De onderwerping van Atjeh - Acehbooks.org

98
Na den dood van Tengkoe di Tirou, die plotseling overleed, niet
lang nadat hij zich had laten verleiden om, sterk als hij zich gevoelde,
integrijpen in het wereldlijk gezag van den panglima sagi XXVI,
door het gewapenderhand steunen van het weerspannige hoofd van
Boengtjala tegen diens wettig moekimhoofd T. Atoe en zijn panglima
sagi T. Lamreng, was de algemeene band verbroken, en moeten de
verschillende bendehoofden sedert ieder voor zich handelen.
Wel deed Tirou's zoon Amin pogingen om zich van de algemeene
leiding meester te maken, doch dit kon hem om bijzondere redenen niet
gelukken en ook had een brief van den ouden T. Imam Longbata, die
schreef dat hij die leiding op zich nam, geen uitwerking. Den meesten
invloed kregen nog de oude Tengkoe Kota Karang uit de IX Moekims
en Habib Samalanga, maar algemeen hoofd is niemand hunner.
De taak van ons bestuur is dus nu om te zorgen, dat deze verschillende
bendehoofden, voor zoover ze niet t'huis behooren in de moekims
en kampongs waar zij zich ophouden, aftrekken met hunne onderhebbenden
en voor zoover ze daar wel t'huis behooren, gedwongen
worden zich rustig te houden. De bevolking, voor zoover ze thans
medeschiet door dwang of door godsdienstige opzweeping, scheidt
dan daarmede vanzelf uit.
Hoe moet het bestuur nu te werk gaan om dit gedaan te krijgen?
Laten wij daartoe eens de VI Moekims van de Sagi XXV in beschouwing
nemen.
De panglima sagi XXV Sri Setia Oelama Tjoet Abas is een man
die zich zeer weinig met bestuursaa'ngelegenheden bemoeit, maar zich
in hoofdzaak bezighoudt met cultures, hij woont bovendien te Kloewang
waar hij sedert 1880 radja is; het gevolg hiervan is, dat de
hoeloebalangs der verschillende moekims, ieder in hun gebied, zoo
goed als onafhankelijk zijn.
Van deze moekims zijn voor ons met het oog op onze geconcentreerde
stelling, de VI Moekims, die ten Westen, en de IX Moekims
die ten Zuiden aan onze linie grenzen, de gewichtigste.
In de VI Moekims staat aan het hoofd de oude T. Nanta Setia
Kadja, vroeger een onzer geduchtste vijanden, thans zeer oud, blind,
afgeleefd en wonende te Lampisang in de kloof van Beradin. Hij
heeft maar één zoon — T. Rajoet genaamd — ten wiens behoeve hij