De onderwerping van Atjeh - Acehbooks.org

More documents

Recommendations

Info

98 Na den dood van Tengkoe di Tirou, die plotseling overleed, niet lang nadat hij zich had laten verleiden om, sterk als hij zich gevoelde, integrijpen in het wereldlijk gezag van den panglima sagi XXVI, door het gewapenderhand steunen van het weerspannige hoofd van Boengtjala tegen diens wettig moekimhoofd T. Atoe en zijn panglima sagi T. Lamreng, was de algemeene band verbroken, en moeten de verschillende bendehoofden sedert ieder voor zich handelen. Wel deed Tirou's zoon Amin pogingen om zich van de algemeene leiding meester te maken, doch dit kon hem om bijzondere redenen niet gelukken en ook had een brief van den ouden T. Imam Longbata, die schreef dat hij die leiding op zich nam, geen uitwerking. Den meesten invloed kregen nog de oude Tengkoe Kota Karang uit de IX Moekims en Habib Samalanga, maar algemeen hoofd is niemand hunner. De taak van ons bestuur is dus nu om te zorgen, dat deze verschillende bendehoofden, voor zoover ze niet t'huis behooren in de moekims en kampongs waar zij zich ophouden, aftrekken met hunne onderhebbenden en voor zoover ze daar wel t'huis behooren, gedwongen worden zich rustig te houden. De bevolking, voor zoover ze thans medeschiet door dwang of door godsdienstige opzweeping, scheidt dan daarmede vanzelf uit. Hoe moet het bestuur nu te werk gaan om dit gedaan te krijgen? Laten wij daartoe eens de VI Moekims van de Sagi XXV in beschouwing nemen. De panglima sagi XXV Sri Setia Oelama Tjoet Abas is een man die zich zeer weinig met bestuursaa'ngelegenheden bemoeit, maar zich in hoofdzaak bezighoudt met cultures, hij woont bovendien te Kloewang waar hij sedert 1880 radja is; het gevolg hiervan is, dat de hoeloebalangs der verschillende moekims, ieder in hun gebied, zoo goed als onafhankelijk zijn. Van deze moekims zijn voor ons met het oog op onze geconcentreerde stelling, de VI Moekims, die ten Westen, en de IX Moekims die ten Zuiden aan onze linie grenzen, de gewichtigste. In de VI Moekims staat aan het hoofd de oude T. Nanta Setia Kadja, vroeger een onzer geduchtste vijanden, thans zeer oud, blind, afgeleefd en wonende te Lampisang in de kloof van Beradin. Hij heeft maar één zoon — T. Rajoet genaamd — ten wiens behoeve hij
99 eenige jaren geleden afstand deed van het bestuur en die zich toen aan ons onderwierp ; voor ons is dus deze T. Rajoet hoeloebalang der VI Moekims onder den titel van T. Nanta Setia en trekt hij een traktement van ƒ250 's maands. Te zeggen heeft hij echter niets, om de eenvoudige reden , dat hij zoo goed als idioot is en bracht het belang der Atjehers niet mede om dezen toestand voorloopig maar te bestendigen, dan zou T. Rajoet zeker niet lang hoeloebalang aan het hoofd der VI Moekims blijven, want hoewel het sedert onheuglijke tijden te Atjeh de gewoonte is, dat het bestuur in dezelfde familie erfelijk blijft en dit niet alleen — zooals de Makota alam voorschrijft — wordt toegepast Op hoeloebalangs sagi, maar ook op grootere en kleinere moekimhoofden, zelfs op Ketjiq's van kampongs, toch wordt er altijd uit de familieleden gekozen en worden idioten uitgesloten. Had dit in de VI Moekims plaats, dan zou er gekozen moeten worden uit de neven, zoons van T. Machmoed en T. Daoed, broeders kinderen van den ouden T. Nanta, en de meest invloedrijke van deze neven, tevens gehuwd met T. Nanta's dochter Tjoet Din, , is de welbekende T. Oemar. Deze T. Oemar is een buitengewoon slimme vogel, jong, rank —"' van gestalte, voor een Atjeher zeer beschaafd, doortastend, energiek en, zooals wij tot ons nadeel ondervonden hebben, ondernemend tot in het roekelooze toe. Behalve met Tjoet Din, eene vrouw (weduwe) van wel 50 jaren, die hij natuurlijk alleen gehuwd heeft met het oog op zijn invloed en goede kansen in de VI Moekims, is hij nog gehuwd met Tjoet Rajoh, dochter van den panglima sagi XXV en met eene dochter van