Troost in Wanhoop - Provincie West-Vlaanderen

Bijzondere verlieservaringen voor jongeren
De dood is nooit gewoon, verlies van iemand belangrijk is altijd bijzonder. Dit geldt zeker ook en des te
meer voor jongeren. Jongeren die iemand dierbaars verliezen, vinden ineens geen aansluiting meer bij hun
leeftijdsgenoten die dit meestal nog niet hebben meegemaakt. Voor veel jongeren is het waarschijnlijk voor het
eerst dat ze zoiets ingrijpend meemaken. Dit brengt hen tot de ontnuchterende realiteit dat ze dit nog zullen
meemaken, met de pijnlijke gevolgen er bovenop, telkens weer ... Bovendien worden jongeren geconfronteerd
met hun eigen sterfelijkheid, wat als jongere vaak moeilijk te accepteren valt.
Overlijden van een of beide ouder(-s)
De dood van een ouder wordt gezien als de belangrijkste verlieservaring van een jongere. In het reine komen
met dit verlies is een zeer moeilijk proces. Houden van en rouwen om zijn twee kanten van dezelfde medaille.
Door het overlijden van een ouder, heeft de jongere een rauwe wonde opgelopen die mettertijd een litteken
wordt. Het litteken zal meegroeien maar blijft. Er zal altijd een ‘voor en na’ blijven. Jongeren leren ermee leven,
raken eraan gewoon, maar hun huid en hart dragen littekens, soms zichtbaar, soms zorgvuldig weggeborgen.
Na verloop van de jaren slagen de meeste jongeren erin om de overleden ouder een plaats te geven en de
draad van het eigen leven weer op te nemen. Al zullen er momenten komen waarop het verlies weer torenhoog
voor hen staat. Het verlies van één van de ouders kan een tijdelijke stilstand of terugval in de ontwikkeling
veroorzaken, maar jongeren kunnen ook juist versneld volwassen worden. Veel jongeren komen door het
overlijden van vader of moeder in een versnelde verantwoordelijkheidspositie terecht. Ze nemen – al dan niet
spontaan - rollen en taken in het gezin over en krijgen daarvoor applaus. Soms verdwijnt hierdoor hun eigen
gemis maar ook hun eigen nood aan steun en troost op de achtergrond. Praten over hoe het echt gaat, over
gevoelens, tussen de jongere en de achtergebleven ouder is meestal geen vanzelfsprekendheid. Vaak verbergt
men zijn verdriet voor elkaar. Vader of moeder denkt de jongere niet met het eigen verdriet te mogen belasten
en de jongere denkt hetzelfde …
Overlijden van een broer of zus
De relatie met een broer of zus is naast die met de ouders de langste relatie in een mensenleven. Met een
broer of zus deelt men zijn geschiedenis, zijn levensverhaal. Unieke herinneringen kunnen niet langer gedeeld
worden als broer of zus er niet meer is. Vanaf nu is er een tijd met zus of broer en een tijd zonder.
In een gezin waar een kind sterft, worden de andere kinderen/jongeren niet steeds gezien in hun rouw. Vaak gaat
alle aandacht naar het stervende kind en naar de ouders. Jongeren kunnen zich dan door gebrek aan aandacht
afgewezen en in de steek gelaten voelen. Ze brengen allerlei mechanismen in beweging om de broodnodige
zorg naar zich toe te halen. Sommigen worden ziek, anderen vertonen probleemgedrag. Hun gedrag is een
schreeuw om erkenning, aandacht en zorg, om gezien, gehoord en begrepen te worden.
Het rouwen om een broer of zus wordt vooral bepaald door de soort relatie die de jongere met hen had. Bij een
goede relatie kunnen er identiteitsproblemen opduiken. Bij een relatie met veel conflicten, jaloezie of rivaliteit,
kan de jongere met schuldgevoelens kampen.
Overlijden van oma of opa
Een andere verlieservaring die vaak over het hoofd wordt gezien maar voor een jongere best wel ingrijpend kan
zijn, is het overlijden van een grootouder. Een grootouder kan voor een jongere bijzonder belangrijk zijn. Als
kleinkind tijd en aandacht, begrip en koestering krijgen is een levenslang geschenk. Het moeten missen van die
grootouder en dus ook van die bijzondere relatie, kan best zwaar zijn voor een jongere.
Overlijden van een vriend(-in)
Het verlies van een vriend of vriendin is een ingrijpende ervaring die dikwijls onderschat wordt. Voor jongeren
zijn de vrienden heel belangrijke relaties. Als jongere maakt men vaak vrienden voor het leven. Wanneer een
goede vriend(in) sterft, staat hun wereld stil. Dit meemaken, betekent voor de jongere tevens een confrontatie
met de eigen sterfelijkheid. Achterblijven kan voor veel eenzaamheid zorgen. Maar, jongeren kunnen ook heel
loyaal, heel steunend zijn voor elkaar bij het verlies van een gezamenlijke vriend(in).
6 TROOST IN WANHOOP