Troost in Wanhoop - Provincie West-Vlaanderen

6 Rouwen in andere culturen
Welke cultuur of achtergrond jongeren ook hebben, het verlies van een betekenisvol iemand doet pijn. Verdriet
en andere emoties zijn universeel. Rouwen is echter géén universele gebeurtenis. Elke cultuur rouwt op haar
eigen manier en heeft haar eigen rituelen.
Voor de rouwende jongere uit een andere cultuur of religie dan zijn klasgenoten of leefgroep kan deze ervaring
extra moeilijk en verwarrend zijn. Dit kan zijn omdat men bij de jongere thuis helemaal anders omgaat met
overlijden en rouw. Bijvoorbeeld het voorbereiden op een naderend sterven, is ondertussen in de westerse
cultuur quasi vanzelfsprekend, maar kan niet binnen de Islamcultuur.
Jongeren in rouw uit een vluchtelingengezin worden met bijkomende moeilijkheden geconfronteerd. Niet enkel
door het eventuele taalprobleem en de cultuurshock, maar vooral omdat dit overlijden bovenop het vele reeds
doorgemaakte verlies komt. Migranten en vluchtelingen hebben al heel veel moeten achterlaten en zijn hier
soms nog niet ingeburgerd noch goed omringd. Het gemis aan familie en vrienden van vroeger kan extra wegen.
Het nieuwe verlies kan ook vroegere, soms erg schokkende of ronduit traumatiserende verlieservaringen
wakker schudden. Het kan gebeuren dat dit nieuwe verlies voor de jongere echt een verlies te veel wordt en dat
de jongere niet meer kan rouwen …
Op de website van KU Leuven, Thomas: www.kuleuven.be/thomas/pastoraal/rouwen op school kan men
uitgebreide informatie terugvinden.
Ook het boek Veelkleurig verdriet (2000) van de KPC groep (’s Hertogenbosch) is een belangrijke informatiebron.
Een greep uit de vele tips en hulpmiddelen voor de begeleider:
• Hou rekening met de andere cultuur, religie en eventuele rouwvoorschriften. Begrip, respect en betrokkenheid
zijn hierbij sleutelwoorden.
• Hou rekening met de verliesgeschiedenis van het gezin en de jongere in rouw.
• Probeer, rekening houdend met de gewoontes en gebruiken, de ouders te betrekken en zelfs in te schakelen.
De ouders kunnen tips geven over rouwgebruiken, voorschriften en tradities in hun cultuur. Ze kunnen
eventueel ook materialen aanbieden die bij die rouwprocessen horen.
• Mogelijke werkvorm: Gedenkhoeken maken waar telkens een andere cultuur of religie aan bod komt.
• Mogelijke werkvorm: een kerkhofbezoek en verschillende graven bekijken/bezoeken. Een Islamitisch graf
ziet er anders uit dan een Christelijk graf.
Gezien naast het Christendom, de Islam de meest voorkomende religie is binnen Vlaanderen kan onderstaande
beknopte uitleg de begeleider op weg helpen.
Dood en rouw binnen de Islam
Bij het overlijden van Moslims krijgt men te maken met vele rituele voorschriften. Reinheid neemt daarbij een
belangrijke plaats in. Na het overlijden volgen rituele wassingen die alleen uitgevoerd mogen worden door
mensen die alle voorschriften kennen. Mannen worden door mannen, vrouwen door vrouwen verzorgd. De
dode wordt in een laken of in witte doeken gehuld en besprenkeld met reukwater. Het lichaam wordt in een
linnen doek, zonder kist, begraven, op de rechterzij, met het gezicht naar het zuidoosten, richting Mekka. Boven
het hoofd wordt met plankjes een afdakje gemaakt zodat het hoofd niet direct met aarde bedekt wordt. Veel
moslims maken geen bezwaar tegen een kist maar kiezen dan liefst een hogere zodat de dode op de rechterzij
kan liggen. Na de begrafenis volgt een rouwperiode van veertig dagen die feestelijk wordt afgesloten (bron:
www.in-de-wolken.nl).
14 TROOST IN WANHOOP