoelens met zich mee: onmacht,<br />
kwaadheid, hulpeloosheid, eenzaamheid … Rituelen kunnen mensen helpen om op een constructieve manier<br />
om te gaan met deze diverse gevoelens en kunnen een gevoel van controle over de situatie geven. Het<br />
organiseren van rituelen brengt mensen bij elkaar en verb<strong>in</strong>dt hen <strong>in</strong> hun verdriet. Rituelen geven de toelat<strong>in</strong>g<br />
om gevoelens te uiten, maar maken deze tegelijkertijd ook beheersbaar. Dit maakt de emoties verdraagbaar<br />
doordat er <strong>in</strong> groep gezocht wordt naar een gepaste uit<strong>in</strong>g en vormgev<strong>in</strong>g van de gevoelens. Enkele gekende<br />
rituelen bij het afscheid van een overledene zijn: de overledene opbaren <strong>in</strong> bed, hem groeten, hem <strong>in</strong> een kist<br />
leggen, sluiten van de kist, begraven … De afscheidsvier<strong>in</strong>g wordt eveneens gekenmerkt door rituelen, zijnde:<br />
de kist <strong>in</strong> het midden van de kr<strong>in</strong>g plaatsen, bloemen zetten, bewieroken van de kist, met water besprenkelen …<br />
Jongeren zijn vaak niet meer zo vertrouwd met de traditionele rituelen of ervaren ze als m<strong>in</strong>der sprekend,<br />
m<strong>in</strong>der betekenisvol. Het zoeken naar en uitvoeren van een persoonlijk ritueel voor deze groep jongeren,<br />
kan hen als groep helpen om het verlies en de emoties een plaats te geven. Een herdenk<strong>in</strong>gsmoment met<br />
persoonlijke teksten en muziek is een van de vele mogelijkheden.<br />
Tips en suggesties <strong>in</strong> het omgaan met jongeren en rouw<br />
Wat kan men best zeggen of doen?<br />
• Zich richten op de behoefte van de jongere zelf en steun niet opdr<strong>in</strong>gen.<br />
• De jongere een vertrouwenspersoon laten kiezen bij wie hij zich goed voelt. Dit kan evengoed de leraar chemie<br />
zijn of de leidster van een andere groep.<br />
• Liever niks zeggen en <strong>in</strong> stilte aanwezig blijven dan de stilte vol praten met zogenaamde adviezen.<br />
• Gaan zitten om er over te praten leidt vaak tot we<strong>in</strong>ig. Tijdens een ongedwongen moment, wandelend, <strong>in</strong> de<br />
auto, samen klussend, v<strong>in</strong>den jongeren het vaak gemakkelijker om iets over hun gevoelens en ervar<strong>in</strong>gen te<br />
vertellen.<br />
• Jongeren wijzen op steunmogelijkheden die passen bij hun leeftijd zoals digitale fora, chatboxen en speciale<br />
sites.<br />
• Zich als begeleider durven kwetsbaar opstellen. Vertellen, wanneer dat past, over eigen ervar<strong>in</strong>gen met<br />
verlies of hoe lastig men het zelf v<strong>in</strong>dt om met bepaalde gevoelens om te gaan zonder daarmee meer ruimte<br />
<strong>in</strong> te nemen <strong>in</strong> de ontmoet<strong>in</strong>g dan de jongere zelf.<br />
• Open vragen stellen die de andere de ruimte bieden om te praten maar de andere ook de kans geven om hier<br />
niet te willen op <strong>in</strong>gaan.<br />
TROOST IN WANHOOP<br />
11
Change language