Potjoet Toewong van Rigas, zoodat hij van het tegenwoordige hoofd van Rigas, Potjoet Ismaïl, die mede een dochter van zijn oom Potjoet Toewong huwde, aangehuwde oom en zwager is. Voorts moet hij nog oom zeggen tegen het tegenwoordige, in 1890 door ons erkende hoofd van Melaboeh, T. Itam Taboh, daar diens zuster Tjoet Mohani de moeder is van T. Oemar. Men ziet, het gewicht van goede huwelijken heeft hij uitstekend begrepen en is hij hierdoor, zoowel als door het bezit van nog al aanmerkelijke pepertuinen, een man van veel invloed. Deze pepertuinen liggen op de Westkust, meest in de Zuidelijke nederzettingen, Kloewang enz. Met het sluiten van deze kust voor uitvoer had Generaal van Teijn T. Oemar geheel in zijne macht en bood deze dan ook herhaaldelijk
Page 1 and 2:
n De onderwerping van Atjeh DOOR j.
Page 3:
I 1 I
Page 6 and 7:
i J
Page 8 and 9:
TÏP. ZUIDHOI.L. BOKK- EN HANDELSDR
Page 10 and 11:
fi «consequent doorgezette richtin
Page 12 and 13:
Dat art. 5 luidde : 8 „Ten aanzie
Page 14 and 15:
10 «.onze vestiging op enkele goed
Page 16 and 17:
12 Van Swieten toch liet — zooals
Page 18 and 19:
14 achten en alzoo werd dus nu het
Page 20 and 21:
16 Nu dit echter niet geschiedde, w
Page 22 and 23:
18 «het doel — het einde van den
Page 24 and 25:
20 «Moekims tot Kroeng Raba en dat
Page 26 and 27:
22 geweest en met krachtige medewer
Page 28 and 29:
21 ofschoon deze overtuigd was van
Page 30 and 31:
26 diens vervanging door een Civiel
Page 32 and 33:
28 Intusschen was de Gouverneur Tob
Page 34 and 35:
30 Het concentratiestelsel was intu
Page 36 and 37:
32 De ambtenaren toch, wier taak he
Page 38 and 39:
34 vooral de laatste jaren, in onze
Page 40 and 41:
36 klagen en slechts eene kleine ui
Page 42 and 43:
38 De door den Generaal voor sommig
Page 44 and 45:
10 Dit nu was zelfs den grootsten o
Page 46 and 47:
12 door den heer L. W. A. Kessler g
Page 48 and 49:
te Atjeh met de dochter van Sultan
Page 50 and 51:
46 onder den titel Sjerif Saifoel A
Page 52 and 53: 48 niets beteekenende, van nagenoeg
Page 54 and 55: 50 eersten ook zijn zoon Toeankoe R
Page 56 and 57: 52 le. het kleine kind Toeankoe Moh
Page 58 and 59: 54 het middel te zoeken om tot alge
Page 60 and 61: '. 56 doende geen gevaar liepen een
Page 62 and 63: 58 stapeld lag aan ons te Oleh-leh
Page 64 and 65: J 60 voortdurend bij ons in discred
Page 66 and 67: 62 een tijdstip dat de rijke passar
Page 68 and 69: 64 Toen de vergunning werd ingetrok
Page 70 and 71: 66 meerdering van onze macht en ons
Page 72 and 73: «s «loop de vijandelijkheden met
Page 74 and 75: 70 zag, betoogde de Generaal, naar
Page 76 and 77: 72 3 e . Het isoleeren van Groot-At
Page 78 and 79: 74 de tweede plaats als een der mee
Page 80 and 81: le. de hatsil, die vroeger den sult
Page 82 and 83: 78 de geheele Atjehkust, rechtstree
Page 84 and 85: 80 Wij komen nu aan punt 2 van Sche
Page 86 and 87: 82 En ook op het met overtuiging ui
Page 88 and 89: 84 Het spijt mij, dat ik Scherer de
Page 90 and 91: 86 Wij hebben gezien dat Pedir, eve
Page 92 and 93: 88 «De invloed, dien de Radja's va
Page 94 and 95: Scherer zegt: 90 «Ieder onzer, die
Page 96 and 97: 92 Hierop echter geeft Scherer geen
Page 98 and 99: invoerhandel worden toegelaten, met
Page 100 and 101: I 96 Dien weg van wapengeweld, waar
Page 104 and 105: 100 nederig zijne onderwerping aan
Page 106 and 107: 102 in de geslachtslijst van de sul
Page 108 and 109: 104 In de Makota alam b. v. staat d
Page 110 and 111: 106 bezit T. Moeda Rajoet bovendien
Page 112 and 113: 108 loebalang van het district Balo
Page 114 and 115: 110 kennen van traktementen aan voo
Page 116 and 117: 112 Inleveren, zeide hij, was voor
Page 118 and 119: 114 station op dien internationalen
Page 120 and 121: 116 kapiteins en 1 luitenant noodig
Page 125: CpJ'ot/öet' Ponfbata, kreeg 2 kùu
show all

De onderwerping van Atjeh - Acehbooks.org

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?