De onderwerping van Atjeh - Acehbooks.org

63
In dit alles is niets bijzonders gelegen, het heeft zelfs in 't geheel
niets te beteekenen, maar juist daarom klinkt het zoo zot in de ooren
van hen, die den toestand te Atjeh kennen, thans tehooren, dat tot
het invoeren van de scheepvaartregeling politiek beleid vereischt wordt
om gewapenden tegenstand te voorkomen, en b. v. in berichten uit
Atjeh te lezen, dat bij het vestigen van een post, o. a. te Telok Semawé,
geen tegenstand van den vijand ondervonden werd.
Neen, dat wil ik wel gelooven en gemis aan grondige kennis van
den toestand zou dan ook de bewering verraden, dat de kustbevolking
niet reikhalzend naar de scheepvaartregeling uitziet.
Ik zeg, en ik weet het bij ondervinding, dat de kustbevolking en
hare hoofden niets liever wenschen dan van de knijpende sluiting af
te komen. Een benting met scheepvaartregeling is voor hen een uitkomst.
Ontstaat ergens verzet, dan zijn het niet de wettige hoofden
met de kustbevolking, maar fanatieken, opgezweept door priesters en
tot eene bende gevormd. Habib Samalanga zou dit b. v. tegenover
Tjihik Boegis kunnen beproeven bij vestiging van een post te Samalanga.
Men geve aan die bende dan een ferm pak slaag voor rekening
van Samalanga.
Dat voorts de sluiting werkelijk het geweldige dwangmiddel was,
dat men beoogde om tot bereiking van het gewenschte doel — de
onderwerping van Atjeh door herstel van het sultanaat—te geraken,
moge nog uit de volgende voorbeelden blijken:
Bij onze versterking te Segli had een Chinees een, tijdens de sluiting
peperdure toko. Wanneer Tengkoe Pakeh, b. v. als belooning voor
een bewezen dienst, vergunning kreeg om in die toko voor ƒ 100
inkoopen te doen, dan deed hij die vergunning aan een handelaar
voor ƒ 100 over. Deze handelaar kocht dan de noodige zaken in —
zeker 50°/o duurder dan de maktprijs te Penang was—en verkocht
die zaken dan te Pedir in 't klein met nog ruim 100°/o winst.
Ter aanmoediging van het passarbezoek in Sigli, waar dagelijks
maar +15 man kwamen, werd op autorisatie van den Gouverneur
Pompe aan de passargangers toegestaan om, na verkoop hunner waren,
in die peperdure toko per man voor een halven gulden, per vrouw
voor één gulden te koopen. Het gevolg was, dat het passarbezoek
weldra steeg van + 15 mannen tot ruim 150 mannen en 30 vrouwen
en daarna steeds stijgende bleef.